NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze redacteur HARM VAN DEN BERG
ROTTERDAM, 1 APRIL. Als eerste in de wereld krijgt het nieuwe Nederlandse paspoort een unieke beveiliging in de vorm van een tweede, verborgen foto. Het procédé hiervoor is ontwikkeld door het bedrijf IAI in Veldhoven in samenwerking met Enschede/SDU in Haarlem. De productiekosten van het document zijn ongeveer acht gulden hoger dan van het huidige.

Dit bevestigt I. Ruiter, leider van het projectteam dat voor Binnenlandse Zaken de invoering van het document in april volgend jaar voorbereidt. De nieuwe techniek ligt volgens haar "op de grens tussen proven en trusted technology". Ruiter verwacht dat de meerkosten van de productie niet aan de klant, noch aan de gemeenten in rekening worden gebracht.

De speciale techniek (laserperforatie) waarmee de beveiliging wordt aangebracht in het nieuwe paspoort, is ontwikkeld door Industrial Automation Integrators (IAI) in Veldhoven. De jonge Brabantse onderneming is honderd procent eigendom van Docdata, producent van cd- schijfjes. Er werken 19 mensen, de omzet bedroeg in 1998 bijna 7,5 miljoen gulden.

Het aanbrengen van de persoonsgegevens in het nieuwe paspoort zal, anders dan nu, centraal gebeuren. Daarvoor moeten die gegevens van de gemeentehuizen in Nederland en de rest van het Koninkrijk (Antillen, Aruba), alsmede vanuit ambassades digitaal worden overgebracht naar Haarlem. De gegevens komen in totaal van ongeveer duizend locaties. Volgens Ruiter worden hiertoe netwerken ingeschakeld die gemeentelijke bevolkingsadministraties nu al gebruiken.

Paspoort met een 'foto vol gaatjes'

Nederland werkt aan een nieuw paspoort. De opdracht is gegund aan Enschede/SDU, dat in de aanbesteding een Fins bedrijf versloeg dat bekend staat om zijn niet te vervalsen ontwerpen.

Door onze redacteur HARM VAN DEN BERG

ROTTERDAM, 1 APRIL. In een verbouwde kantoorvilla tegenover de Hofvijver in Den Haag werkt een projectgroep van 17 man aan de invoering van het nieuwe paspoort. Het team is ondergebracht bij het agentschap Basisadministratie Persoonsgegevens en Reisdocumenten (BPR) van Binnenlandse Zaken en is verantwoordelijk voor de 'Nieuwe Generatie Reisdocumenten'. In haar werkkamer toont projectleider Ineke Ruiter hoe ver men al is: een boekje met een harde kunststofkaart, die allerlei bewerkingen heeft ondergaan ten behoeve van de beveiliging.

Ruiters collega F. Knopjes, de paspoortspecialist van het team, geeft een korte, enthousiaste toelichting: "Wat we hier doen is nog nergens anders gelukt." Het klinkt als een geheime boodschap: "We hebben een laserperforaat kunnen maken door kunststof van acht millimeter dikte, heel bijzonder. Tot nu toe gebeurde zoiets alleen door papier", zegt Knopjes.

Ruiter vertelt waar de unieke aanpak toe leidt. "Hiermee kan een schaduwbeeld van de pasfoto worden aangebracht in de kunststofkaart van het paspoort. Een afbeelding die in feite uit allemaal kleine gaatjes bestaat. Wie daar aan gaat prutsen verknoeit de afbeelding", aldus de projectleider. In de vakliteratuur werd deze aanpak gekwalificeerd als proven technology, hetgeen zoveel betekent dat de waarde in de praktijk is gebleken. Ruiter is voorzichtig. "Voor mij ligt deze techniek net op de grens tussen proven en trusted technology", zegt ze. Het betekent dat de paspoortmakers haar hebben overtuigd dat de tamelijk onbekende techniek weliswaar toepasbaar en betrouwbaar is, maar de praktijk zal het nog moeten uitwijzen.

Twee maanden geleden, toen het nieuwe paspoort officieel werd gegund aan Enschede/SDU, werd de naam Industrial Automation Integrators (IAI) in Veldhoven niet genoemd. Zonder de speciale techniek die hier is ontwikkeld kan de unieke beveiliging niet worden aangebracht in het papoort.

