Door onze kunstredactie
ROTTERDAM, 21 JULI. 'Vrienden, we hebben een kans om de ergste nachtmerrie van de grote uitgeverijen te worden', schrijft de Amerikaanse horrorschrijver Stephen King op zijn website.

Vanaf maandag kan het eerste hoofdstuk van zijn nieuwste boek The Plant op het internet (www.stephenking.com) gelezen en gedownload worden. De uitgever, distributeur en boekhandel komen er niet meer aan te pas. King verwacht wel dat zijn lezers een dollar per hoofdstuk betalen, anders blijft het bij de eerste twee hoofdstukken. (Het tweede verschijnt op 21 augustus.) Het is voor het eerst dat een uitgever, in het geval van King is dat Simon & Schuster, niets meer te maken heeft met een internetpublicatie van een van haar auteurs.

Bij King, die steevast miljoenen exemplaren verkoopt van zijn boeken, betekent dat een aanzienlijk verlies voor de uitgeverij. Kings eerdere internetpublicatie Riding the Bullet werd nog in samenwerking met uitgever Simon & Schuster gelanceerd, en de opbrengsten werden gelijkelijk verdeeld. Een half miljoen lezers betaalde toen 2,50 dollar voor dit boek. Deze nieuwe actie komt op een moment dat de film- en muziekindrustrie zich zorgen maken over de piraterij waaraan hun producten via internet onderhevig zijn.

Wat King doet is echter zelf als auteur het uitgeversbedrijf, dat normaal bemiddelt tussen auteur en publiek, buiten spel zetten, en op basis van wat hij een 'honour system' noemt zijn boek aan de lezers aanbieden. Dat houdt in dat meer dan 75 procent van de mensen die het eerste hoofdstuk downloaden een dollar moet betalen, wil hij door blijven schrijven.

'Ik heb een heel goed verhaal te vertellen', schrijft King, 'en als u mij betaalt dan vertel ik het.'De fans van King zijn een geval apart volgens John Baker, editorial director of Publisher's Weekly. "Ze beschouwen hem als een soort goeroe. Niet veel schrijvers kunnen zo'n risico nemen als King, dus ik geloof niet dat de conventionele uitgeverij nu in gevaar is", zei Baker. Kings Nederlandse uitgever Luitingh-Sijthoff was niet bereikbaar voor commentaar. Van Kings laatste boek Harten in Atlantis werden in Nederland tegen de honderdduizend exemplaren verkocht.

King houdt van zijn uitgever

Over Kings actie is grote onrust ontstaan binnen de Amerikaanse uitgeverswereld, omdat niet langer duidelijk is wat de branche nog heeft toe te voegen aan de electronische publicatie van het werk van een van 's werelds grootste succesauteurs. Jack Romanos, directeur van Kings uitgeverij Simon & Schuster, verklaarde tegenover het Amerikaanse dagblad Herald Tribune dat de internetpublicatie hem niet echt heeft laten schrikken maar gaf toe dat het hem speet dat de uitgeverij er deze keer niet bij betrokken was. Ook kon Romanos zich een 'nachtmerrie-achtig scenario' voorstellen, waarbij 48 uur na de lancering van het verhaal honderdduizenden lezers per post met hun dollars en cheques het huis van King overstromen. King ziet zijn onderneming overigens niet als het begin van het einde van de uitgeverijen. 'Ik hou van mijn uitgever. Ik hou ook van boeken. Ik ben conservatief op dit punt', schrijft King, die een voorbeeld wil zijn voor 'literaire en marginale schrijvers' om hun toekomst buiten de 'mainstream' te zoeken.

Voor Kingfans heeft The Plant een bijna mythische status. King begon er begin 1980 aan te schrijven en zond losse hoofdstukken naar vrienden. Een boekhandelaar op internet biedt nu een van die authentieke hoofdstukken te koop aan voor 8.500 dollar.

( a d v e r t e n t i e s )