NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Asielzoekers moeten de kans krijgen te werken, zo staat in een conceptadvies van de Stichting van de Arbeid aan het kabinet.

Door onze redacteuren EGBERT KALSE en BRAM POLS

DEN HAAG, 10 MAART. Het ene probleem. Vorig jaar kwamen er ruim 39.000 asielzoekers naar Nederland. Dat was weliswaar twaalf procent minder dan het jaar daarvoor, maar het duurt steeds langer voor zij een definitieve beslissing op hun aanvraag krijgen. Bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) lag op 1 januari van dit jaar een stapel van 62.937 af te handelen dossiers. De meeste asielzoekers verkeren dus enkele maanden tot een aantal jaren in een opvangcentrum, voordat zij horen of ze mogen blijven. Die tijd brengen ze door in ledigheid, zoals dat heet. Tafeltennisen, een potje kaarten, tv-kijken, maar vooral: niets doen.

Het andere probleem. De enorme krapte op de arbeidsmarkt. Alleen al het midden- en kleinbedrijf, verenigd in MKB Nederland, telt zo'n 150.000 openstaande vacatures. Bedrijven proberen op alle mogelijke manieren personeel te werven. Problemen zijn er vooral bij de seizoensgebonden arbeid als de fruitteelt en de horeca. Maar ook in technische sectoren als de installatietechniek, de bouw en het transport heersen tekorten.

Het een bij het ander opgeteld laat een snelle oplossing zien. Laat asielzoekers dus werken, was vorig jaar september het devies van minister De Vries (Sociale Zaken en Werkgelegenheid). Naar schatting 10.000 asielzoekers zouden daarvoor in aanmerking kunnen en willen komen. De branches met de grootste krapte staan te springen.

Tegelijk is het niet de bedoeling dat asielzoekers die aan het werk gaan rechten opbouwen, voor bijvoorbeeld op een werkloosheidsuitkering. Evenmin mag het arbeidsmarktperspectief nieuwe stromen asielzoekers aantrekken. De Stichting van de Arbeid, waarin werkgevers en werknemers zijn vertegenwoordigd, zou oorspronkelijk vandaag een advies uitbrengen over deze materie. In plaats van het nu door het kabinet voorgestelde maximum (12 weken werken in een periode van 39 weken), zouden werkgevers en werknemers willen dat 25 weken werken in 39 wordt toegestaan. De Werkloosheidswet bepaalt dat mensen die in een periode van 39 weken 26 weken of meer hebben gewerkt, recht hebben op WW. Voor seizoensgebonden arbeid geldt een termijn vanaf 13 weken. Het kabinet heeft dus gekozen voor één grens in alle sectoren. Alle betrokken partijen zeggen te redeneren vanuit het welzijn van de asielzoeker. Die kan door te werken een zinnige invulling geven aan zijn wachttijd. Die kan scholing krijgen, wat geld verdienen en komt, mocht hij toch uitgewezen worden, beter opgeleid terug. Désirée Wilhelm van het Centraal orgaan Opvang Asielzoekers (COA): "Als ze uiteindelijk een status krijgen en hier mogen blijven, dan hebben ze dankzij de werkervaring ook een grotere kans op een baan. Nu zijn veel vreemdelingen die uiteindelijk mochten blijven werkloos."

Eén van de branches waar veel vraag is naar personeel de informatie- en communicatietechnologie. In het opvangcentrum in Amersfoort kunnen asielzoekers tegenwoordig een computercursus volgen die hen voorbereidt op een baan in die sector. Het project, onder de naam 'To Escape', is een groot succes, zegt het COA. "Mensen kunnen leren een computer te gebruiken, maar er ook voor kiezen om systeembeheerder te worden. Zo spelen we in op de vraag uit de markt en vergroten we de kans voor de asielzoekers om een baan te kiezen die ze zelf willen", aldus Désirée Wilhelm.

Asielzoekers hebben dus al een beperkte mogelijkheid - maximaal 12 weken - om te werken. Een woordvoerder van land- en tuinbouworganisatie LTO- Nederland zegt dat de fruitteelt vorig jaar dankbaar gebruik heeft gemaakt van de inzet van asielzoekers. In samenspraak met het ministerie werden toen zes- tot achthonderd asielzoekers ingezet voor de fruitpluk: "Een groot succes." MKB Nederland is binnen de Stichting van de Arbeid de drijvende kracht achter het conceptadvies aan het kabinet. Werkgeversorganisatie VNO-NCW voelt niet zo veel voor een verruiming van de werkmogelijkheden, uit vrees voor de zo bekende aanzuigende werking en de opbouw van rechten. Bij MKB Nederland wordt het conceptadvies met graagte toegelicht, VNO-NCW doet het af als zijnde een " prematuur concept waar het laatste woord bepaald nog niet over is gezegd". Reden waarom het advies naar verwachting pas halverwege de maand april definitief wordt vast gesteld.

Door de Arbeidsvoorziening is inmiddels steekproefsgewijs onderzocht welke branches geïnteresseerd zijn in het inzetten van de asielzoekers. Daarnaast is aan asielzoekers gevraagd in welke sector zij het liefst zouden werken. "Het gaat vaak om goed opgeleide mensen", zegt een woordvoerder van de Arbeidsvoorziening. "Logischerwijs willen ze in de dienstensector werken, het onderwijs, de techniek."

FNV Bondgenoten legt de prioriteit bij de wensen van de asielzoeker. "Uit enquêtes die wij hebben laten houden blijkt dat de asielzoekers vooral in de dienstensector en in de techniek willen werken. We proberen ze daar dan ook te plaatsen."

De installatiesector, de metaal, de gezondheidszorg: ze zien de asielzoekers graag komen. COA-woordvoerster Désirée Wilhelm: "Het kan natuurlijk niet zo zijn dat we nu, met het personeelstekort, een blik asielzoekers opentrekken en op het moment dat de arbeidsmarkt weer verzadigd raakt zeggen dat we ze niet meer nodig hebben. Als je uitgaat van het welzijn van de asielzoekers, zul je ze ook in een ruime arbeidsmarkt een kans moeten geven."

Zie ook:

Asiel en werk (9 maart 2000)

( a d v e r t e n t i e s )