NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

De Indonesische president Wahid wil wel hulp van Nederland, maar geen militaire bijstand zoals minister van Buitenlandse Zaken Van Aartsen onlangs suggereerde. En: of oud- premier Lubbers kan bemiddelen op de Molukken

Door onze correspondent DIRK VLASBLOM

JAKARTA, 17 JAN.President Abdurrahman Wahid van Indonesië kent de kaart van Nederland even goed als zijn voorganger Soekarno. Wat Wahid onderscheidt van de Indonesische vader des vaderlands is dat hij het land meermalen heeft bezocht, als student, maar ook als religieus leider. Begin februari zal hij, ditmaal als staatshoofd, worden ontvangen door koningin Beatrix en premier Kok. "Ik zie uit naar dat bezoek", zei hij vanmorgen tegen Nederlandse correspondenten in Jakarta, "want ik beschouw uw land als mijn tweede 'buitenverblijf', naast Singapore. Ik ken het heel goed, van Venlo tot Volendam, van Amsterdam tot Nijmegen. Het bezoek is helaas te kort, want er moeten zoveel problemen tegelijk worden opgelost."

Nederland kan daar overigens bij helpen, zei Wahid, vooral in humanitaire zin. Aan minister Jozias van Aartsen (Buitenlandse Zaken) liet de president vanmorgen weten er prijs op te stellen als oud-premier Ruud Lubbers hem bijstaat bij het vinden van een oplossing voor de bloedige conflicten op de Molukken. Wahid zou Lubbers begin vorig jaar al hebben beloofd hem te zullen betrekken bij verzoening in Oost-Timor. Nu dat eilanddeel geen deel meer is van Indonesië, zou Lubbers een welkome bemiddelaar zijn in Molukse zaken. [Lubbers wilde vanmorgen nog niet reageren op het voorstel van de Indonesische president, red.]Ook op andere binnenlandse perikelen ging Wahid in. Bijvoorbeeld zijn moeizame verstandhouding met enkele generaals. Vorige week gelastte Wahid de vervanging van de legerwoordvoerder, generaal-majoor Sudrajat. Wahid bevestigde dat dit besluit voortvloeit uit Sudrajats herhaaldelijke kritiek op de eerste man. "Kijk", zei Wahid, "ik ben een aangenaam mens. Men kan mij bekritiseren wat men wil, ook in het openbaar, zolang men geen militair, politieman of ambtenaar is. Overheidsdienaren kunnen op ieder moment naar mij toekomen om hun bezwaren kenbaar te maken, maar als ze die in kranten spuien, beschouw ik dat als een inbreuk op hun beroepsdiscipline. Dat deed de generaal-majoor en daarom heb ik gevraagd hem te vervangen." Sudrajat had zich verstout op te merken dat Wahid "als burger geen opperbevelhebber kan zijn".

Geen zorgen over coup

Dat ziet Wahid heel anders: "Het feit dat ik iedereen kan vervangen, betekent dat ik de hoogste bevelhebber van de strijdkrachten ben. Het kan me niet schelen wat anderen daarvan denken, de grondwet geeft mij die bevoegdheid."

Vrijdag waarschuwde de Amerikaanse VN-ambassadeur, Richard Holbrooke, de Indonesische strijdkrachten in scherpe bewoordingen vooral geen staatsgreep te plegen. Wahid reageert daar ontspannen op: "Ik weet wie de Amerikanen verdenken van dergelijke plannen. Maar ik heb tegen ambassadeur Holbrooke gezegd dat ik me geen zorgen maak en dat hij dat dus ook niet hoeft te doen. Wij stellen het op prijs dat andere landen zich over ons zorgen maken, wij respecteren de VS en luisteren aandachtig naar wat zij te zeggen hebben, maar wij zijn geen lakeien."

