NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

MARISKA GRAVELAND
Pamflettisme is niet besteed aan documentairemaker Kees de Groot van Embden (1955), winnaar van de Nipkowschijf voor het beste televisieprogramma van 1999 met zijn documentaire Een Geschenk uit de Hemel/De Slag om de Brent Spar. "Het is veel beter om met goede, simpele vragen op stap te gaan, dan met antwoorden die je vervolgens bevestigd wilt zien. Denken begint altijd met een vorm van twijfel."

Een Geschenk uit de Hemel draait om de vraag hoe de mediahype rond het booreiland heeft kunnen ontstaan. Naar aanleiding van de documentaire ontstond er een debat over de fouten die Shell, Greenpeace en de media hebben gemaakt. "Ik hoop dat mensen beter in de gaten hebben gekregen hoe de kijker wordt gemanipuleerd. Het baart me zorgen dat emotie als propagandamiddel een krachtiger wapen is dan de feiten. In het heetst van de strijd sneuvelt de waarheid, en neemt de publieke opinie de macht over. Dit proces is niet te keren, wat een beangstigend fenomeen is. Zeker als je beseft dat je daar zelf ook bloot aan staat. Je moet altijd waakzaam zijn, maar het is ongelooflijk moeilijk om het kaf van het koren te scheiden als het gaat om de informatie die over je heen wordt gestort."

De Nederlandse media hadden meer de hand in eigen boezem moeten steken nadat bleek dat Greenpeace de berichtgeving naar zijn hand had gezet, vindt De Groot van Embden. "De BBC heeft dat in ieder geval wel gedaan. Tegenwoordig geven ze de herkomst van de beelden aan, en bewaren ze meer distantie bij het rapporteren. Nu ook de multinationals weten hoe ze via emotie de media kunnen bespelen, moeten we ze nog beter in de gaten houden."

In dagblad Trouw werd de jury van de Nipkowschijf een gebrek aan durf verweten. Big Brother had moeten winnen, schreef tv- recensent Ruud Verdonck. Dat programma had pas tv-geschiedenis geschreven. "Onzin", vindt De Groot van Embden. "Big Brother bewees dat het niet genoeg is om gewoon de camera op mensen te zetten. Je hebt wel degelijk een verhaal en montage nodig, wat weer een geruststelling is voor al die verhalenvertellers."

Voor de Diogenes-documentaires die hij vanaf 1993 maakte, filmde De Groot van Embden onder andere in Rwanda, Azerbajdzjan en Zuid-Afrika. De Diogenes-methode - een impressionistisch verslag - staat in groot contrast met de feitelijke reconstructie van de affaire-Brent Spar. "De vorm is steeds anders, maar al mijn documentaires gaan over de manipulatie, mishandeling en vernedering van mensen door machthebbers. Het kwaad in de wereld komt voort uit onwetendheid, en het ergste kwaad is de onwetende die meent alwetend te zijn. Ik maak documentaires om dit zelf beter te begrijpen en om mezelf weerbaarder te maken tegen dat soort krachten."