HET IS MOOI geweest. Het Europees voetbalkampioen schap is nagenoeg ten einde. Zondag volgt alleen nog de ontknoping in de finale tussen de voetballers uit Frankrijk en de anti-voetballers uit Italië. Het Nederlands elftal is op de valreep weer gesneefd.

Hoewel het team van bondscoach Frank Rijkaard in zijn vijf wedstrijden minder goed heeft gespeeld dan talloze mythomanen wilden doen voorkomen, is de uitschakeling toch een domper voor de liefhebbers van de sport. Op het 'vergrendelde' verdedigen, waarop het Italiaanse voetbal patent heeft, blijkt het open aanvallen, waarop Nederland zich beroemt, toch geen vat te krijgen. Overmorgen zal blijken of dat is te danken aan de Italianen dan wel te wijten aan de Nederlanders.

Het hele EK was qua voetbal niettemin iets interessanter dan verwacht. Het schaakvoetbal was minder dominant dan voorheen. Het aantal dramatische ontknopingen was groot. En er was relatief veel ruimte voor het individuele talent om zich te manifesteren. De nederlaag van het Nederlands elftal doet aan dit algemene beeld niets af.

Dat Rijkaard de finale niet heeft willen afwachten, siert de coach. Met zijn geleide consensusmodel heeft hij laten zien dat er langs het veld nog steeds plaats is voor bescheidenheid. Door gisteravond onmiddellijk ontslag te nemen, heeft hij bovendien een verantwoordelijkheidsgevoel getoond waaraan veel bestuurders in dit land een voorbeeld kunnen nemen.

HET NEDERLANDSE publiek heeft zich daarvan afgelopen weken onvoldoende rekenschap gegeven. Naarmate het toernooi vorderde, kreeg de Oranjehysterie meer en meer chauvinistische trekjes. Vannacht kwamen die her en der tot uitbarsting in verschillende uitgaanscentra waar de eerst nog zo vrolijk zingende meute haar teleurstelling dronken en agressief botvierde op cafés, straatmeubilair, passanten, de politie en zelfs Italianen.

Het is te makkelijk om deze waanzin louter en alleen op het conto van vermaledijde hooligans te schrijven. Een veel groter deel van de bevolking was de laatste maand dermate opgelierd met varianten op de grootspraak 'we are the great est' dat de zelfdiscipline zoek raakte toen dat werd gelogenstraft. De spreekwoordelijke calvinistische deemoed waarop Nederland zich laat voorstaan, blijkt meer en meer een lege huls te zijn. Met name de commerciële exploitanten van het 'gezellige' Oranjegevoel - van een sponsor als KPN, die onbeschaamd reclame maakte via de kennelijk onvermijdelijke grachtentocht, tot en met verschillende media die het woord objectieve distantie willens en weten waren vergeten - zouden er eens over moeten nadenken of het permanente feesten wel zo onschuldig is.

VEEL ILLUSIES moeten niet gekoesterd worden. Welis waar is het EK op het eerste gezicht redelijk soepel verlopen - afgezien van de rellen in België en de ongeregeldheden vannacht in Nederland - de organisatie van dit 'mega-evenement' geeft toch te denken. Nog nooit in de geschiedenis van het toernooi zijn er zoveel verloven ingetrokken, zijn er nieuwe wetten aangenomen ter wille van de openbare orde, is er zo streng gecontroleerd op iets simpels als kaartjes voor de stadions en heeft de Europese voetbalbond ( UEFA) via met name sponsorcontracten dermate veel vingers in de pap gehad. Maar toch is de UEFA niet tevreden, zo liet secretaris-generaal Aigner deze week al weten. De UEFA kan niet meer vertrouwen op de nationale bonden, aldus Aigner in de Süddeutsche Zeitung. Hij doelde onder meer op de positie van de burgemeester in Nederland, die volgens hem te veel macht heeft. "We moeten de zaken voortaan met een eigen projectmanagement in handen nemen."

Hier is sprake van doorgedraaide hoogmoed. Helaas moet worden vastgesteld dat het voetbal als bedrijfstak inmiddels zodanig is losgezongen van zijn speelse basis, dat Aigner c.s. zich deze houding kunnen veroorloven. In een variant op een ideële reclameslogan: als commerciële macht regeert, verliest de sport.

( a d v e r t e n t i e s )