President Wahid onderstreept dat hij de namen kent van kwaadwillige elementen die het vuur tussen moslims en christenen hebben aangestookt. "Het is niet verstandig om te onthullen wie dat zijn. Misschien kan in uw deel van de wereld alles openlijk worden besproken, maar hier kunnen we alleen wat uitrichten als we bepaalde dingen onder de rozen houden." Met de beheersing van het Molukse conflict zou al een begin zijn gemaakt: "We zijn op Ambon al begonnen met het opsporen en in beslag nemen van wapens in huizen. In de tweede plaats onderzoeken we schepen die aankomen in de Molukken. In de derde plaats pakken we mensen op." En er gaan ook koppen rollen: "Ik heb de chef-staf van de strijdkrachten gevraagd om de militaire commandant van de Molukken te vervangen en ik heb de minister van Binnenlandse Zaken verzocht de gouverneur te vervangen. Verder heb ik, vanuit humanitair oogpunt, verschillende gezagsdragers gevraagd om de nood te lenigen en medicamenten en voedsel te zenden naar de Centrale en Noordelijke Molukken. Van Nederlandse kant krijgen we deels humanitaire, deels infrastructurele hulp. Ook de (regering in ballingschap van de) Republiek der Zuidelijke Molukken (RMS) wil humanitaire hulp geven. Die is welkom, mits daar geen politiek prijskaartje aan hangt." Aan militaire bijstand uit Nederland heeft Wahid geen behoefte: "Het is mij ook niet bekend dat uw land daarin geinteresseerd is. Ikzelf ben dat niet. Hoe minder militaire bijstand van Nederland, hoe beter."

Gevraagd of de jongste oproepen tot jihad (heilige oorlog) in Jakarta betekenen dat het Molukse geweld overslaat naar andere delen van het land, maakte Wahid een afwerend gebaar: "Ach, dat gelooft u toch niet? Amien Rais, de voorzitter van het Volkscongres, die op 7 januari een menigte op het Onafhankelijkheidsplein toesprak waaruit zulke geluiden opklonken, repte van 300.000 demonstranten. Dat is onzin. Mijn inlichtingenbronnen zeggen mij dat er niet meer dan 20.000 man op dat plein stonden. Als ze zo sterk zouden zijn, zouden ze bij de verkiezingen niet zo slecht gepresteerd hebben. Indien nodig - en daar zijn ze nog het meest bang voor - kunnen wij een betoging organiseren van 5 miljoen mensen, alleen al in Oost-Java. In Jakarta krijgen we met gemak 2 miljoen man op de been. Mensen hebben we genoeg."

Menigeen concludeerde uit Rais' aanwezigheid bij de grote demonstratie in Jakarta dat hij zich inmiddels heeft opgeworpen tot islamitische oppositieleider. Wahid: "Hij heeft mij laten weten dat hij de regering steunt. En als hij dat zou willen, wat voor macht heeft hij helemaal? De lui die hij daar toesprak zijn herrieschoppers en als meneer Amien Rais met hen op goede voet staat, is dat zijn probleem, niet het mijne. Het zijn bloeddorstige lieden, die een foute kijk hebben op de relaties tussen verschillende godsdienstige en etnische gemeenschappen."

Wahid bestrijdt dat hij in het krijt staat bij de islamitische politieke partijen van de zogenaamde 'Centrale As' - vorig jaar gesmeed door Amien Rais - omdat die hem in oktober aan het presidentschap hebben geholpen. Hun beleden voornemen om bij de volgende verkiezingen een front te vormen verontrust Wahid niet, zegt hij: "Rais en zijn as hebben mij naar voren geschoven als kandidaat, maar zij waren niet de enigen die mij gekozen hebben. Er waren er velen. En nu ik president ben, hoef ik niet alleen te luisteren naar de Centrale As, maar ook naar de anderen. Veel mensen van de PDI-P en Golkar (het gewezen politieke vehikel van Soeharto) praten regelmatig met mij. Ik ben in politieke aangelegenheden niet de gevangene van een bepaald kamp."' Over de hardnekkige geruchten dat hij op het punt staat een ingrijpende wijziging in zijn kabinet door te voeren, wil Wahid alleen dit kwijt: " Reshuffle is niet het juiste woord voor wat ik doe. Als een minister voor de rechter wordt geroepen, moet hij gaan en als hij schuldig wordt bevonden, moet hij aftreden."

( a d v e r t e n t i e s )