NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

H.J.A. HOFLAND
In 1928 kocht Angelos Papanasstassiou, effectenhandelaar in Athene, een smalfilmcamera, met de bedoeling, zijn familie te filmen. De techniek was al ver genoeg gevorderd om de huisvader-cameraman met goede resultaten in zwart-wit voor de dag te laten komen.

Bijna driekwart eeuw later zien we het familieleven van Angelos. Er wordt feest gevierd, er is een huwelijk, er komt een kind, dat leert lopen. Door de jaren heen heeft Angelos zijn historisch familiejournaal gemaakt. Maar hij deed meer. Hij nam zijn camera mee, de straat op, hij filmde grote historische gebeurtenissen als hij er in de buurt was. De begrafenis van generaal Metaxas, de intocht van de Duitse Weermacht in Athene, honger, demonstraties, geëxecuteerde gijzelaars. Hij verborg zijn camera in een blikken doos en bleef op straat filmen. De aftocht van de Italiaanse soldaten die voor hun vertrek in een park hun wapens verhandelen, taferelen in een ziekenhuis waar mensen van honger liggen te sterven, de hakenkruisvlag op de Acropolis, gijzelaars die door de nazi's aan een boom zijn opgehangen, en dan weer zijn familie. Al filmend heeft Angelos een tijdsbeeld van zijn familie en zijn land gemaakt.

De Hongaarse regisseur Péter Forgács heeft dit materiaal gemonteerd tot een documentaire van een uur, Angelos' film. Er zit veel familieleven in, maar de film geeft ook, in zijn directheid een onversneden beeld van een stad onder de bezetting. In deze - gelukkig vaak lange - fragmenten, brengen de beelden iets terug van de rauwheid die het kenmerk van de bezetting was, in iedere stad. Het Athene zoals gefilmd door Papanasstassiou had ook Rotterdam, Lyon of Antwerpen kunnen zijn. De bezetting was ook een gelijkschakeling van het stadsbeeld, onder de regie van de in Europa universele Ortskommandantur.

De voorsprong van de amateur op de beroepsman ligt in zijn naïviteit. De beroeps heeft geleerd, hoofdzaken van bijzaken te onderscheiden. Door zijn geoefende blik brengt hij een regie aan, alsof hij wordt bestuurd door zijn tweede natuur. De amateur heeft alleen zijn eerste natuur, en wat hij daardoor vastlegd, blijkt vaak later rauwer, of zoals men zegt, authentieker te zijn. De authenticiteit ligt niet alleen bij de 'hoofdrolspelers' in het vastgelegde drama, maar vooral ook in de omgeving, de bijrollen van de passsanten, de coulissen van de straatwand en het park. Maak iedere dag tien foto's van straatbeelden, schreef Karel van het Reve ongeveer. Hou dat een jaar of tien vol, en over honderd jaar zal blijken dat je een historisch document hebt gemaakt. Dat was bij een inleiding tot een foto-album over de Russische revolutie, zoals door amateurs vastgelegd in Leningrad. Eén dag is ook goed, als je Zapruder heet, en je bent op 22 november 1963 toevallig met je videocamera in Dallas.

Angelos' film leert de toeschouwer het een en ander over het familieleven in Griekenland en de bezetting in Athene. Papanasstassiou was in menig opzicht een uitzondering. Hij was een fanatiek filmer, hij ging de straat op, hij had moed, zoniet doodsverachting en hij beschikte zelfs in de bezettingstijd nog over een onuitputtelijke voorraad 16 mm materiaal. Wat een rijkdom ligt er voor de historicus van 2100 in het verschiet, met alle video die nu door amateurs wordt vastgelegd.

Angelos' film, Ned.3, 20.52-22.00u.