NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Overnamegolf op biermarkt

De Europese vakbeweging wil de overname- en fusiegolf van de bierbrouwers vóór zijn. De bonden zoeken nu al naar alternatieven voor de duizenden banen die gaan verdwijnen in een sector waar de organisatiegraad nog heel hoog is.

Door onze redacteur REMMELT OTTEN

AMSTERDAM, 29 MAART. Heineken gaat ongeveer 7 miljard gulden bieden op de Britse bierbrouwer Bass. Het Britse Scottish & Newcastle koopt de brouwerijen van het Franse Danone (Kronenbourg) voor 6 miljard gulden en verkoopt zijn CenterParcs vakantiehuizen. Het Deense Carlsberg wil zijn belang in het pretpark Tivoli kwijt om geld vrij te maken voor overnames in de biersector. Enzovoorts, enzoverder.

"Er komt een nieuwe, grote golf overnames aan", zegt Paul Elshof, onderzoeker van het bureau FoodWorld dat veel werkt voor de internationale vakbeweging. "En als al die fuserende brouwerijen worden samengevoegd, verdwijnt misschien wel een derde van de honderdduizend banen in Europa."

Het banenverlies is het gevolg van de schaalvergroting en reorganisaties die ook elders in de voedingsindustrie plaatsvinden. In veel brouwerijen en fabrieken wordt nu met de helft van de mensen het dubbele geproduceerd in vergelijking met tien jaar geleden. Zeker als de verschuiving van de arbeidsintensieve statiegeldflessen naar blik en plastic doorzet, kan de efficiëntie verder omhoog. De vakbonden zien het probleem aankomen en stellen zich pro-actief op. Begin deze maand kwamen alle CAO-onderhandelaars die met de grootste brouwers ter wereld aan tafel zitten, een week lang bij elkaar in Eastbourne in Engeland.

"Bier brouwen is nog echte oude economie", zegt Elshof. "De organisatiegraad bij brouwerijen is heel hoog, in Engeland rond de 90 procent. Daarom moeten de bonden, maar ook de ondernemingsraden van de brouwerijen, zich voorbereiden op dat banenverlies." De bonden willen meer dan een goed sociaal plan met een outplacement-traject. Ze denken bijvoorbeeld aan het oprichten van een fonds met 'risico-kapitaal' om medewerkers de kans te geven zelf nieuwe kleine bedrijfjes op te richten. Het voorbeeld is Japan Tabacco, zegt de Engelse vakbondsbestuurder Brian Revell van de grote Transport & General Workers-vakbond. "Japan Tabacco heeft niemand hoeven te ontslaan door medewerkers om te scholen en kleine bedrijfjes op te richten: een farmaceutisch bedrijf of een reisbureau."

De aangekondigde verkoop van Bass gaat als een soort katalysator optreden, verwacht Elshof. Bass, de op één na grootste Britse brouwer met een marktaandeel van 25 procent, is te koop gezet omdat het moederconcern verder wil in hotels, restaurants en cafés. Meteen na die aankondiging hakte het Franse Danone/Kronenbourg de knoop door. De brouwerijen in Frankrijk, Spanje, België en Italië zijn via een ingewikkelde financiële constructie verkocht aan Scottish & Newcastle, de marktleider in Groot- Brittannië. Daarmee worden de Britten de duidelijke nummer twee in Europa achter Heineken. Gisteren legden de vier grootste Franse vakbonden hun zorgen op tafel. Ze willen zwart-op-wit garanties voor het handhaven van de bestaande salaris- en bonusstructuur bij Kronenbourg, die boven die van concurrenten ligt, en voor het aantal werknemers, dat in tien jaar is gedaald van 4.500 tot 2.000. De bonden vrezen verder dat de nieuwe brouwgroep een doelwit kan worden voor "een Amerikaanse brouwer".

Ook South-African Breweries (Zuid-Afrika) en het Belgische Interbrew hebben wereldwijde ambities. "Er gaan geruchten dat Interbrew naar de beurs gaat", zegt Elshof. "Terwijl Interbrew of Carlsberg misschien ook wel te koop zijn, net als het Scandinavische Pripps-Ringnes dat met Baltika ook in Rusland zit. In de Verenigde Staten is bovendien nog steeds onduidelijk wat Phillip Morris nu wil met zijn bierdivisie Miller, de derde brouwer ter wereld. Heineken praat nu met Miller over de distributie van Millers merken in Europa."

Onbeantwoord bleef op de vakbondsconferentie de vraag of de bonden zich actief moeten bemoeien met de overname-onderhandelingen. Elshof vindt van wel: "Als duidelijk wordt dat een brouwerij verkocht moet worden, zoals nu bij het Britse Bass, waarom zou een ondernemingsraad dan geen criteria opstellen over werkgelegenheid en scholing om te voorkomen dat alleen het merk en het distributiekanaal overblijven en de brouwerijen na een paar jaar dicht gaan. Dat is ongeveer wat Grolsch bedoelde met zijn verzet tegen een overname door Interbrew."

Revell van de T&G-vakbond erkent dat het voor de werkgelegenheid waarschijnlijker beter is als Heineken het Britse Bass overneemt dan Carlsberg-Tetley, omdat Heineken nog geen brouwerijen in Engeland heeft. "Maar we gaan niet proberen het proces te beïnvloeden", zegt Revell. "We hebben vijf jaar geleden bij de anti-kartelautoriteiten nog met succes geprotesteerd tegen de overname van Allied/Tetley door Bass. Maar ik kan de grote kapitalisten toch niet tegenhouden. Bovendien weet ik nooit met zekerheid wat de plannen van Heineken zouden zijn."

( a d v e r t e n t i e s )