Na de terugtrekking van het Israelische leger is het opmerkelijk rustig geworden aan de grens tussen Israel en Libanon. Maar niet overal. In het door de VN verdeelde dorp Ghajhar is de stemming geladen, want Ghajhar is eigenlijk Syrisch.

Door onze correspondent SALOMON BOUMAN

GHAJHAR, 21 JUNI. . Op de huizen in Ghajhar wapperen zwarte rouwvlaggen in de middagbries. Dit idyllische dorp ligt precies op het drielandenpunt tussen Israel, Libanon en Syrië. Burgemeester Salman Khatteb zou het liefst de Syrische vlag uitsteken. "Wij zijn Syriërs", zegt hij. "Dat zijn we altijd geweest". Maar omdat Ghajhar in de oorlog van 1967 door het Israelische leger op Syrië werd veroverd, is vlaggen voor Syrië nog een droom.

Voor de burgemeester en de 1.300 inwoners van dit lang vergeten dorp is de beslissing van de Verenigde Naties om de grens tussen Israel en Libanon precies door Ghajhar te laten lopen evenwel een nachtmerrie en de Israelische terugtrekking uit Zuid-Libanon een vloek. "Jullie hebben de plicht ons te helpen om te voorkomen dat ons dorp wordt verdeeld tussen Israel en Libanon", houdt de burgemeester een delegatie van het Europese parlement in de kleine vergaderzaal in het gemeentehuis voor. Op dit gebouwtje wappert volgens de regels van de Israelische bezetting de Israelische vlag. "Het Europese parlement heeft grote invloed in dit deel van de wereld", meent de burgemeester. De Spaanse delegatieleider Gerardo Galeotto Quecedo probeert in een paar zinnen de burgemeester van die gedachte af te brengen.

Sinds secretaris-generaal Kofi Annan van de VN heeft bepaald dat hun dorp moet worden verdeeld tussen Israel en Libanon, hebben de notabelen van Ghajhar in de gaten dat ze van de wereld niet veel hebben te verwachten. "We hebben ons tot de wereldleiders gewend. We hebben president Bill Clinton gesmeekt ons te helpen. Antwoord hebben we niet gekregen. Ook niet van de nieuwe Syrische leider Bashar al-Assad", zegt het schoolhoofd Omran Khatteb. Het stilzwijgen van Damascus doet de dorpelingen pijn omdat ze evenals de familie al-Assad alawieten zijn. Alleen Israel komt nog op voor Ghajhar. Radio Israel meldde vanochtend dat premier Ehud Barak vandaag zal proberen Kofi Annan over te halen het dorp niet in tweeën te hakken.

De opwinding, frustratie en wanhoop zijn af te zien aan de diepe wallen onder de ogen van de dorpelingen. Al twee weken is het dorp in opstand. "We werken niet meer, de school is dicht en we feesten niet meer", zegt Omran Khatteb. Dag en nacht posteren dorpelingen, ook kinderen, bij de toegangsweg tot het dorp om alarm te kunnen slaan bij de komst van UNIFIL-troepen of Libanese strijdkrachten. "Ghajhar kan pas over onze lijken worden verdeeld. Wij zijn bereid voor de ondeelbaarheid van ons dorp te sterven", zegt Omran Khatteb. Hij legt uit dat de arbitraire beslissing van de VN families uit elkaar rukt en boeren in het Israelische deel van het dorp de toegang tot hun land in Libanon onmogelijk maakt.

"Met tranen in onze ogen en pijn in het hart doen we een beroep op u de misdaad tegen ons te stoppen", schreven de dorpelingen gisteren in een manifest aan Kofi Annan. Daarin zeggen ze nog eens dat hun dorp nooit deel heeft uitgemaakt van Libanon en dat in 1967 (bij de verovering van de Hoogvlakte van Golan door Israel) meer dan duizend dorpelingen naar Syrië zijn gevlucht. In 1958 kreeg het dorp van Syrië toestemming om huizen te bouwen op land waarvan de VN beweren dat het Libanees gebied is. Ook droeg het dorp volgens het manifest belasting af aan Syrië. De dorpelingen bestrijden de juistheid van de loop van de internationale grens van 1923, waarop de VN zich baseren. In 1923 bestonden Libanon en Israel niet. Pas in 1949 werd de grens tussen Syrië en Libanon getrokken, staat in het manifest. "Wij zijn Syriërs en ons dorp heeft nooit deel uitgemaakt van Libanon", onderstrepen de dorpelingen. "Doe ons geen pijn."