Opmerkelijk is dat de lasergraveertechniek niet exclusief is gereserveerd voor het nieuwe paspoort. IAI mag die ook aan anderen verkopen. Minister Van Boxtel, verantwoordelijk voor het paspoort, liet de Tweede Kamer vorig jaar maart nog weten dat de centrale aanmaak ook de voorkeur verdient om het gewenste beveiligingsniveau te bereiken. Omdat, zoals hij schreef, "gebruik kan worden gemaakt van exclusieve materialen en geavanceerde technieken die niet breed toegankelijk zijn". Zijn voorganger Kohnstamm vond in 1998 dat de technologieën "bij voorkeur niet vrij verkrijgbaar" moesten zijn.

IAI, dat in de afgelopen jaren enkele malen van naam veranderde, ontving enkele jaren geleden een ontwikkelingskrediet van acht ton van Economische Zaken. Dat wordt momenteel terugbetaald. Eigenaar Docdata heeft drie commissarissen: P. van der Grinten, W. van Kooten (alias Joost den Draaijer) en E. van Veen.

"Het lijkt me dat hier de rollen omgedraaid worden", zegt oud-wethouder Harry Groen van Amsterdam als hij verneemt dat niet Enschede/SDU in Haarlem maar het kleine bedrijf in Veldhoven de essentiële techniek in het nieuwe Nederlandse paspoort gaat verzorgen. "Het gaat om het hart, de belangrijkste pagina van het document. Je verwacht toch niet dat Enschede zich uitsluitend bezig gaat houden met het drukwerk."

Groen was vorig jaar als wethouder nog betrokken bij het paspoortproject en zou president-commissaris worden van de Stadsdrukkerij van Amsterdam nadat die was verzelfstandigd. Dit bedrijf, al jaren verantwoordelijk voor de strippenkaarten, zou voor 20 procent deelnemen in een nieuw op te richten paspoortfabriek; de overige 80 procent was bedoeld voor het Finse SETEC.

De Finnen maken al enige jaren een paspoort dat volgens deskundigen geldt als "niet te vervalsen". Een delegatie van vier personen uit Nederland is voorafgaand aan de aanbesteding in Helsinki wezen kijken. De kwaliteit van het Finse product bleek onomstreden.

In antwoorden aan de Tweede Kamer zei minister Van Boxtel in mei vorig jaar: "Zo maken de Scandinavische landen - te weten Finland sinds 1997, Zweden sinds 1998 en Noorwegen sinds 1999 - voor het paspoort gebruik van een houderpagina van kunststof waarbij de variabele gegevens met lasertechniek worden aangebracht.

Tot op heden zijn van paspoorten met een dergelijke toepassing geen falsificaten onderkend. Het kabinet is voornemens voor de nieuwe generatie Nederlandse reisdocumenten ook deze materialen en technieken te gebruiken."

Het nieuwe paspoort is na de Europese aanbesteding gegund aan de combinatie Enschede/SDU. De belangstelling voor de Nederlandse opdracht, die ongeveer 2,5 miljoen reisdocumenten (paspoorten en identiteitskaarten) omvat, viel ook het projectteam wat tegen; slechts vier ondernemingen meldden zich. Met de twee overgebleven ondernemingen moest op het laatst worden onderhandeld. "Uiteindelijk heeft de gunningscommissie gekozen voor Enschede/SDU", zegt Ruiter. Het verhaal dat de BVD het pand dat SETEC/Stadsdrukkerij wilde gaan gebruiken had afgekeurd, is volgens haar onjuist. "De BVD heeft niks afgekeurd, ook niets goedgekeurd", aldus Ruiter. Ze bevestigt dat de veiligheidsdienst deel uitmaakte van de gunningscommissie.

Volgens een van de betrokkenen was "de hele aanbesteding" er op gericht om de opdracht te verstrekken aan de Nederlandse combinatie. Vanuit zijn kantoor in Helsinki laat SETEC-directeur Nortberk weten dat hij zeer verbaasd was dat het eisenpakket geheel in de Nederlandse taal was gesteld. "Het ging om 1.000 tot 1.500 pagina's, zeer gedetailleerd. De beste specificatie die ik ooit heb gezien", aldus Nortberk.

Het ministerie van Economische Zaken onderstreept de waarde van het rapport 'Haal pegels uit de regels', gemaakt in opdracht van het ministerie. Daarin wordt gesteld dat een besparing van vijftien tot twintig procent mogelijk is door aan te besteden. Opstellen van een bestek in de eigen taal gebeurt volgens een woordvoerder wel vaker, maar "als je aanbesteedt wil je uit een zo groot mogelijke vijver vissen". De Finse paspoortmakers vonden de Nederlandse methode voor het personaliseren, het digitaal overbrengen van persoonsgegevens en het aanbrengen van deze informatie op de kaart "erg duur". Nortberk: "Wij boden een Audi, maar Nederland wil een Mercedes."

( a d v e r t e n t i e s )