NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door een onzer redacteuren
ROTTERDAM, 15 FEBR. De ondernemer Anton Dreesmann, voormalig topman van het detailhandelsconcern Vendex, is vanochtend onverwachts overleden in een ziekenhuis in Utrecht. Hij is 76 jaar geworden. Dreesmann was in de jaren zeventig en tachtig de vormgever van wat hij zelf een 'modern conglomeraat' noemde, een internationaal concern rond de Vroom & Dreesmann-warenhuizen.

Anton, een kleinzoon van een van de oprichters, was er eerst in geslaagd om de vele losse V&D-familiebedrijfjes tot een geheel te smeden. Vervolgens vervijfvoudigde hij de omvang van het concern door een eindeloze reeks overnames, van supermarkten en uitzendbureau's in Nederland tot warenhuizen in de Verenigde Staten en een financieringsbank in Brazilië.

,,Dreesmann was een man met veel visie en lef'', zei Jan Michiel Hessels, de huidige bestuursvoorzitter van Vendex vanochtend. ,,Het is niet velen gegeven om zoveel eigen ideeën in daden om te zetten. Hij stak echt boven het Hollandse maaiveld uit.'' Dreesmann, geboren in 1923 in Amsterdam, was tot 1988 de topman bij Vendex. Hij moest toen aftreden wegens gezondheidsproblemen en een conflict met zijn kandidaatopvolger Arie van der Zwan.

Behalve ondernemer was de jurist en econoom Dreesmann onder meer buitengewoon hoogleraar economie aan de UvA. Als een van de weinigen verzette hij zich in de jaren tachtig tegen de loonmatiging, het hart van het poldermodel.

Anton Dreesmann (1923 - 2000)

Flamboyante veroveraar

Door onze redacteur REMMELT OTTEN
ROTTERDAM, 15 FEBR. Ze kwamen hem allemaal gedag zeggen op de jaarvergadering van Vendex. Anton Dreesmann zal hebben genoten van de handdruk van Arie Maas, de voormalige topman van het Bijenkorfconcern dat na meer dan twintig jaar eindelijk onderdeel van Vendex was geworden. Hij zal met weemoed hebben geluisterd naar de speech van de huidige topman, Jan-Michiel Hessels. We hebben het concern gesplitst, zei Hessels, we hebben de drie onsamenhangende onderdelen (winkels, supermarkten en uitzendbureaus) verzelfstandigd.

Hij zat in een rolstoel, verzwakt door een eindeloze reeks hartaanvallen en beroertes die was begonnen in de jaren zestig. Gekleed in zo'n oerdegelijk wollen pak waarin hij twintig jaar geleden op het podium de vakbonden toesprak, de haren op het hoofd geplakt.

Dreesmann, die vanochtend op 76-jarige leeftijd onverwachts is overleden in het ziekenhuis in Utrecht, was een ondernemer pur sang. Hij was de vormgever van wat hij zelf graag een 'modern conglomeraat' noemde. Met een niet te stuiten overnamedrang, van de Edah-supermarkten tot warenhuizen in de Verenigde Staten en een financieringsbank in Brazilië, transformeerde hij een keten van losse V&D-warenhuizen tot een internationaal opererend aanbieder van 'diensten'.

Prof. dr. drs. A.C.R. Dreesmann werd op 23 mei 1923 geboren in Amsterdam. In 1941 had hij het gymnasium afgerond. Kort daarna moest hij onderduiken. Na de oorlog studeerde hij rechten en economie aan de Universiteit van Amsterdam, waar hij later cum laude promoveerde met een proefschrift over prijspolitiek in de detailhandel. Zijn rol bij het familiebedrijf begon toen zijn oudere broer Willem plotseling overleed. Als directeur van het Haagse filiaal van V&D (1954-1973) wist Anton alle losse bv'tjes van de diverse familiestaken ervan te overtuigen dat het concern een economische eenheid moest worden om te kunnen groeien. Toen die operatie in 1974 was afgerond met de fusie tussen 'Den Haag' en 'Utrecht', begon Dreesmann aan de expansie. Zoals de jaren negentig de tijd was van 'kernactiviteiten', zo waren de jaren zeventig en tachtig de tijd van het conglomeraat. "Ik weet zeker dat dit bedrijf kapot was gegaan als ik de diversificatie van het concern niet had doorgezet", vertelde Dreesmann in 1983 in een legendarisch vraaggesprek met Vrij Nederland. "We vlogen in een piper-cup, nu in een zeven-vier-zeven. Ik heb de risico's zo breed gespreid dat we niet snel in een luchtzak zullen duikelen."

Dreesmann had bij zijn expansie een rotsvast vertrouwen in de industrialisatie van de diensten. "Als je winkels kan runnen, dan kun je ook bedrijven schoonmaken en bungalowparken exploiteren." Voor een deel van de plannen fungeerde de Gouden Gids van de stad New York als uitgangspunt: van iedere opsomming van beoefenaars van vrije beroepen, moest een winkelketen te vormen zijn. Regelmatig was hij daarbij zijn tijd te ver vooruit. Tandartsen in de V&D zijn er nooit gekomen, de eerste privé-klinieken mislukten.

Zijn leiderschap bij V&D, later omgedoopt tot Vendex International, was onomstreden. "Een echte ondernemer, ik geef toe: Nederland heeft er niet veel meer, is soms een flamboyante veroveraar, soms een fantasievolle schaker, maar toch bovenal de overbrugger van tegenstellingen binnen een bedrijf. Daarvoor moet je een onaangevochten autoriteit hebben en die heb ik. Natural authority."

Hij kon ook tegendraads zijn. Als lid van de Sociaal-Economische Raad (1971-1991) was hij bijvoorbeeld één van de weinigen die zich verzetten tegen de politiek van loonmatiging in de jaren tachtig, het hart van het poldermodel. Loonmatiging was goed voor de exportpositie van Nederland, maar funest voor de bestedingen van de Nederlanders in Dreesmanns winkels, die net zo goed als aanjager van de economie kunnen fungeren. En toen zijn eigen werknemers in 1982 stevige looneisen hadden, trok 'meneer Anton' ook op dat podium flink van leer. "Een ondernemer moet nee durven te zeggen als dat nodig is. Ik laat de zaak niet in de soep draaien door de eisen van de vakbonden in te willigen."

Dreesmann woonde de laatste jaren in Laren, in een huis dat hij om zijn kunstverzameling (munten uit de oudheid, 50.000 boeken, schilderijen van Degas, Van Gogh en Lautrec) heen had laten bouwen. Hij was behalve ondernemer ook wetenschapper en familiepatriarch. "Ik ga vier keer per jaar met de hele handel op vakantie", vertelde hij in 1983. "Om te zorgen dat ik ze vast kan houden, om ze dingen te laten zien. Dat is het belangrijkste in het leven. Poen is almost een bijproduct. Je probeert toch van je leven een kunstwerk te maken."

( a d v e r t e n t i e s )