NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

De gijzeling van een groep toeristen op een eiland in het zuiden van de Filippijnen heeft de aandacht gevestigd op de onafhankelijksstrijd van moslims in de regio.

Door onze correspondent ROBERT GIEBELS

JOLO/ZAMBOANGA/MANILA, 19 MEI. In Jolo, de hoofdstad van het Filippijnse eiland Sulu, stellen islamitische ouders hun zoon voor: Gaddafi. Heeft dat iets te maken met dé Gaddafi? "Natuurlijk", zegt de vader verbaasd. "Hij is geboren toen de Amerikanen op 15 april 1986 het ziekenhuis in Libië bombardeerden."

Een splintergroep van jongeren gijzelt al bijna een maand buitenlandse toeristen in de bergen op het eiland Sulu. Ook houdt ze op het ernaast gelegen Basilan een stel schoolkinderen gevangen. Naar verluidt krijgt ze steun van Libië en van Afghanistan. De meeste leden werden in Libië getraind. Een Libische oud-ambassadeur treedt op verzoek van de gijzelnemers op als onderhandelaar. Maar als journalisten hem vragen of hij de eisen van de rebellen kent, zegt hij zonder ironie: "Ik heb iets in de krant gelezen over erkenning door de internationale islamitische organisatie." Voordat hij koers zet naar de bergen om met de gijzelnemers te onderhandelen, trekt hij een t-shirt over zijn hemd aan met de tekst: 'Khadafi Foundation'.

De brede schone stranden met palmbomen maken van Sulu een tropisch paradijs in het uiterste zuidwesten van de Filippijnen. Maar het is een paradijs dat ongeschikt is voor toerisme. Het grootste deel van de bevolking - volwassenen en kinderen - loopt rond met een wapen. "Om mijn bezit te beschermen", verklaart Ibno Arasid als hij wijst naar de dikke M14 in de hoek van zijn houten hutje. Maar een blik in de woning van Arasid doet vermoeden dat dit bezit alleen bestaat uit zijn 50.000 pesos kostende beschermengel. Dat wapenbezit en geweld onverbrekelijk met Sulu zijn verbonden, weten ze hier sinds er mensen wonen. De strijd gaat om leiderschap, geld, ruilhandel, viswateren. Of om het streven naar islamitische onafhankelijkheid. Sinds 23 april - Paaszondag - weet de rest van de wereld dat ook, dankzij de gijzeling van buitenlandse toeristen door een onduidelijk en extreem wreed groepje jongeren dat zich Abu Sayyaf noemt: 'Vader van het Zwaard'.

"Abu Sayyaf heeft niets, maar dan ook niets met de islam te maken", zegt de imam van Sulu, Yacob Isni, vol boosheid. "Die groep heeft nu de aandacht van de buitenlandse pers getrokken." "Maar ze vertelt maar een klein deel van het verhaal over de Filippijnse moslims", vult de moslim Abu Kasim uit Zamboanga aan. "Bovendien maakt ze met haar gijzelingen de onafhankelijkheidsstrijd van ons moslims nog moeilijker."

Het overgrote deel van de half miljoen inwoners van Sulu is moslim, net zoals in de rest van het zuiden, op en rond Mindanao, het op een na grootste eiland van de Filippijnen. Maar de meerderheid in het land is katholiek. Dat botst al sinds de zestiende eeuw toen de Spaanse kolonisator het katholieke geloof vestigde op de Filippijnen, inclusief op Sulu én op Mindanao. Daar had het islamitisch geloof al drie eeuwen eerder postgevat. 'Moro' noemen de moslims zichzelf sindsdien. De meest gedrevenen hebben zich verenigd in het Moro Islamitisch Bevrijdingsfront (MILF) dat streeft naar onafhankelijkheid. Het Front is een afsplitsing van het gematigder Moro Nationaal Bevrijdingsfront dat vier jaar geleden genoegen nam met autonomie voor eerst vier en op termijn veertien provincies en hun steden. Een referendum in de veertien provincies had twee jaar geleden moeten uitwijzen welke gebieden tot de zogenoemde Autonome Regio van Moslims op Mindanao (ARMM) zouden horen en welke niet. Maar dat referendum heeft nooit plaatsgevonden. De regering in Manila laat het initiatief daarvoor aan de moslims die bang zijn dat de instelling van autonome regio's weinig bijval zal krijgen. Schoolzuster Fatima Murad uit Sulu wordt betaald door de Autonome Regio voor Moslims op Mindanao. "Ik mag nergens anders werken dan in de autonome regio", zegt ze. "Als er een referendum komt, stem ik tegen de autonome regio's, ook al ben ik moslim. Want als je betaald wordt door de regering in Manila, weet je tenminste zeker dat je je geld krijgt en kun je overal werken."

