NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

KESTER FRERIKS
Een meisje rent spelend door de weelderige tuin van een Engels landgoed. Ze draagt een rood jasje. Met haar broertje is ze verdiept in een spannende zoektocht. Het jongetje fietst in haar richting. Hij rijdt dwars over een stuk glas heen. Het gerinkel verstoort de stilte. Het is niet pluis. De dreigende muziek van componist Pino Dannagio verraadt dat er iets fout gaat. Je wilt niet kijken als het meisje te dicht bij het water van een vijver komt; haar bal rolt erin.

De film, gemaakt in Groot-Brittannië, heet niet voor niets Don't Look Now (Nicolas Roeg, 1973). Ondertussen zijn, in snel gemonteerde scènes, ook de ouders in beeld gekomen. De inzet van de film is hoog, zowel inhoudelijk als naar de vorm. Roeg maakt ingenieus en fantasierijk gebruik van verschillende genres. De film vindt aansluiting bij de gothic novel, waarin het bovenaardse en het parapsychologische een belangrijke plaats innemen. Bovendien wemelt het van vooruitwijzingen en spanningsopbouwende motieven. Terwijl de beide kinderen spelen, bekijkt hun vader dia's van Italiaanse kerken die hij renoveert. Ineens verschijnt er een rood plasma, een soort bloedvlek, over een van de dia's. Hij weet dat er iets mis gaat, rent naar buiten, naar de vijver. We zien een filmshot van een kind drijvend onder water, zoals Ophelia uit Shakespeares Hamlet vaak wordt afgebeeld na haar verdrinkingsdood. Het meisje is dood. De poging tot beademing vergeefs. De vader wordt gespeeld door Donald Sutherland, de moeder door Julie Christie. Zij vertegenwoordigen in haardracht en kostumering fraai de jaren zeventig. Hun acteerstijl is prachtig, koel en helder zonder een moment van overdreven pathos. Er is in hun verhouding iets sleets gekomen. In een van de hoogtepunten van de film, erotisch èn gedistantieerd, kleden zij zich 's morgens aan zonder een greintje liefde; als mensen die al jaren bij elkaar zijn. Maar vanuit het perspectief van Julie Christie toont Roeg ons herinneringsbeelden aan gepassioneerd liefdesspel. Koelte en verhitting gevangen in een lang volgehouden, prachtige scène.

Het regent veel in de film, er is veel water waar de camera zich telkens verlustigd op richt. Elke waterpartij draagt de dood in zich. Er is natuurlijk geen andere stad waar het echtpaar heen kan gaan om de dood van hun dochter te vergeten dan Venetië, de waterstad die sinds Thomas Manns novelle Der Tod in Venedig en de latere verfilming daarvan in 1971 door Visconti, synoniem is met dood. Het echtpaar raakt verwikkeld in een bizar, occult spel. In een trattoria wordt het intens begluurd door een blinde vrouw met kunstogen. Zij blijkt mediamiek te zijn. Ze heeft het dochtertje Christine tussen haar ouders in zien zitten, lachend, blij pratend. De moeder komt helemaal in de ban van deze mediamieke vrouw, die aan iemands ectoplasma ziet wat er met hem of haar gaat gebeuren. Vanaf dat ogenblik neemt het paranormale de overhand in de film. Telkens wanneer er iets gaat gebeuren, krijgt de blinde vrouw een aanval van hysterie en gegil. Het moet een feest voor Roeg zijn geweest deze actrice zo te filmen. Haar steenkoude ogen verschijnen groot in beeld.

Julie Christies geleidelijke knieval voor de occulte wereld is wonderlijk maar overtuigend. Angstaanjagend wordt de film naar het slot toe. Sutherland meent een klein meisje in een rood jasje te zien, dat levensgevaarlijk speelt met een bootje in een van de duistere kanalen van de stad. Het meisje rent weg en verdwijnt in een onderaardse stad. De finale is grandioos en aangrijpend, ik zal het niet verraden. De filmbeelden van Venetië met het water, de luidruchtig klapwiekende duiven, de vervallen huizen zijn schitterend. Het is een film waarvan elke scène telt, elke vooruitwijzing verhoogt de spanning. Kijk eens naar de doodsboot die Sutherland voorbij ziet varen, met daarop trots als een boegbeeld zijn vrouw, en de twee vrouwen. Ze brengen een dode naar het kerkhof. Wie zal het zijn?

Don't Look Now (Nicolas Roeg, VS, 1973), zondag, BBC2, 0.40- 2.25u.

( a d v e r t e n t i e s )