NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Maarten Huygen
"Ik wil je niks aanpraten", zegt Frans Bromet nog tegen Jan.

Maar Jan heeft het zich al laten aanpraten. "Zo heb ik het nooit bekeken", zegt hij over Bromets heldere analyse van zijn samenwoonrelatie. "Ik wil geen onrust in jullie relatie zaaien", zegt Bromet weer.

Maar dat was nou juist wel de bedoeling. De vriendelijke gast met de camera is niet meer de deur uit te krijgen, heeft alle geheime kastjes opengemaakt en blijft vragen om meer. Hij kwam alleen maar praten over het huishoudgeld en nu ligt de hele relatie bloot. "Zijn jullie niet een toneelstukje voor elkaar aan het opvoeren?", vraagt hij. Zijn Gemeenschap & goederen is een beetje 'Jerry Springer voor hoger opgeleiden'. Door de financiële stromen in het huishouden precies te volgen, waar het binnenkomt, wie het regelt en waar het heengaat, schetst hij een scherp portret van hun samenwonen. Geld blijkt intiemer en veelzijdiger dan seks, want dat eindigt altijd zo'n beetje hetzelfde. Het geeft veel meer bloot dan al die openbare liefdesverklaringen en huwelijksaanzoeken in Love Letters.

Ik moet zeggen dat ik er ook graag naar kijk, want het is een rijk portret van geïndividualiseerd, huishoudelijk Nederland. Een ouderwetse kostganger, halve lat-relaties in hetzelfde huis, overgelijmde families, studenten met een grote gemeenschappelijke pot. Wie betaalt de cadeaus voor de kinderen uit het vorige huwelijk? Je ziet terughoudendheid. Onderhandelingen over 'elkaar zoveel mogelijk vrijlaten', wat gemakkelijker lijkt dan het is. Na een gezamenlijk gesprek worden ze apart verhoord en met de verschillen in antwoorden geconfronteerd. Is er een contract? Welk meubelstuk is van wie afkomstig? En dan blijkt dat beiden een claim op hetzelfde kastje te hebben. Er is veel veranderd maar ook veel hetzelfde gebleven. Opvallend vaak heeft de vrouw de hand op de knip.

Als een roofvogel heeft Bromet eerst een poosje boven Gonnie en Jan gecirkeld en is hij vervolgens gedoken op het verborgen rauwe stukje. Hij is met Vut, zij werkt nog en verdient meer dan twee keer zoveel als hij. Nu moet hij gaan klussen in het huis om zijn deel alsnog bij te dragen. Maar is dat wel redelijk, want hij doet het huishouden al helemaal.

"Dus Jan is in loondienst bij zijn eigen vriendin?", had Bromet samengevat. "Dat is toch niet zo het gevoel van zelfstandigheid vieren." Beiden moesten het beamen.

Het was een variant waar ik er wel meer van heb gezien. De man onttroond, ontdaan van zijn werk en salaris, afhankelijk van zijn jongere partner. Jan is een laconieke kettingroker en heeft zijn carrière in het grafische ontwerp al afgebouwd maar zijn vrouw verdient nog het volle pond. Omdat ze nog niet zo lang samen zijn - zij heeft twee, hij één huwelijk achter de rug - gaat het geld niet in een grote pot maar wordt er zo'n beetje apart afgerekend.

Binnenkort gaat Gonnie ook met pensioen en zij ergert zich nu al als hij een hele dag niets heeft gedaan. Het gaat haar niet eens om het geld maar om hem aan de gang te houden en daar ziet hij tegenop. "Zij is al zo'n bezige bij", zegt hij. Ze hebben een huis gekocht en hij kan het dan gaan opknappen. De toekomstige ergernis ligt hoog opgetast.

Wie heeft die man nou toch binnengelaten? Als er zomaar iemand had aangebeld met de vraag hoeveel beiden verdienen en hoe ze dat onderling verdelen dan had die geen schijn van kans gehad, maar zeshonderdduizend kijkers mogen het wel weten. Voormalig gescheiden mensen zijn meer gewend aan inbreuken op privacy dan mensen die altijd in dezelfde situatie zaten. Maar om nou je slaapkamerdeur te openen, het bed en de strijkplank te laten zien en de badkamer prijs te geven, dat moet toch te maken hebben met die open gordijnen 's nachts langs de straat. Nergens heb ik het zo gezien, dit Nederlandse huiskamertjesgenre. Niets om ons voor te schamen maar dan hadden ze buiten Bromet gerekend.