De geoliede mediamachine van de regering-Blair hapert nu de premier geobsedeerd lijkt door het oppoetsen van zijn gebutste imago. 'Wie bij spin leeft, zal door spin vergaan.'

Door onze correspondent HANS STEKETEE

LONDEN, 20 JULI. Alastair Campell, de officiële woordvoerder van de Britse premier Tony Blair, jokt niet. Maar de waarheid is één ding, de hele waarheid en niets behalve de waarheid zijn weer iets anders. Want hij is geen voorlichter, hij is verantwoordelijk voor 'strategische communicatie'.

Blair zet geen stap zonder zijn woordvoerder. Geen minister houdt een toespraak zonder dat de tekst eerst over Campbells scherm is geflitst. Hij kneedt de parlementaire pers in dagelijkse briefings. En als de berichtgeving de voormalige Mirror-journalist niet zint, kan hij woedend aan de lijn hangen, desnoods bij de hoofdredactie. Maar liegen doet hij niet.

"We zijn eerlijker dan de pers denkt, maar het is geen geheim dat we voor de regering werken en niet voor de media", zegt Campbell droog. "Mijn taak is het ondersteunen van de boodschap die de premier naar buiten wil brengen."

Campbell is een spin doctor, een beroep dat associaties oproept met toptennis en diskjockeys en dat zijn oorsprong heeft in recente verkiezingscampagnes in de VS. Daar keek Blair de 'zwarte kunst' af. Oudere politici reageerden op krantenkoppen, de nieuwe generatie wil ze zelf bepalen. Want wie de slag om de moderne 24-uursmedia wint, heeft al half gewonnen.

Blairs geoliede mediamachine, medeverantwoordelijk voor zijn verkiezingszege van 1997, begint opvallend te knarsen. Want de premier staat al een paar weken te kijk als iemand die geobsedeerd is door zijn gebutste imago, en vooral door zijn onmacht daar met spin iets aan te verbeteren. Cambells zenuwcentrum en de vermeende control freak die het moet dienen lijken de macht over het stuur even geheel verloren.

Deze week lekten twee pijnlijke memo's uit: ultragevoelig materiaal, uitsluitend bedoeld voor de binnenste ring van Blairs inner circle. In het eerste schreef Blair zelf dat hij de "voeling" met de kiezer dreigde te verliezen, omdat de oppositie cruciale onderwerpen als misdaadbestrijding, asielbeleid, defensie en het steunen van gewone gezinnen had gekaapt. Bedenk "iets stevigs", aldus Blair op een paniekerige toon die weinig Britten van hem kennen; we hebben nieuwe, "in het oog springende initiatieven nodig".

In de tweede notitie waarschuwt partijstrateeg en opiniepeiler Philip Gould dat het "merk New Labour ernstig is beschadigd". En dat Blair bij de verkiezingen, verwacht in 2001, zijn riante meerderheid dreigt te verspelen. "Er is iets heel erg misgegaan", aldus Gould. "We zijn aangetast door spin en gebroken beloftes, men gelooft dat we niet hebben gepresteerd."

De twee memo's zijn een voorlopig hoogtepunt in wat intussen Blairs annus horribilis heet, een afschuwelijk jaar. Ze bevestigen bovendien dat hijzelf nu ook de ommekeer in zijn politieke fortuin onderkent, die vriend en vijand al langer signaleren. De scheuring in zijn kabinet over het inwisselen van de pond voor de gemeenschappelijke Europese munt begint te lijken op het euro-schisma dat zijn voorgangers Thatcher en Major teisterde. Kolossale geldinjecties hebben de wachtlijsten in de ziekenhuizen en de files op de weg niet merkbaar korter gemaakt. De misdaadcijfers stijgen. En het leven voor de gewone man of vrouw, niet zelden een teleurgestelde Tory-stemmer met een gezin, een koophuis en een auto die bij de verkiezingen van 1997 bij gebrek aan beter op de verlichte arbeiderspartij stemde, is er alleen maar duurder op geworden.

Het lek - een verrader, een elektronische inbreker? - is een godsgeschenk voor de oppositie. William Hague, leider van de Conservatieve Partij, daagde Blair gisteren uit om te erkennen dat de memo's bewijzen dat hij heeft "gefaald". Andere Tories zagen met satanisch genoegen bevestigd dat de regering-Blair "geobsedeerd is door spin" en "verscheurd wordt zodra die obsessie wordt ontmaskerd". "Wie bij spin leeft, zal door spin vergaan", zei Bernard Ingham, Campbells voorganger onder de Conservatieve oud-premier Margaret Thatcher.

En ook in zijn eigen kabinet gaan stemmen op dat Blair zich beter zorgen kan maken over de substantie dan over de presentatie, omdat kiezers geloven dat die moet camoufleren dat de regering haar opgeklopte beloftes niet nakomt. De peilingen staven dat: de voorsprong van Labour lijkt geslonken tot vijf procent van de stemmen.

De premier probeert intussen panisch de schade te beperken. Campbell wees er op dat de uitgelekte memo's oud en achterhaald zijn, omdat de premier de kritiek allang ter harte heeft genomen. En ook werd de boodschapper aangevallen. Want partijstrateeg Gould geldt misschien als architect van de Labour-zege van 1997, 'anonieme bronnen' binnen de regering begonnen gisteren te fluisteren dat hij eigenlijk zijn beste tijd heeft gehad.

Of dat nieuwe rondje spin helpt is de vraag. In elk geval haalden de memo's fiks de glans van de optimistische meerjarenraming die minister van Financiën Gordon Brown dinsdag presenteerde: 150 miljard gulden extra voor onderwijs, gezondheidszorg, vervoer en politie. Of zulke getallen überhaupt nog effect hebben op de kiezer is onzeker. Want Browns laatste begroting werd ook voor een deel ontmaskerd als handig schuiven met toegezegd geld. Ook daarop zaten de vingerafdrukken van de spin doctors.

Zo lijkt er voor Blair inderdaad iets heel erg 'misgegaan', zoals Gould hem schreef. Kiezers beseffen wel dat de veranderingen die Blair hen heeft beloofd moeilijk zijn en tijd kosten. En ze weten ook dat Blair ze niet het paradijs zal binnenleiden. Maar drie jaar na zijn aantreden wordt de roep om 'meer beef en minder slagroom' luider. Volgende week begint het parlementaire zomerreces. De spin doctors hebben in die maanden altijd iets minder te doen. Voor Blair geldt het omgekeerde.

( a d v e r t e n t i e s )