Vier provincies, waaronder Sulu, vormen nu samen de ARMM. De gouverneur hiervan, Nur Misuari, was de hoop van de moslims op Mindanao en de Sulu Archipel toen hij een paar jaar geleden begon. Zijn installatie vormde het bewijs dat onafhankelijkheid eindelijk in zicht kwam. Het beeld van Misuari nu is omgeslagen. Niemand in Zamboanga of op Sulu heeft een goed woord over voor Misuari. Bovendien is hij als eerste onderhandelaar in de gijzelingscrises wegens gebrek aan resultaat aan de kant geschoven. Het Moro Islamitisch Bevrijdingsfront had het vertrouwen in Misuari, toch het moslim-bruggehoofd in Manila, allang verloren. Het nam de wapens op en probeerde zijn onafhankelijkheidsideaal met veel geweld alsnog te verwezenlijken. Bomaanslagen, korte gijzelingen van grote groepen Filippino's die als menselijk schild worden gebruikt, en een guerrilla tegen het almaar meer troepen zendende Filippijnse leger hebben de plaats ingenomen van overleg.

De rebellen krijgen volgens de Filippijnse regering steun van Osama Bin Laden, de financier van moslimextremistische terroristen overal ter wereld. Hij is op 18 maart voor het laatst gesignaleerd met de leider van het Bevrijdingsfront, Hashim Salamat.

De MILF is niet geïnteresseerd in een referendum dat hooguit autonomie oplevert onder onduidelijke voorwaarden. Het Front wil een onafhankelijke moslimstaat. Is het niet via overleg, dan maar via de loop van een geweer. In San Roque, een arm, idyllisch dorpje vlak buiten Zamboanga van waar de boten vertrekken naar Sulu en Basilan, woont de moslim Abu Kasim. "Het wordt steeds moeilijker voor moslims om samen met christenen te leven", zegt hij. " Mijn vrouw en ik denken er aan om naar Saoedi-Arabië te emigreren. Daar is tenminste iedereen moslim. Dat is ook beter voor de opvoeding van mijn zoon." Zijn naam is Saddam. Inderdaad, hij is geboren in 1990, het jaar dat Saddam Hussein Koeweit binnenviel.

Toestand van veel gijzelaars is slecht

JOLO, 19 MEI. Op het eiland Sulu worden sinds 23 april 21 gijzelaars vastgehouden. Het gaat om negen Maleisiërs, drie Duitsers, twee Fransen, twee Finnen, twee Zuid-Afrikanen, twee Filippijnen en een Libanese.

Op het naburige eiland Basilan worden door dezelfde rebellengroep Abu Sayyaf nog eens acht schoolkinderen vastgehouden. Zij zijn de overgeblevenen van een groep van 29 Filippijnse schoolkinderen en leraren die op 20 maart werden gegijzeld. Vijftien van hen zijn bevrijd, vijf leraren en een priester zijn door Abu Sayyaf geëxecuteerd. Twee leraren werden onthoofd.

Uit brieven van de gegijzelde toeristen blijkt dat hun toestand steeds slechter wordt. "Het is een hel", schrijft Risto Vahanen, een van de twee Finnen. De groep leeft nu bijna een maand op aangebrande rijst en regenwater en heeft er lange nachtelijke tochten opzitten om aan de greep van het Filippijnse leger te ontkomen. De moslimrebellen van Abu Sayyaf slaagden er eerder deze maand in om met hun gijzelaars door het cordon van het leger te breken. Hen werd door de soldaten niets in de weg gelegd uit vrees voor de veiligheid van de gegijzelden. De tweede groep, op Basilan, vreest vergeten te worden door de aandacht die de buitenlandse gijzelaars krijgen. Als reactie daarop hebben moslims enkele familieleden van de leider van Abu Sayyaf gegijzeld. Hun vrijlating wordt verbonden aan die van de acht schoolkinderen. Voor de vrijlating van een van de Europese gegijzelden, de zieke 57-jarige Renate Wallert, zou Abu Sayyaf twee miljoen dollar hebben gevraagd. Dit maakte regeringswoordvoerder Ronaldo Zamora gisteren bekend. Volgens een tweede woordvoerder, Michael Toledo, is echter van zo'n eis geen sprake. De elkaar tegensprekende officials hebben op de Filippijnen de vraag opgewekt of de regering in Manila de gijzelingscrises wel adequaat aanpakt.

Zie ook:

'Slechte zaak voor de moslims op Mindanao' (13 mei 2000)
Doden bij gijzeling Filipijnen (3 mei 2000)
Ontvoering toeristen van vakantie-eiland Maleisië (25 april 2000)

( a d v e r t e n t i e s )