NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Sinds in Turkije de casino's zijn gesloten, trekt de Turkse elite naar Noord-Cyprus om te gokken. Geld verspelend toont ze dat ze het gemaakt heeft, dat ze de islam voorbij is, dat ze modern is en Europees.

Door onze correspondent BERNARD BOUWMAN

GIRNE/LEFKOSA, 4 JAN. Leyla (niet haar echte naam) is ten minste tachtig jaar oud en ze voelt zich "als een kapotte moskee waar alleen de minaret nog van staat". Maar achter de fruitmachine in het casino van Girne in de Turkse Republiek Noord-Cyprus vloeit het leven in haar terug. Haar ogen schitteren en haar voeten bewegen opgewonden heen en weer. Ze is steenrijk en bij iedere ruk aan de hendel gaat het om 10 miljoen Turkse lire (ongeveer 43 gulden). Om negen uur 's avonds begint ze te trekken en dat houdt ze vol tot in de vroege uurtjes. Bij het ontbijt, een paar uur later, is ze moe maar voldaan. Hoeveel ze heeft verloren? "Wat doet het ertoe, schat, het was geweldig."

Even leek het of de Turkse elite was uitgespeeld. In Istanbul nam de gokmanie enkele jaren geleden zulke vormen aan dat de overheid besloot om in te grijpen. Een lange reeks zakenlieden maakte een einde aan hun leven toen het geluk in de goktempel zich van hen afwendde. En de Turkse minister van Vrouwenzaken klaagde steen en been omdat steeds meer huwelijken stuk liepen op de goklust van vooral de echtgenoot. Zo gingen in 1997 alle casino's in Turkije op slot. De lichten gingen uit, het feest leek voorbij. Maar de autoriteiten in Ankara rekenden buiten de Turkse Republiek van Noord-Cyprus. Daar herrezen de casino's uit hun as. En dus zijn alle vluchten van Istanbul naar Noord-Cyprus op donderdag en vrijdag volgeboekt. Want als je gokt, hoor je er bij in Turkije. De elite uit vooral Istanbul zit graag een uurtje in het vliegtuig om dat te bewijzen.

Welbeschouwd gaat het bij de bezoekjes aan Noord-Cyprus om veel meer dan om gokken, weet het personeel van Jasmine Court (het meest luxueuze hotel van Cyprus), dat verbonden is aan het op een na grootste casino van Europa. "De mensen die hier komen, willen laten zien dat ze het gemaakt hebben in het leven", vertelt een medewerker van het hotel. Daarom gaan de gesprekken bij het ontbijt vooral over geld. Winnen is cool, vertelt de medewerker, maar verliezen en er om lachen is eigenlijk nog beter. Het is ook van levensbelang voor de clientèle om te laten zien dat zij seculier is, zegt de medewerker. Dus laven de gasten zich aan de alcohol want dat is de snelste en meest efficiënte manier om te laten zien dat je de islam voorbij bent. De gasten is er ook veel aan gelegen te bewijzen dat ze modern zijn en bij Europa horen. "Als trendy Europeanen een scheur van een halve centimeter in hun spijkerbroek maken, dan maken ze er hier een van een halve meter om maar te laten zien dat ze de boodschap begrepen hebben."

Maar daar beginnen de problemen. Want hoe 'Europees' zijn de gasten van het hotel nu eigenlijk? "Net als iedereen denken ze diep in hun hart dat Europeanen een hekel hebben aan Turken", vertelt een ober van Jasmine Court. "Daarom blaffen ze de obers af zo vaak ze kunnen. Want, denken ze, als je tegen een Turk schreeuwt, word je zelf iets minder Turk en iets meer Europeaan." Er is nog een ander verschil tussen Europeanen en Turken, vindt de ober. "Europeanen hebben een hart, zij niet."

Na de aardbeving van augustus in West-Turkije ging het casino uit piëteit met de slachtoffers van de ramp een paar dagen dicht. "Europa huilde, omdat zoveel mensen de dood hadden gevonden. Maar de gasten hier kwamen na twee dagen sluiting in opstand. We komen hier om te gokken, zeiden ze, kunnen wij er wat aan doen dat er een aardbeving is geweest?" Volgens de ober denken de gasten er helemaal niet over na hoe de gemiddelde Turk vecht om te overleven. "Op een dag zat ik zwaar in de zorgen over mijn collegegeld. Bij het ontbijt moest ik thee serveren aan twee vrouwen. De een had 3.500 dollar verloren, de ander 4.000. Mijn hart huilde, zij lachten."

Toch blijven niet alle rijken lachen tijdens hun verblijf op Cyprus. Want soms ontaardt het spel in een echte gokverslaving en dan is het snel uit met de pret. Net als destijds in Istanbul zijn de casino's in Noord-Cyprus in handen van de mafia en die houdt niet van openstaande rekeningen. "Je krediet is op", zegt een medewerker van het casino tegen een gast nadat deze bij de kaartcomputer heeft verloren. "Hoe dacht je te betalen?" "Ik ga morgen bij de bank langs", antwoordt de casinobezoeker. De medewerker knikt en loopt weg. Maar nog geen vijf minuten later gaat een bodyguard demonstratief achter de bezoeker staan en blijft een uur in zijn buurt rondhangen.

Ook de regering van Noord-Cyprus is het lachen inmiddels vergaan. Aanvankelijk leken de casino's een mooie bron van inkomsten voor de noodlijdende economie. Maar inmiddels zijn ook de autoriteiten er achter dat zij met de casino's de duivel hebben binnengehaald. Het casino geeft geen fiches, niemand weet hoeveel er wordt vergokt. Dus is Noord-Cyprus een ideale plek geworden om drugsgeld wit te wassen. Elk jaar komen er nieuwe bankgebouwen bij in Lefkosa, maar er is er niet één die reclame maakt om klanten te trekken en in geen enkele muur van een bank zit een pinautomaat voor de kleine klant.

Met de casino's kwamen ook de prostituees. "Je kunt in Girne geen café meer binnengaan zonder Russische hoeren", schreef een Cyprische krant onlangs. "Wat is er met Cyprus gebeurd? Wie heeft ons Cyprus kapotgemaakt?" Weinig rijken uit Istanbul zullen zich die vraag stellen. Liever gokken ze in het casino dat vierentwintig uur per dag open is. Lucky ducks, Jurrassic jackpot - voor alle smaken is er een machine. Het casino heeft twee delen. Bij de fruitautomaten zitten vooral vrouwen, dus heeft de leiding van het casino daar mannelijke obers neergezet. Bij de pokertafel hangen vooral mannen, dus zijn het daar vrouwen die serveren. Op strategische punten hangen camera's om alles te filmen: in het casino is Big Brother overal.

De ruim tachtigjarige Leyla deert het allemaal niet. Op een avond moest ze even huilen omdat ze in Istanbul vroeger zo lekker kon gokken met haar echtgenoot. "Die is veertien jaar dood", vertelt ze in de loge van het hotel, "al veertien jaar heb ik geen yarak (de Turkse term voor het mannelijke geslachtsdeel) meer gezien." Maar meestal is het feest voor Leyla in het casino, mafia of geen mafia, aardbeving of geen aardbeving, winst of verlies. "Ik kom snel terug", zegt ze als ze het hotel uitloopt. "En dan neem ik mijn hele familie mee."

( a d v e r t e n t i e s )