NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

MARK DUURSMA
Misvormde jongen zit in bad. Hij zeept zich in, het water is bruin. Zijn moeder brengt hem een dienblad met eten. Terwijl de jongen de spaghetti naar binnen slobbert, wast de moeder zijn haar, spetterend met shampoo. Twee jongetjes verkopen chocola aan de deur voor een goed doel. 'Dessert', zegt de moeder en geeft een reep aan de jongen.

Smakelijk is niet het juiste woord voor Gummo (1997), het regiedebuut van de toen 23-jarige Harmony Korine, tot dan toe bekend van zijn scenario voor de omstreden film Kids. Gummo is walgelijk, vonden veel Amerikaanse critici. Briljant, vonden andere, vooral Europese critici. Dat Gummo de Nederlandse bioscoop haalde, was te danken aan de Prijs van de Nederlandse Filmkritiek. Terecht, want het is een van de meest originele en krachtige films van de laatste tijd.

Lelijk, vuil en gemeen is het leven in Xenia, Ohio, het dorp dat de tornado van twintig jaar geleden nooit te boven is gekomen. In een visueel verbluffende collage portretteert Korine de apathie en de frustratie van de white trash-populatie: zwerfkatten doden, lijmsnuiven, rondhangen op zoek naar een verzetje. Iedereen praat lijzig, agressie ligt constant op de loer. Fysieke afwijkingen doen inteelt vermoeden. Gummo werd opgenomen in Nashville, Tennessee, waar Korine zijn jeugd doorbracht. Je moet hopen dat hij zijn herinneringen heeft uitvergroot, maar juist de meest absurde situaties ogen akelig realistisch. Korine vermijdt effectbejag, zijn amateur- acteurs wekken eerder compassie dan afschuw. Zelf komt de regisseur ook nog even voorbij, hangend op een bank en vergeefs om liefde smekend bij een dwerg-met-waterhoofd.

De Amerikaanse filmkeuring struikelde over 'extreem nihilisme'. "Ik ben een kunstenaar zonder agenda", zei Korine in een interview in de Filmkrant. Wellicht is dat de verklaring voor de woedende reacties op Gummo. Zoveel treurigheid laten zien zonder bijbedoeling, dat kan niet deugen. Juist door de afwezige moraal komt Gummo zo hard aan.

Gummo (Harmony Korine, VS, 1997), Ned.3, 23.20-1.00u.