NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

H.J.A. Hofland
Er zijn theoretici die hebben bewezen dat de westelijke beschaving pas goed tot ontwikkeling is gekomen dankzij de uitvinding van de zakdoek of de veiligheidsspeld. Tot hun soort hoort ook het brein achter de driedelige documentaire De Coca Cola oorlog waarvan gisteren door de NPS het tweede deel is uitgezonden.

'Coca Cola is geroepen, de wereld te regeren,' zegt een gelovige in de eerste minuut. In de volgende 59 minuten wordt aangetoond dat het is gelukt. Eerst heeft het niet veel gescheeld of het nazisme was erdoor bedwongen (ze bleven in Duitsland adverteren tot Pearl Harbor). Daarna werd de Tweede Wereldoorlog ermee gewonnen en een eind gemaakt aan de segregatie in Amerika. Het communisme werd ermee op de knieën gebracht, de Russen hebben er hun vrijheid aan te danken, en tenslotte konden de Amerikanen ook weer vrienden worden met de Vietnamezen.

Al oorlogen winnend en vrede stichtend raakt de fabrikant van Coca Cola in een worsteling op leven en dood met concurrent Pepsi. Maar alweer een wonder: terwijl de strijd op en neer golft, blijven ze coëxisteren en aan beider heilzame werking komt geen einde. Op den duur gaat het meer in de richting van de Griekse mythologie. Herhaaldelijk verzekert het commentaar dat beide dranken voor 90 procent uit suikerwater bestaan. Maar dat zegt niets. De toverkracht zit in de andere 10. Daarover wordt gezwegen, zoals het hoort.

Waarom is dit zo'n voorbeeldige documentaire? Ten eerste door de consequent volgehouden grote lijn. Van Cola-standpunt bezien is het werkelijk mogelijk, driekwart eeuw wereldgeschiedenis terug te brengen tot de macht van twee frisdranken. Ten tweede door de dierbaarheid. De wereld weet nog van niets als Jesse Owens op de Olympische Spelen in Berlijn zijn legendarische tijd op de 100 meter loopt, tot woede van de nazi's, want Owens was zwart, en kampioenen hoorden wit te zijn. In Berlijn wordt Cola gedronken.

Dan Coca Cola en de Invasie (ik heb Private Ryan geen Cola zien drinken, schiet me nu te binnen). Beelden van de sit-ins, het gemengd gaan zitten aan de counters van Woolworth waar rassenscheiding was voorgeschreven. Cola bestellen en niet bediend worden. Zo zijn de studenten daar hun strijd begonnen. De weduwe van Martin Luther King wordt voor de begrafenis opgehaald met het Coca Cola-vliegtuig. Nixon en Chroesjtsjov verschijnen, jong en slagvaardig, in hun beroemde keukendebat en verzekeren elkaar dat het ene systeem het andere zal begraven. Het cola- systeem heeft gewonnen. Genoeg over de dierbaarheid.

Dan, ten derde, is er de boodschap om verder over na te denken. De destijds zeer en nu minder bekende dichter Jevgeni Jevtoesjenko verschijnt, om de lof te zingen van de oude Russische frisdrank kvass, die het tegen de cola heeft moeten afleggen. Hoe komt dat? Het geheim zit niet alleen in hocuspocus van de aan het suikerwater toegevoegde tien procent. Het zat ook al in de T-Ford, in de kauwgum, vroeger in de sigaretten en nu in de McDonalds, en altijd al in Hollywood. In de twintigste eeuw hebben de Amerikanen het geheim van universeel lekker ontdekt, dit onmiddellijk gemonopoliseerd en daarna zijn ze er zelf heilig in gaan geloven, met de energie van zendelingen. Dat is de formule: lekker plus monopolie plus geloof plus energie is wereldmacht op de vrije markt. Deze documentaire gaat dus over veel meer dan cola. De tijd is langzamerhand rijp om ook over Bill Gates en zijn Microsoft bijvoorbeeld een dergelijk verhaal te maken, en dan vooral over Windows. Die twee cola's zijn niet voor alle zes miljard mensen op aarde even lekker, maar misschien wel de helft is bereid geweest, zich het te laten wijsmaken. Evenmin is Windows het superieure programma, maar een aantal mensen is erin getrapt, voldoende voor Microsoft en zijn leiders om een greep naar het monopolie te doen. In een documentaire zoals deze over de cola, zou je kunnen uitleggen hoe het komt, en bewijzen dat de muis van Bill de wereld regeert.

De Coca Cola oorlog is gemaakt door Irene Angelico en een Canadese productiemaatschappij. Dicht genoeg bij om de materie goed te kennen, en met voldoende afstand voor ironie en objectiviteit. Er komt nog één aflevering cola.

( a d v e r t e n t i e s )