NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Nieuwe berekeningen leveren telkens weer extra meevallers voor de schatkist op. Maar Paars-II kan zich niet blijvend rijk rekenen.

Door onze reacteurenGIJSBERT VAN ES en EGBERT KALSE

DEN HAAG, 16 MAART. Er lijkt geen einde te komen aan de financiële meevallers die in Den Haag worden berekend. Geen 23 miljard gulden extra voor dit en komend jaar, maar 38 miljard gulden, zo blijkt uit nieuwe berekeningen van het Centraal Planbureau (CPB). De cijfers zijn geflatteerd. Minister Zalm (Financiën) gaat de berekeningen zelf nog een keer door de mangel halen. Dan blijft er altijd minder over dan het CPB heeft berekend. Maar toch.

Het luxeprobleem, waar premier Kok eerder al voor waarschuwde, is een feit geworden. Nederland zwemt in het geld. Bij iedere nieuwe 'doorrekening' van de economische groeicijfers vallen de meevallers bij de collectieve inkomsten en uitgaven weer hoger uit. De coalitiefracties in de Kamer breken zich het hoofd over de vraag wat te doen met al het geld.

Drie weken geleden werd duidelijk dat extra uitgaven, die al zijn gereserveerd in het regeerakkoord, eerder worden uitgegeven. Daarmee moet worden voorkomen dat de strikte scheiding tussen inkomsten en uitgaven zou worden doorbroken. De drie coalitiefracties in de Kamer zijn het hierover eens geworden en vorige week heeft minister Zalm dit voorstel voorgelegd aan zijn collega's in het kabinet. Het extra geld leek bijna verdeeld, maar nu doen zich andere problemen voor.

Het grootste gevaar van de aanhoudende stroom extra miljarden zit in de loonstijgingen die hiermee kunnen worden uitgelokt. In de meest recente CPB-berekeningen wordt uitgegaan van een loonstijging in de marktsector van 3,5 procent voor dit jaar en van 2,5 procent voor volgend jaar. Met de huidige verwachte economische groei (4 procent dit jaar en 3,5 procent in 2001) is het echter de vraag of de markt zich aan deze lage ramingen van het CPB zal houden.

De vakbeweging waakt er voortdurend voor dat de loonontwikkeling in de collectieve sector gelijke tred houdt met die in de markt. Het risico bestaat dat een loonexplosie in de marktsector zijn weerslag zal vinden in de lonen bij de overheid. Weliswaar is er volgend jaar, bij de invoering van de Belastingherziening 2001, een aanzienlijke belastingverlaging te verwachten, maar de eerste vakbond die om die reden zijn looneisen bijstelt, moet zich nog melden.

Coalitiepartij VVD wil dan ook eerst duidelijkheid van Zalm over de verwachte loonontwikkeling en de inflatiecijfers voor dit jaar en komend jaar. Het is te vroeg om nu al de buit verdelen, zegt financieel specialist Van Beek van de VVD-fractie. "Als je er in je loonraming een procentje naast zit, kost je dat meteen miljarden guldens."

D66 heeft bij de verdeling van de miljardenmeevallers een middenpositie tussen PvdA en VVD gekozen. Met de VVD wil D66 strikt vasthouden aan de regel dat extra inkomsten niet gebruikt mogen worden voor extra uitgeven, daar waar de PvdA de mogelijkheid wil openlaten om eenmalig 'het schot' tussen uitgaven en inkomsten te verplaatsen. Dit laatste is ook voor D66 acceptabel, maar alleen om een gelijke ontwikkeling mogelijk te maken van de lonen in de marktsector en in de collectieve sector. De financiële ruimte die D66 hiermee in beginsel biedt, zal de vakbeweging niet zijn ontgaan.

Bij de PvdA zijn vijf werkgroepen al wekenlang bezig om de miljardenmeevallers te verdelen. Ook van deze zijde valt te verwachten dat er extra loonruimte moet worden geboden, met name in het onderwijs en in de zorg.

Met de nieuwe berekeningen is voor GroenLinks-specialist Vendrik duidelijk geworden dat de begrotingsmethode van minister Zalm niet klopt. Vendrik:"De geraamde groei uit het regeerakkoord is veel te laag. In plaats van gemiddeld op 2,25 procent economische groei per jaar zou je van 2,75 procent per jaar moeten uitgaan. Dan zit je nog aan de voorzichtige kant." Zo zou voldoende ruimte ontstaan voor extra uitgaven in zorg, onderwijs en milieu en zou de strijd achterwege kunnen blijven die nu kan ontbranden bij CAO-onderhandelingen. "En er blijft genoeg geld over om de staatsschuld te verlagen", aldus de GroenLinks'er.

( a d v e r t e n t i e s )