NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

De geboorte van de Europese gedachte, gisteren precies vijftig jaar geleden, werd gevierd in een trein met vooral eurogelovigen aan boord.

Door onze redacteur JOEP DOHMEN

A/B EUROPA-EXPRES, 10 MEI. "Wat is er 9 mei?", herhaalde de taxichauffeur de vraag op weg naar het station in Maastricht. "Mmm, 9 mei. Zegt me niets, 8 mei wel. Dat is toch die beweging van kritische katholieken?"

Gisteren - 9 mei - was de Dag van Europa. Op deze onbekende verjaardag van de Europese gedachte reed tussen Maastricht en Groningen de 'Europa Dag Expres'. De trein was door het ministerie van Buitenlandse Zaken gehuurd om Europa meer bekendheid te geven. Het kabinet wil de betrokkenheid van de burgers vergroten bij de komende uitbreiding van de Unie met nieuwe lidstaten in Oost- en Midden-Europa.

Voor de gelegenheid was op het vertrekpunt Maastricht de stationsrestauratie afgehuurd voor een Europees ontbijt. Met eten uit alle hoeken van de Unie en begeleid door een Roemeens straatorkest. In de restauratie at een select gezelschap dat de reis mocht meemaken, onder wie het onafscheidelijke Limburgse 'eurotrio' René van der Linden, Ria Oomen en Jan-Willem Bertens.

Tussen alle vrolijkheid was ook staatssecretaris Dick Benschop (Europese Zaken) present. Paul van Buitenen, Nederlands bekendste Europeaan, ontbrak op de lijst genodigden. "Ach, we kunnen ook wel eens een dagje zonder de heer Van Buitenen", opperde Benschop. "Er zijn wel veel jongeren aan boord, veel studenten, en ook zakenlieden, journalisten, wetenschappers en politici die met elkaar in debat gaan over Europa. Vooral over de geplande uitbreiding van de Unie met 12 nieuwe lidstaten."

Vraag de mensen op straat maar niet naar de betekenis van 9 mei, zei Benschop nog. "Er is toch geen mens die het weet. Maar daar gaat het ook niet om. Dit is een symbolische dag, bedoeld om Europa dichterbij te brengen. Weer een nieuwe feestdag erbij, dat willen we helemaal niet."

Na het vertrek greep hoogleraar M. Brands, directeur van het Duitsland Instituut van de Universiteit van Amsterdam, het woord in de 'debatwagon' van de blauwe trein met de gele sterren. Hij mocht in gesprek met de door Buitenlandse Zaken ingehuurde journalisten Maria Henneman en Peter Brusse. Volgens Brands zal de integratie in Europa doorgaan. Dat er scepsis heerst onder de bevolking, zeker over de uitbreiding, is echter ook een feit. "Als de overheid meer steun wil van de bevolking voor Europa", zo zei Brand, "zal ze de mensen correct moeten informeren, en bij de besluitvorming moeten betrekken. Een voorbeeld. Bij de invoering van de euro had eerlijker gezegd moeten worden dat het een groot avontuur is. Dat was beter geweest dan vertellen dat het een succesverhaal zou worden. Als het dat niet wordt, kom je als overheid ongeloofwaardig over."

In de negen treinstellen deden artiesten 'iets met Europa', interviewden journalisten journalisten en politici over Europa, verrasten koks zichzelf en de genodigden met Europese gerechten en waren scholieren in de weer met een Europese krant. Dat alles onder toeziend oog van nep- conducteur Hakim, van Sesamstraat.

In Utrecht CS stapte de hoogbejaarde nestor van de Europese integratie, Edmund Wellenstein, aan boord. Hij maakte als Nederlandse ambtenaar vijftig jaar geleden hoogstpersoonlijk het ontstaan van Europese eenwording mee. Of hem niet ook een paar vragen gesteld konden worden, vroeg iemand aan debatleidster Maria Henneman. "Nee, wij hebben een strak schema."

Premier Kok reisde van Utrecht tot Amsterdam mee. Als het aan hem ligt kunnen de eerste Oost-Europese landen in 2003 tot de Europese Unie toetreden. Tenminste, als zij voldoen aan de criteria. Kok hoopt dat de Unie nog dit jaar het zogeheten Verdrag van Nice afrondt. Daarin moet de bestuurbaarheid van de Unie beter worden geregeld. De Nederlandse eurocommissaris Bolkestein, ook aan boord, vond het onverstandig om data voor toetreding te noemen. Hij zei geen valse verwachtingen te willen wekken.

Hennemans laatste vraag aan Kok was: "Moet er een referendum komen in Nederland over de uitbreiding van Europa?" Kok: "Neen." Het even korte als heldere antwoord zorgde voor ergernis bij de net gearriveerde europarlementariër Lousewies van der Laan (D66). "Hiermee is de discussie nog niet voorbij", zei ze. Dat de Europese integratie doorgaat is, volgens haar, net zo onherroepelijk als het voortdenderen van de trein waarin ze zich bevond. "Maar het minst leuke van vandaag is nog wel dat er zo weinig mensen zijn uitgenodigd die tégen de uitbreiding zijn. Ik hoor hier geen tegengeluiden. En ik mis de mening van de mensen op straat."

Volgens een woordvoerster van Buitenlandse Zaken was juist voor de trein gekozen om Europa op een "toegankelijke manier" onder de aandacht te brengen in het land. Maar voor de Europa Dag Expres waren op de stations geen kaartjes te koop. Instappen was niet de bedoeling. De reizigers op de perrons mochten zich alleen verbazen over de merkwaardige sterrentrein. "Is dit iets nieuws van SBS 6?", vroeg iemand op het perron in Utrecht.

Hoewel de reis vooraf niet uitgebreid bekend was gemaakt, hield de organisatie rekening met acties. Op elk station was bewaking. Slechts in het centraal station van Amsterdam had zich één anti- Europeaan opgesteld, vast van plan de exprestrein tot stoppen te dwingen. Hij zag zich, in de armen van vier politieagenten, genoodzaakt zijn poging op te geven. Zo bleef het een onbekommerde reis, dwars door een héél klein deel van de Europese Unie.

( a d v e r t e n t i e s )