NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze redacteur Yasha Lange
Pesach gaat over bevrijding, vrijheid en identiteit. Met het christelijke paasfeest heeft dat volgens de joodse familie Evers niets te maken.

AMSTERDAM, 22 APRIL. Channa, de vrouw van rabbijn Raf Evers, heeft kippensoep met matzeballen gemaakt. Een typisch pesach-gerecht. Tijdens het 'joodse paasfeest' is alles waar gist in zit voor joden uit den boze. Het huis wordt uitgekamd. Er mag geen kruimeltje beschuit, cornflakes of brood achterblijven. Matzes, niet gerezen, zijn het alternatief. De reden: niet vergeten dat er tijdens de uittocht uit Egypte geen tijd was om brood te laten rijzen.

Aan een grote tafel zit de familie Evers. Vader Raf, die moet lachen om de bijdehante opmerkingen van zijn kinderen, maar ook een paar keer probeert een serieuze discussie te starten. Moeder Channa, die het af en toe flink oneens is met de stellingen van haar echtgenoot. En tien kinderen, van 6 tot 21 jaar. De jongens dragen een wit overhemd, hun colbert hangt over de stoel, de stropdas is na het bezoek aan de synagoge afgedaan. De meisjes in nette jurkjes. Ze schreeuwen gezellig door elkaar. Niemand laat elkaar uitpraten. Het is sjabbat en Pesach tegelijk. "Dubbel jomtov", zegt Evers. Jomtov betekent feestdag. Het is al de derde jomtov op rij. Drie dagen geen fax, geen telefoon, geen televisie, geen auto rijden, niet werken, niet koken, geen boodschappen doen. Hoe bevalt dat? In koor: "Heerlijk!" De hele familie is thuis en blijft thuis. "Lekker klef", roept een zoon van Evers. Grote hilariteit. Pesach is de belangrijkste feestdag voor joden geworden, zegt Evers. Zijn kinderen roepen meteen dat Jom Kippoer, de vastendag, ook heel belangrijk is. Zeker, zegt Evers. "Maar omdat het ons zo goed gaat tegenwoordig wordt het steeds belangrijker te bedenken hoe waardevol vrijheid is." En dat is precies waar Pesach de herdenking van de uittocht uit Egypte over gaat. Bevrijding, vrijheid en identiteit.

"Vorig jaar discussieerden we natuurlijk over Kosovo", zegt Evers. De parallel van de verdreven Kosovaren met de uittocht uit Egypte ligt voor de hand. "Toch jongens, vorig jaar hebben we het toch over Kosovo gehad?" Ja hoor pap, het is goed. Evers lacht en realiseert zich: er is nu even meer aandacht voor de matzeballen dan voor maatschappelijke onderwerpen. Een verband met het christelijke paasfeest is er niet, zegt Evers. "Nou ja, het hele christelijke paasfeest is in feite gebaseerd op Pesach, alleen ze moesten er een andere invulling aan geven." Dit jaar valt Pesach samen met het paasfeest. Afgelopen woensdag was seideravond, de avond voorafgaand aan Pesach. Het feest duurt in totaal acht dagen. Alleen de eerste twee en laatste twee dagen zijn feestdagen. Dat het paasfeest dit jaar samenvalt met Pesach heeft voor de familie Evers geen enkele betekenis, zeggen ze. De seideravond is vol met rituelen, symbolen, gebeden, liedjes en discussies. Er ligt een gebraden lamsbeentje, omdat joden het bloed op hun deurpost smeerden voorafgaand aan de tiende plaag. God wist dan waar de joden woonden en zou de oudste zoon des huizes niet ombrengen. Maar als god zo slim is, waarom moet hem dan verteld worden waar joden wonen? Evers: "God vroeg de joden uit te komen voor hun identiteit." Vroeger waren we slaven, zeggen joden op de avond voorafgaand aan Pesach. Ze eten een stuk mierikswortel om terug te denken aan die bittere tijd. Nu zijn we vrij. Ze leunen achterover, om dat te benadrukken.

