NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

DANA LINSSEN
Er zijn niet veel mensen die terwijl hun vader zijn laatste adem uitblaast stijf en stram in de houding blijven staan, teneinde hun plicht niet te verzaken. Maar zelfs al had hij het anders gewild, dan nog had Stevens, de butler van het Engelse landgoed Darlington Hall, het niet anders kunnen doen.

Zijn vader zou hem met zijn laatste ademtocht terug hebben gestuurd naar beneden, naar het diner dat gaande was, naar de wereld die werd verdeeld door de politici en de intriganten die daar aan tafel zaten.

Het treft me bij herzien als één van de cruciaalste scènes van The Remains of the Day, na de E.M. Forster- verfilmingen van het driemanschap James Ivory (regie), Ismail Merchant (productie) en Ruth Prawer Jhabvala (scenario) een uitgekiende verfilming van de met de Booker Prize bekroonde roman van Kazuo Ishiguro. Anthony Hopkins is de butler, die in de voetsporen van zijn rigide vader zijn leven ten dienst stelt van Lord Darlington. Al is de huidige Lord Darlington meer een schertsfiguur die zich de grandeur van de oude Engelse aristocratie graag aanmeet om goede sier te maken bij de nieuwe machthebbers van het nationaal-socialistische Europa. Hij denkt zelfs eigenhandig een speciale vrede te kunnen bewerkstelligen tussen Duitsland en Engeland en fteert daarom andere politieke pionnen die eigenlijk op hem neerkijken.

Er zijn veel overeenkomsten tussen deze collaborerende Lord, die denkt dat hij iets te betekenen heeft, dat zijn handelingen ergens toe bijdragen, dat hij een groter doel dient; en zijn butler, zijn hooghartige butler, die kruipt zonder een spier te vertrekken, maar zich uiteindelijk veel beter voelt dan wie dan ook op het landgoed. Ze zijn beiden verblind door eigendunk en menen dat, als ze maar gewoon Voorwaarts! Mars! hun uitgestippelde route volgen, dankzij hen de aarde wel in haar baan om de zon zal blijven draaien.

Dat de butler van de twee toch het meest sympathieke personage is, komt natuurlijk doordat zijn meester foute sympathieën heeft. Maar het komt ook doordat hij bemind wordt door iemand die net zo stil en zwijgzaam is als hij, maar die met alle haar toegestane middelen probeert het decorum te omzeilen en haar gevoelens te uiten.

Anthony Hopkins en Emma Thompson die Miss Kenton speelt, de huishoudster die haar hart aan de starre Stevens heeft verpand, werden in de eerdere Merchant/Ivory productie Howard's End al aan elkaar gekoppeld. Maar hun omslachtige pogingen om tot elkaar te komen in díe film zijn van een broeierige gepassioneerdheid vergeleken met hun ingekeerde gedrag in The Remains of the Day. Er is een beroemde still van de film waarop Hopkins op de voorgrond streng in de verte staart en Thompson daarachter, milder. Hun gezichten lijken wel Japanse maskers, zo wit, alsof het voortdurend krampachtig in de plooi houden het bloed eruit heeft doen wegtrekken. Ze zijn heel dicht bijelkaar, een handlengte maar, maar hun armen zijn al lang langs hun lichaam bevroren.

The Remains of the Day (James Ivory, 1993, VS), Canvas, 20.55-23.05u.

( a d v e r t e n t i e s )