NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

De megafusie tussen America Online en Time Warner deed menige wenkbrauw fronsen. Nergens voor nodig, vindt Roger C. Altman. Want nieuwe, grote concerns ontstaan veel sneller dan andere die door fusies worden opgeslokt. En het gevolg is dus niet minder maar méér concurrentie. De jongste fusie is het ultieme bewijs dat Amerika tomeloos dynamisch is.

De recente megafusie tussen America Online (AOL) en Time Warner heeft het halve land de stuipen op het lijf gejaagd, zo lijkt het. De één voelt zich bedreigd door de omvang van de ontstane kolos. De ander vreest dat de fusie een monopolistisch machtsblok oplevert. En een derde is bang dat de journalistieke integriteit van Time Warner zal lijden onder de Internet-gerichte belangen van AOL.

Al die angsten moeten maar eens tot bedaren komen. Immers, niemand had tien, twaalf jaar geleden nog van AOL gehoord. Dus het zijn niet de consument en de journalist die zich zorgen moeten maken. Wie wél gevaar loopt is AOL Time Warner. De technologische ontwikkelingen gaan zo snel dat de onderneming binnen nog kortere tijd alweer kan worden overschaduwd door een bedrijf dat gisteren is opgericht.

Niet minder belangrijk is dat er in medialand dagelijks meer concurrentie bijkomt. AOL zelf vertegenwoordigt een nieuw medium en is daarin slechts één van de krachtigste nieuwelingen. De Internet-bedrijven About.com en AskJeeves, bijvoorbeeld, zijn in de afgelopen twee jaar opgericht en spelen nu al een belangrijke rol in de media. De dagen dat het publiek zijn informatie merendeels betrok van een klein aantal gedrukte publicaties en televisiestations zijn voorbij.

Maar deze geruststellende overwegingen worden overstemd door het alarmgeroep. Om te beginnen is er de spanning die fusies in het algemeen teweegbrengen: er zijn er te veel. Straks, zo vrezen sommigen, wordt de wereld nog geregeerd door een handjevol statenloze megaconcerns. AOL Time Warner, AT&T, General Electric en dergelijke zijn gewoon te groot.

Wie zo denkt, houdt geen rekening met de krachtigste tendens in het mondiale bedrijfsleven, namelijk het Amerikaanse vrije ondernemerschap. Het tempo waarin nieuwe bedrijven ontstaan is haast niet bij te houden. De snelheid waarmee sommige daarvan tot grote ondernemingen uitgroeien is ook al ongekend. Nieuwe, grote concerns ontstaan veel sneller dan andere door fusies worden opgeslokt. Het gevolg is niet minder maar méér concurrentie.

Gemeten naar hun waardering op de aandelenmarkt, waren vijf van de ondernemingen die nu tot de top tien behoren, tien jaar geleden nog onbeduidend. Maar thans staan Microsoft, Cisco Systems, AOL en Yahoo boven aan de lijst, pal naast General Electric en Ford. Is van al die krachtpatsers de continuïteit gegarandeerd? Zullen ze in 2010 nog allemaal op dezelfde lijst van hoogst gewaardeerde ondernemingen staan? Welnee.

Het duidelijkste bewijs hiervan biedt AOL zelf. AOL bestaat nog geen 20 jaar, maar heeft in die korte tijd een tweemaal zo hoge marktwaardering gerealiseerd als het inmiddels eerbiedwaardige Time Warner. En een nog jongere rivaal van AOL op het Internet, Yahoo, geniet thans een aanzienlijk hogere waardering dan Disney.

Vervolgens is men bezorgd dat AOL Time Warner een te grote greep krijgt op de media, van kranten en tijdschriften tot kabel-tv en het Internet: er komt gewoon te veel onder één paraplu. Het bedrijf zal ofwel zijn spierballen tonen en teveel geld vragen, ofwel er blijft maar één redactionele visie over, die via alle kanalen wordt verspreid. In beide gevallen gaat de consument erop achteruit.

Deze vrees houdt geen rekening met de onstuitbare opmars van nieuwe, elkaar fel beconcurrerende media. Het publiek kan zich juist op meer manieren informeren en laten amuseren dan ooit tevoren. Als voorbeeld is daar de zakelijke en financiële informatie. Zeker, de nieuwe onderneming zal eigenaar zijn van Fortune en van CNNfn. Dat zijn succesvolle media met miljoenen lezers en kijkers. Maar steeds meer consumenten ontvangen hun zakennieuws uit nieuwe bronnen.

Nog maar tien jaar geleden bestonden geen televisiestations die uitsluitend zakelijke informatie brachten. Thans hebben we CNBC, Bloomberg en CNNfn, om er maar drie te noemen. Nog recenter zijn de zakelijke en financiële websites met hun exponentieel groeiende publiek. Yahoo Finance, CBS Market Watch en The Street.com zijn op het moment de grote rage. De mate waarin één onderneming, zoals AOL Time Warner, de verspreiding van zakelijke en financiële informatie kan beheersen, vermindert met de dag.

En wat CNN en andere TV-nieuwskanalen betreft, geldt dat in 1980 de grote nieuwsnetten een meer dan tweemaal zo groot percentage TV-kijkers bedienden dan thans. Sindsdien hebben meer dan 75 miljoen Amerikaanse huishoudens aansluiting op een kabelnet gekregen. Elk van die aansluitingen kan nu beschikken over ten minste vijf pure nieuwszenders.

En inmiddels zien we dat het Internet de televisie als medium begint te verdringen. Mijn 16-jarigedochter, die twee jaar geleden nog dol op TV- kijken was, kijkt nu nauwelijks meer. Haar vrije tijd gaat nu op aan Internet-chatrooms. De landelijke TV-netten zijn in het defensief gedrongen. Zelfs als NBC en AOL Time Warner zal dat niet doen.

Bovendien werkt de technologie in het voordeel van de consument. De totstandgekomen mediakolos ondervindt zware concurrentie van nieuwe technologieën. Warner Music, een van 's werelds grootste muziekproducenten, wordt ernstig bedreigd door muziek die consumenten downloaden via het Internet. Warner Home Video, ook een marktleider, zou wel eens ten onder kunnen gaan aan de techniek waarmee films op afroep thuis te ontvangen zijn. En zelfs de ruggengraat van AOL, de abonnementsgelden van zijn 20 miljoen aangeslotenen, zou wel eens kunnen worden verzwakt door de krachtige concurrentie van gratis Internet- aanbieders.

Ook de derde categorie bedenkingen - de journalistieke - is misplaatst. Het publiek ontvangt zijn informatie en opiniërende commentaren langs meer kanalen dan ooit. AOL Time Warner mag eigenaar zijn van Time, Fortune en CNN, maar de invloed van elk daarvan kalft af. Zelfs al zouden deze drie in alle voorname kwesties hetzelfde redactionele standpunt innemen, dan nog zou het totale effect op het publiek verwaarloosbaar klein zijn.

In werkelijkheid geeft de overname van Time Warner door AOL aan hoe tomeloos dynamisch Amerika is. Een jonge onderneming die zich bezighoudt met nieuwe media streeft het symbool bij uitstek van de oude media voorbij en koopt het vervolgens op.

De volgende fase zou kunnen zijn dat vannacht ergens in een Californische garage opgericht bedrijfje, bij voorbeeld Hooray! geheten, over drie, vier jaar AOL Time Warner in de schaduw stelt. Leven we in een mooi land of niet?

Roger C. Altman is zakenbankier en was onderminister van Financiën tijdens de eerste termijn van president Clinton.

© LAT-WP Newsservice