Alle zorgen van 'Ghajhar' ten spijt, lijkt de nieuwe situatie elders aan de grens tussen Israel en Libanon weinig problemen op te leveren. Aan de Israelische kant van de grens wordt volop gewerkt aan de oprichting van een hekwerk. Bij Metulla, in de punt van de Israelische wijsvinger in Libanon, is het veiligheidshek nog niet klaar. Amir Meltzer, de onderburgemeester van Metulla, zegt dat Hezbollah en het Israelische leger de onderlinge afspraak hebben gemaakt om de kalmte langs de grens te bewaren. Maar tot hun verontwaardiging krijgen de Europarlementariërs geen toestemming van het Israelische leger om de oude grenspost tussen Israel en Libanon bij Metulla te bezoeken. Dat zou incidenten met Hezbollah aan de Libanese kant van de grenspost kunnen uitlokken, wordt gezegd. Onderburgemeester Meltzer leidt de bus naar een andere plaats waar het hekwerk nog niet klaar is. Daar kunnen de Europarlementariërs turen naar een vlag van de shi'itische strijdgroep Amal op de top van een minaret in een nabijgelegen Libanees dorp. Op deze plek vinden volgens Meltzer 's nachts geheime ontmoetingen plaats tussen Libanese dorpelingen en hun vroegere Israelische werkgevers. "We gooien zakken met Israelisch geld naar de Libanezen", zegt Meltzer. "Dat is achterstallig loon van de Libanese dorpelingen dat we door de nieuwe situatie niet hebben kunnen uitbetalen." De Israelische shekel is in Zuid-Libanon nog steeds de gangbare munt omdat de Libanezen hopen dat de grens met Israel weer opengaat en dat ze dan weer in Israel kunnen werken.

Een hotelhoudster in Metulla beklaagt zich erover dat Israelische toeristen dit stadje nog steeds mijden en dat ze haar Libanese personeel heeft verloren. "Ze waren zo goed. We verlangen zo naar ze. Mijn kleindochtertje heeft drie dagen gehuild toen de serveersters niet meer uit Libanon kwamen. Ze hield zoveel van deze vrouwen", vertelt ze. "De rust hier, sedert ons leger uit Libanon is teruggetrokken, is niet normaal. Daar zijn we niet aan gewend. We rennen naar buiten als een helikopter overkomt."

Bij de kibboets Misgav Am, pal op de grens met Libanon, in het zicht van Hezbollah, legt een inwoner de Europarlementariërs uit dat "één terroristische gek van Hezbollah" de lont in het kruitvat kan doen ontbranden. Een militaire woordvoerder voegt daaraan toe dat, als dat gebeurt, "Israel het recht heeft om, keihard terug te slaan, waarschijnlijk met instemming van de internationale gemeenschap".

De Nederlandse Europarlementariër Rijk van Dam (RPF/GPV/SGP) zegt desalniettemin "onder de indruk te zijn van de ontspannen situatie na de riskante Israelische terugtrekking uit Zuid-Libanon".

Zie ook:

'Ik wilde dat mijn vader dit had meegemaakt' (24 mei 2000)
Leger Israel heeft Libanon ontruimd (24 mei 2000)
Israel versneld weg uit Libanon (23 mei 2000)
Noord-Israel is speelbal van het lot geworden (23 mei 2000)
Israel: desnoods Libanon weer in (22 mei 2000)
Uitbarsting geweld Palestijnen eist levens (16 mei 2000)

( a d v e r t e n t i e s )