Erudiet en scherp analyticus

Door een onzer redacteuren
ROTTERDAM, 21 JULI. Had hij vandaag zijn Toestand in de wereld voorgedragen, dan had G.B.J. Hiltermann waarschijnlijk de moeizame vredesonderhandelingen in Camp David gekoppeld aan het nieuwe bewind van de zonen van overleden koningen in Marokko, Syrië en Jordanië. En passant verwijzend naar het falende buitenlandse beleid van Rusland en de wanhopige pogingen van Clinton om nog voor de presidentsverkiezingen geschiedenis te schrijven. Hij zou hebben gesproken in gedragen, gearticuleerde volzinnen en met dat typerende accent. Niemand kon 'bolsjewistische wereldrevolutie' uitspreken zoals hij.

Gustavo Bernardo José Hiltermann werd op 1 mei 1914 geboren in Buenos Aires. In 1920 keerde de familie terug naar Nederland. Hij studeerde rechten en Indologie in Utrecht en begon als twintigjarige journalist bij de Telegraaf. In 1942 stapte hij op, naar eigen zeggen omdat de Duiters de krant dwongen een antisemitisch artikel te plaatsen.

Tijdens de oorlog was hij betrokken bij de oprichting van het weekblad Elsevier, later werd hij hoofdredacteur. In 1952 nam hij de leiding over bij Haagse Post. Hij schreef de commentaren, werkte vanuit huis. De Haagse Post bood in die tijd ruimte aan nieuwe en veelbelovende auteurs als Joop van Tijn, Rudy Kousbroek, Cees Nooteboom en Remco Campert. Dit werd ook wel gezien als verdienste van Hiltermanns echtgenote, Sylvia Brandts Buys. Zij overleed in 1994.

In 1956 begon Hiltermann - meester GBJ, Guus voor vrienden - zijn wekelijkse column voor de AVRO-radio. De Toestand in de wereld volgens mr. G.B.J. Hiltermann, direct na het journaal van 1uur op zondagmiddag. Hij werd een instituut. Geopolitieke verhoudingen waren altijd zijn passie, hij bleek in staat de meest complexe ontwikkelingen in tien heldere minuten uiteen te zetten. Zijn scherpe analyses werden zowel geroemd als bekritiseerd. Toen in 1995 zijn column noodgedwongen verhuisde naar dinsdagavond kelderde het aantal luisteraars. In november vorig jaar hield hij ermee op, na 43 jaar. Zijn feitenkennis werd nooit in twijfel getrokken. Hiltermann was hoofdredacteur van een editie van de Winkler Prins-encyclopedie, schreef een biografie over zijn held De Gaulle, een trilogie over de Wereldoorlogen en een proefschrift over Oost-Europa en de Duitse deling. Als er kritiek was op Hiltermann, betrof het bijvoorbeeld zijn serviele houding ten aanzien van het koningshuis - journalisten moesten daarin niet graven - de stellige overtuiging waarmee hij zijn mening verkondigde of zijn opinie over etnische minderheden. De conclusie 'Hiltermann is rechts' wierp hij ver van zich. "Omdat ik zonder accent spreek en mijn pakken niet van het rek koop, krijg ik automatisch het etiket 'rechts' opgeplakt", zei hij. G.B.J. Hiltermann stond boven de partijen, vond hij zelf. Hij overleed afgelopen weekeinde op 86-jarige leeftijd in zijn woonplaats Amsterdam.

( a d v e r t e n t i e s )