Stephen King is schrik uitgevers
Door onze kunstredactie
ROTTERDAM, 21 JULI. 'Vrienden,
we hebben een kans om de ergste nachtmerrie van de grote uitgeverijen te
worden', schrijft de Amerikaanse horrorschrijver Stephen King op zijn
website.
Vanaf maandag kan het eerste hoofdstuk van zijn nieuwste boek The Plant op het internet (www.stephenking.com) gelezen en gedownload
worden. De uitgever, distributeur en boekhandel komen er niet meer aan
te pas. King verwacht wel dat zijn lezers een dollar per hoofdstuk
betalen, anders blijft het bij de eerste twee hoofdstukken. (Het tweede
verschijnt op 21 augustus.) Het is voor het eerst dat een uitgever, in
het geval van King is dat Simon & Schuster, niets meer te maken heeft
met een internetpublicatie van een van haar auteurs. Bij King, die
steevast miljoenen exemplaren verkoopt van zijn boeken, betekent dat een
aanzienlijk verlies voor de uitgeverij. Kings eerdere internetpublicatie
Riding the Bullet werd nog in samenwerking met uitgever Simon & Schuster
gelanceerd, en de opbrengsten werden gelijkelijk verdeeld. Een half
miljoen lezers betaalde toen 2,50 dollar voor dit boek. Deze nieuwe
actie komt op een moment dat de film- en muziekindrustrie zich zorgen
maken over de piraterij waaraan hun producten via internet onderhevig
zijn. Wat King doet is echter zelf als auteur het uitgeversbedrijf, dat
normaal bemiddelt tussen auteur en publiek, buiten spel zetten, en op
basis van wat hij een 'honour system' noemt zijn boek aan de lezers
aanbieden. Dat houdt in dat meer dan 75 procent van de mensen die het
eerste hoofdstuk downloaden een dollar moet betalen, wil hij door
blijven schrijven. 'Ik heb een heel goed verhaal te vertellen', schrijft
King, 'en als u mij betaalt dan vertel ik het.'De fans van King zijn een
geval apart volgens John Baker, editorial director of Publisher's
Weekly. "Ze beschouwen hem als een soort goeroe. Niet veel schrijvers
kunnen zo'n risico nemen als King, dus ik geloof niet dat de
conventionele uitgeverij nu in gevaar is", zei Baker. Kings Nederlandse
uitgever Luitingh-Sijthoff was niet bereikbaar voor commentaar. Van
Kings laatste boek Harten in Atlantis werden in Nederland tegen de
honderdduizend exemplaren verkocht.
Over Kings actie is grote onrust ontstaan binnen de Amerikaanse
uitgeverswereld, omdat niet langer duidelijk is wat de branche nog heeft
toe te voegen aan de electronische publicatie van het werk van een van
's werelds grootste succesauteurs. Jack Romanos, directeur van Kings
uitgeverij Simon & Schuster, verklaarde tegenover het Amerikaanse
dagblad Herald Tribune dat de internetpublicatie hem niet echt
heeft laten schrikken maar gaf toe dat het hem speet dat de uitgeverij
er deze keer niet bij betrokken was. Ook kon Romanos zich een
'nachtmerrie-achtig scenario' voorstellen, waarbij 48 uur na de
lancering van het verhaal honderdduizenden lezers per post met hun
dollars en cheques het huis van King overstromen. King ziet zijn
onderneming overigens niet als het begin van het einde van de
uitgeverijen. 'Ik hou van mijn uitgever. Ik hou ook van boeken. Ik ben
conservatief op dit punt', schrijft King, die een voorbeeld wil zijn
voor 'literaire en marginale schrijvers' om hun toekomst buiten de
'mainstream' te zoeken.
Voor Kingfans heeft The Plant een bijna mythische status. King
begon er begin 1980 aan te schrijven en zond losse hoofdstukken naar
vrienden. Een boekhandelaar op internet biedt nu een van die
authentieke hoofdstukken te koop aan voor 8.500 dollar.