Kerkdienst met diepe stilte

Christenen voelen met Pasen een diepe verwantschap met joden. "Jezus, een jood, had net Pesach gevierd toen hij werd opgepakt en gekruisigd."

Door onze redacteur SHEILA KAMERMAN

WASSENAAR, 22 APRIL. Zo'n honderdvijftig kerkgangers, bijna allemaal oudere dames en heren, druppelden gisteravond rond half acht de Messiaskerk in Wassenaar binnen. De koster, in het dagelijks leven vishandelaar, heet hen bij de deur welkom. Het witte kerkgebouw, dat wel iets heeft van de voorplecht van een schip, zit voor de helft vol. De avondzon schijnt door moderne glas-in-loodramen.

Het is een sobere dienst die niet, zoals gebruikelijk, begint met een orgelspel, maar juist in stilte. "Soberheid, rust en stilte typeren de dienst op Goede Vrijdag", zegt predikant Kees Mos, terwijl hij zijn toga aantrekt. "Het is bijna een meditatie."

Voor veel mensen betekenen Goede Vrijdag en Pasen niet veel meer dan eieren zoeken, een dag extra vrij, een bezoekje aan de meubelboulevard of op z'n hoogst het feest van de vruchtbaarheid. De christelijke betekenis erachter is velen onbekend, bleek uit een onderzoek enkele jaren geleden. Minder dan de helft van de Nederlanders kende de betekenis van Pasen, de herrijzenis van Jezus. Dat op Goede Vrijdag Jezus werd gekruisigd, wist slechts 33 procent.

"Het is een kleine, harde kern gelovigen, die vanavond naar de dienst komt", zegt predikant Mos. Met Pasen verwacht hij er veel meer. Dan is volgens hem de opkomst bijna net zo groot als met Kerst. Mos: "Voor diegenen die vanavond komen, is Goede Vrijdag heel belangrijk. Het is dan ook niet niks. Een ontzettend goed mens, Jezus, werd bloedig aan het kruis genageld. Dat is natuurlijk een dramatisch en schokkend bijbelverhaal dat tot de verbeelding spreekt."

Voor de kerkgangers betekent het bijbelse verhaal meer. Volgens Mos hebben zij een diep besef dat het met henzelf te maken heeft. "Het was namelijk niet alleen een mens dat stierf. Het was ook God zelf die daar leed. Voor christenen wordt God hierdoor in de kern van zijn wezen zichtbaar."

Om die notie van lijden te benadrukken, valt er tijdens de dienst verschillende keren een diepe stilte. "Dat is traditie in deze kerk", zegt Mos. "In mijn vorige kerk klonk er dan passiemuziek. Een klein koortje zong dan bijvoorbeeld sobere delen van de Mattheus Passion van Bach. Het is allebei mooi. Het gaat om het gevoel van verstilling. Straks met Pasen mag er weer gejubeld worden."

Goede Vrijdag en Pasen vallen dit jaar gelijk met het joodse pesachfeest. Maar ook als dat niet het geval is, voelen we een diepe verwantschap, zegt Mos. "Beide feesten hebben dezelfde oorsprong. Jezus, een jood, had net Pesach gevierd toen hij werd opgepakt en gekruisigd. Daardoor kreeg dat feest voor een deel van de joden een nieuwe betekenis: de kruisiging en herrijzenis van Jezus. De mensen die de nieuwe interpretatie aanhingen, werden de christenen. Daarna zijn die twee godsdiensten uit elkaar gegroeid."

De joden vieren met Pesach de uittocht uit Egypte, de bevrijding van de slavernij. Maar ook voor de christenen staan deze dagen in het teken van bevrijding. Mos: "Met Pasen staat Jezus op uit het graf. Dat kun je symbolisch opvatten: God heeft de mens aanvaard in al zijn slechtheid. Het is heel ellendig wat er gebeurd is, maar we krijgen een kans om overnieuw te beginnen. Het leven heeft overwonnen."

( a d v e r t e n t i e s )