NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Softwarebedrijf Baan wil na het onverwachte vertrek van directievoorzitter Coleman de Amerikaanse invloeden terugdringen. De commis- sarissen kunnen het beste maar bij zichzelf beginnen.

Door onze redacteur MENNO TAMMINGA

ROTTERDAM, 26 JAN. De kapitaalverschaffer die softwarebedrijf Baan op een tumultueus expansiepad zette was Amerikaans. De eerste grote klant die mede dankzij deze financier werd binnengehaald was Amerikaans. De zakenbank die de geslaagde beursgang van Baan leidde was Amerikaans en Baan koos ervoor om niet alleen naar de Amsterdamse effectenbeurs te gaan, maar ook naar dé technologiebedrijven beurs: de Amerikaanse Nasdaq. Maar na een kwartaalverlies van 500 miljoen gulden en het plotselinge vertrek drie weken geleden van de Amerikaanse directievoorzitter M. Coleman wil Baan loskomen van de Amerikaanse invloeden, zei president-commissaris J. Janssen gisteren in een interview. Janssen, sinds vorig jaar maart commissaris en nu voorzitter van het college omdat president P. Everaert tijdelijk het bedrijf leidt, is bestuursvoorzitter van bouwbedrijf Heijmans. Janssen kwam met vier anderen aan boord bij Baan als commissaris om het vertrouwen in de onderneming te herstellen. Baan heeft acht commissarissen.

"Wees gerust: ik let heus wel op", zei Janssen vorig jaar tegen weekblad Elsevier. Nu is hij naar eigen zeggen stupéfait dat Coleman na zeven maanden middenin het herstelproces van Baan kiest voor het grote geld van Silicon Valley, het mekka van de Amerikaanse technologiewereld. Bij de volgende benoeming van een bestuursvoorzitter wil hij zich geen tweede keer laten verrassen.

In Silicon Valley regeert het grote geld een overspannen arbeidsmarkt. Ondernemers die daar willen winnen aarzelen niet: opties voor het personeel en overrompelende beursintroducties om extra expansiekapitaal te krijgen en de medewerkers miljonair of meer te maken. Baan maakt deel uit van deze New Frontier van de Nieuwe Economie, maar voelt zich kennelijk ook nauw verbonden met de continentaal-Europese manier van zakendoen, waarin een topman trouw is aan "zijn" onderneming. De tweezijdigheid kan bevruchtend werken. Maar de praktijk is dat de commissarissen zelf ook het beste van twee werelden hebben gekozen. Waarom zouden zij dat anderen dan kunnen ontzeggen?

Tot verbazing en woede van diverse grote Nederlandse beleggers zette Baan vorig jaar een plan door om de commissarissen opties op aandelen toe te kennen. In de Nederlandse opvatting van de wettelijke taak van commissarissen (controle van en advies aan de directie) passen geen beloningen die afhankelijk zijn van de winst van het bedrijf. Het plan werd verdedigd met het argument dat opties voor commissarissen in de Verenigde Staten "heel normaal" zijn.

Koppeling van de controletaak aan de aandelenkoers geeft commissarissen een inherent belang bij financieel voordeel op korte termijn, terwijl zij zich moeten richten op het langetermijnbelang van de onderneming en alle daarbij betrokkenen, inclusief medewerkers en aandeelhouders. De beroepsorganisatie van directeuren en commissarissen (NCD) en de commissie-Peters, die in 1997 aanbevelingen deed voor effectief toezicht door commissarissen, zijn voor winstonafhankelijke beloning.

De optieregeling is niet het enige twijfelachtige element bij de keuze en beloning van de Baan-commissarissen. Maar liefst twee van de acht zijn vertegenwoordigers van belegger General Atlantic Partners, die een paar procent van de aandelen bezit en vorig jaar een deel van zijn effecten heeft verkocht. Twee andere commissarissen bleken ook adviseur van Baan te zijn (geweest).

De commissarissen beloofden in 1999 hun optieregeling dit jaar op de aandeelhoudersvergadering te evalueren. Belofte maakt schuld.