NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze correspondent
PEKING, 22 FEBR. China heeft voor de eerste keer gedreigd Taiwan te zullen aanvallen wanneer het eiland onderhandelingen over hereniging met de Volksrepubliek blijft weigeren. Peking deed die waarschuwing gisteren in een nieuwe beleidsnota over Taiwan. De regering in Peking heeft vaker gedreigd met militair geweld, maar alleen wanneer Taiwan zich formeel onafhankelijk verklaart of buitenlandse militaire inmenging toelaat. Het nieuwe ultimatum is duidelijk bedoeld als een waarschuwing voor de kandidaten in de presidentsverkiezingen die volgende maand worden gehouden.

Het zogenoemde witboek, met de titel 'Het één- Chinabeginsel en de kwestie Taiwan', is uitgebracht op het moment dat de verkiezingsstrijd in Taiwan zijn laatste fase ingaat. Drie kandidaten strijden daar om een post die niet door Peking wordt erkend. China ijvert sinds de vlucht naar Taiwan in 1949 van de nationalistische Kwomintang-regering voor hereniging met het eiland en wijst iedere poging tot de ontwikkeling van een onafhankelijk politiek profiel af. Maar in de afgelopen vijftig jaar is de Republiek China, zoals Taiwan zichzelf nog altijd noemt, uitgegroeid tot een de facto zelfstandige democratie. Het één-partijbestuur van de Kwomintang is verdwenen en de strijd om het presidentschap is een levendig politiek spel geworden waarbij de politieke status van het eiland hoog op de verkiezingsagenda's van de kandidaten staat. Hoewel buitenlandse waarnemers de ernst van het nieuwe dreigement in twijfel trekken, hebben ontwikkelingen in het verleden aangetoond dat China voor zijn 'historische missie', zoals de herenigingskwestie in China wordt genoemd, bereid is tot grote risico's. Voorafgaand aan Taiwans eerste vrije presidentsverkiezingen in 1996 hield het Chinese Volksbevrijdingsleger militaire oefeningen in de Straat van Taiwan. Twee raketten, die op tientallen kilometers van de Taiwanese kust in het water belandden, moesten de Taiwanezen ervan weerhouden te kiezen voor een koers naar onafhankelijkheid. De VS voelden zich daarop genoodzaakt een vliegdekschap door de zee-engte te sturen.

In communistische partijkringen in Peking moet het effect van die militaire actie zwaar zijn onderschat; de steun voor de toenmalige presidentskandidaat Lee Tenghui, die van de internationale erkenning van het eiland een belangrijk verkiezingspunt had gemaakt, nam aanmerkelijk toe. Tot dusver zijn geen berichten bekend van militaire activiteit van China, maar volgens Taiwanese China-deskundigen hebben ook verbale dreigementen een averechts effect. "De Volksrepubliek zou Taiwan een gevoel van veiligheid moeten geven zodat het zich op zijn gemak voelt wanneer het aanschuift aan de onderhandelingstafel", zegt Luo Chi-chen van het Taiwanese Instituut voor onderzoek naar nationaal beleid.

China zou Taiwan op zijn gemak moeten stellen. Maar, schrijft Luo Chi- chen in een in Hongkong verschijnend blad, "in Peking overheerst de gedachte dat wanneer Taiwan zich beschermd voelt, het juist geen behoefte zal hebben aan onderhandelen."

De tactiek die China de afgelopen decennia voor de kwestie Taiwan heeft gevolgd, is er één van constante dreiging. Maar het geduld raakt op, beweert Peking. Taiwan is tot dusver alleen bereid geweest tot 'technisch' overleg - bijvoorbeeld over visserijrechten en de uitlevering van vliegtuigkapers - terwijl Peking hernieuwde onderhandelingen pas mogelijk acht wanneer hereniging op de agenda staat. Er zijn geen Chinese politici die blijk hebben gegeven zich ervan bewust te zijn dat voor Taipeh hereniging onbespreekbaarder wordt, naarmate Peking vaker en luider dreigt.

Analisten zijn het er over eens dat een militair conflict China niets dan slechts zal brengen. Defensiespecialisten hebben er op gewezen dat China's leger niet in staat is om militair ingrijpen tot een succes te maken. Bovendien zal een kostbare oorlog de fragiele Chinese economie een doodklap bezorgen en de communistische partij definitief van haar machtsbasis beroven. China moet zich niet blindstaren op de nadelen van onafhankelijkheid, heet het in politieke kringen in Taiwan. Het zou zich moeten concentreren op de voordelen van hereniging en bereid zijn tot politieke concessies. Alleen dan bestaat misschien een kans, dat Taiwanezen zich zullen laten verleiden tot hereniging.

Witboek Taiwan via www.nrc.nl/Doc

( a d v e r t e n t i e s )