NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

ROEL JANSSEN
Tijdens het galafeest bij de opening van het gebouw van Nakamoto, een Japans bedrijf in Los Angeles dat bezig is de Amerikaanse microchipfabrikant MicroCon over te nemen, wordt een blonde vrouw vermoord op de vergadertafel in de directiezaal op de bovenste verdieping. De Japanners proberen een schandaal te voorkomen, maar de moord staat op een cd-romschijfje van de beveiligingsdienst. De beelden op het schijfje blijken echter gemanipuleerd te zijn en kunnen slechts met behulp van Japanse technologie worden gereconstrueerd.

Speciaal agent Web Smith (Wesley Snipes) gaat de zaak onderzoeken. Daarbij krijgt hij hulp van John Connor (Sean Connery), een ex-agent die zich heeft toegelegd op de bestudering van Japan. Connery treedt op als de leermeester van Snipes en als gids in de gecompliceerde Japans- Amerikaanse zakelijke betrekkingen. Om hen heen bewegen zich botte Amerikaanse agenten, onnozele media, een gewiekste lobbyist en een corrupte politicus. Ze tonen volslagen onbegrip voor de Japanse omgangsvormen en laten zich één voor één in de luren leggen door de uitgekookte Japanners van wie ze de zakelijke praktijken niet doorgronden.

Verwerkt tot een spannende thriller zijn dit de ingrediënten van Rising Sun, een film gebaseerd op het gelijknamige boek van Michael Crichton, de auteur die ook onder meer Disclosure en Jurrasic Park schreef. Toen Crichton werkte aan Rising Sun, bevonden de Amerikaans-Japanse betrekkingen zich op een dieptepunt. Japanse bedrijven vaagden Amerikaanse concurrenten weg, Japanse overschotten op de betalingsbalans financierden het Amerikaanse begrotingstekort, Japanners kochten beroemde Amerikaanse gebouwen, Japanse ondernemingen namen Amerikaanse bedrijven over. Japan, zo werd gevreesd, was met zijn meedogenloze industriebeleid, superieure technologie en reusachtige spaartegoeden hard bezig de Verenigde Staten in economisch opzicht voorbij te streven. In Amerika werd gewaarschuwd dat de Japanse opmars Amerikaanse banen vernietigde en de Amerikaanse nationale veiligheid bedreigde.

Rising Sun, dat in 1992 uitkwam (de film volgde in 1993), was fictie met een boodschap. Het was een aanklacht tegen het Amerikaanse handelsbeleid in de jaren tachtig dat de Japanse opkomst vergemakkelijkte, en een waarschuwing tegen de expansieve Japanse zakenpratijken. Het leverde een bijdrage in thrillervorm aan het populaire Japan bashing ('Japannertje pesten'). In de film is hiervan overigens minder sprake dan in het oorspronkelijke boek, waarin pagina's lang wordt uitgeweid over de onstuitbare Japanse overname van Amerika.

Kort voordat Rising Sun uitkwam, was in Japan de financiële luchtbel gebarsten waarmee de industriële expansie werd gefinancierd. Japan raakte in een recessie waarvan het nog steeds niet is bekomen. De gevreesde Japanse technologische superioriteit in auto's en consumentenelektronica heeft plaats gemaakt voor een onoverbrugbare achterstand ten opzichte van de Verenigde Staten in de informatie- en communicatietechnologieën. Niemand spreekt in het internet-tijdperk van 'Japan als nummer één'.

De Japanse dreiging zoals die tien jaar geleden gevreesd werd, heeft een bloedstollend spannende film opgeleverd. Niettemin: in Rising Sun bracht Crichton zijn fascinatie voor technologische vernieuwingen, maatschappelijke actualiteit en economische thema's perfect samen. Hij bedrijft een genre dat in Nederland helaas te weinig beoefend wordt.

Rising Sun (Philip Kaufman, VS, 1993), zaterdag, SBS6, 20.30- 22.50u.

( a d v e r t e n t i e s )