NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

ÉÉN BEWINDSMAN weg, drie terug. Dat lijkt op het eerste gezicht het resultaat van de schuifoperatie die in Den Haag in gang is gezet nadat minister Peper van Binnenlandse Zaken vorige week maandag zijn aftreden bekendmaakte. De eerstverantwoordelijken, minister-president Kok en PvdA- fractievoorzitter Melkert, hebben zich niet beperkt tot het zoeken van een vervanger voor Peper, maar met de verhuizing van minister De Vries van Sociale Zaken naar Binnenlandse Zaken een kleine kettingreactie teweeggebracht.

Op Sociale Zaken wordt De Vries vervangen door staatssecretaris Vermeend van Financiën die op zijn beurt zal worden opgevolgd door het Tweede-Kamerlid Bos (PvdA).

Het zijn nieuwe namen die wellicht ook kunnen leiden tot nieuwe accenten. Dat dit zeer wel tot de mogelijkheden behoort, bewijst de voorlaatste mutatie in het kabinet. De gevolgen van de vervanging van minister Apotheker van Landbouw door de ervaren Brinkhorst zijn niet beperkt gebleven tot dat ene departement. Voor de D66-inbreng in het kabinet is de komst van Brinkhorst een aanzienlijke verbetering.

Overigens moet de jongste herschikking niet worden verward met tussentijdse wisselingen zoals die wel in het buitenland plaatshebben. Een door politiek-beleidsmatige overwegingen gedreven verandering van de kabinetsopstelling is binnen de Nederlandse coalitieverhoudingen nog altijd een onmogelijkheid. Liever tot het eind doormodderen met een minder goed functionerende bewindspersoon dan wisselen, blijft het devies. De zogeheten tussentijdse 'kwaliteitsimpulsen' zijn in Nederland altijd het spreekwoordelijke geluk bij een ongeluk: doordat een minister of staatssecretaris moet aftreden, ontstaat ruimte voor verdergaande personele vernieuwing.

MET DE BENOEMING van De Vries op Binnenlandse Zaken heeft de politieke top van de PvdA vooral op zeker gespeeld. Het beleidsterrein kent voor de oud-hoofddirecteur van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten nauwelijks geheimen. Hij is geen man van experimenten, maar dat hoeft ook niet direct op het moederdepartement. Op het zeer taaie terrein van de bestuurlijke en staatkundige vernieuwing heeft zijn voorganger Peper al het nodige voorwerk verricht. Er liggen bij de Tweede Kamer notities over een ander kiesstelsel en over de positie van de Eerste Kamer. Het gevoelige punt van het referendum is met de minikabinetscrisis van vorig voorjaar en de daaruit voortvloeiende coalitieafspraken politiek vastgespijkerd. Van Binnenlandse Zaken wordt nu vooral consolidatie verwacht. Die houding is De Vries wel toevertrouwd.

Interessant vanuit een oogpunt van vernieuwing is daarentegen de promotie van staatssecretaris Vermeend van Financiën tot minister van Sociale Zaken. Vermeend staat op Het Binnenhof bekend als de man die voor elk probleem een 'oplossingswet' weet te bedenken. Zijn onophoudelijke en onconventionele creativiteit zou wel eens een verfrissende werking kunnen hebben op het departement van Sociale Zaken, dat nu nog zeer afhankelijk is van de door werkgevers en vakbeweging bemande poldergemalen. Dit keer liefst niet door middel van wetten en regelingen - die zijn er meer dan genoeg bij Sociale Zaken - maar aan de hand van inventief denken en sturen.

De werkloosheid vormt geen acuut probleem meer. Maar op het gebied van de uitvoering van de sociale zekerheid en de arbeidsongeschiktheid is voor een minister met ambitie nog een wereld te winnen. Beide onderwerpen vragen politieke leiding door iemand die zich niet direct neerlegt bij vanzelfsprekendheden. Vermeend, niet gehandicapt door enige ideologische bagage, zou de noodzakelijke doorbraak in de vastgeroeste verhoudingen kunnen bereiken.

Zijn overstap naar Sociale Zaken betekent ook een eind aan het onafscheidelijke duo Zalm-Vermeend op Financiën. Maar hun voornaamste gezamenlijke werk zat er op met de aanvaarding in de Tweede Kamer van het belastingplan voor de 21ste eeuw. Het nog zeer verse Tweede Kamerlid Bos mag het werk van Vermeend afhandelen. Hij past in de categorie jong talent en mag zich nu gaan bewijzen.

EEN WEEK NA het verrassende aftreden van Peper is het tweede kabinet-Kok weer compleet. De wisseling is zeer soepel verlopen. Dat is veelbetekenend voor de benoemingen. Het laat ook zien dat de kwestie-Peper voor het kabinet als geheel niet meer dan een incident is geweest.

Zie ook:

Minister De Vries opvolger van Peper (20 maart 2000)
Portretten De Vries, Vermeend, Bos (20 maart 2000)

( a d v e r t e n t i e s )