NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Vandaag spreekt Venezuela zich per referendum uit over een omstreden nieuwe grondwet. 'De mooiste grondwet ter wereld', vinden de armen. Critici vrezen een machtsgreep.

Door onze correspondent MARJON VAN ROYEN

CARACAS, 15 DEC. De tranen rollen over haar wangen. "Hoofdcommandant Chávez behandelt ons met waardigheid", zegt de vrouw. "Eindelijk tellen we mee." Vandaag zou het de veertiende verjaardag van haar dode zoon zijn geweest. Zes jaar geleden stierf hij op de gang van een openbaar ziekenhuis. Wachtend op hulp die niet kwam. "Maar deze", zegt ze, terwijl ze een grauwe kleuter omhoog houdt, "deze leeft. En ik kan u vertellen dat het dankzij Chávez is."

Nooit meer zou Maribel Gomez een openbaar ziekenhuis betreden. Maar toen haar jongste een paar maanden geleden een zware astma-aanval kreeg, was er geen geld voor een privé-kliniek. President Chávez had gezegd dat de openbare ziekenhuizen weer werkten. "Dus ik dacht: met Gods zegen." En kijk, zegt Maribel, haar stem verheffend. Op het plein in een sloppenwijk in de Venozolaanse hoofdstad Caracas is inmiddels een grote kring mensen om haar heen komen staan. Zij roepen en applaudiseren, terwijl Maribel steeds emotioneler 'onze hoogste leider' prijst.

"Die man heeft de armen hoop gegeven", fluistert Marta Yadira (48). "Dat is waar het om gaat." Met de angst om haar hart voerde Marta vorig jaar nog campagne voor de verkiezing tot president van de voormalige couppleger Hugo Chávez. Zoals miljoenen andere Venezolanen, was ook zij in de jaren van neoliberale politiek teruggegleden van een flatje in de middenklassewijk, naar de eindeloze sloppenbuurten die de heuvels van Caracas bedekken. Er moest een einde komen aan de corruptie van de politieke elite. En ook economisch moest het anders, vond Marta. Toch had ze diepe twijfels bij haar keuze voor de populistische luitenant-kolonel. Zou die militaire mooiprater zijn macht niet misbruiken? Zou hij zich niet als dictator ontpoppen?

Nu, een jaar later, is Marta volledig gewonnen voor de 'vreedzame revolutie' van Chávez: "Wij hóuden gewoon van hem." Nog steeds woont ze op een betonnen vloer in de sloppenwijk Del Valle. Deelt zij haar bed met de kinderen van haar broer. Verdient ze, ondanks haar academische graad, niet meer dan vijf dollar per dag. En ook vandaag weer heeft de regen de straten van haar buurt veranderd in een kolkende modderstroom. Maar haar huisje is nu aan de buitenkant fris geschilderd, zoals ook de buren naar de verfkwast hebben gegrepen. "Dat is wat perspectief met mensen doet", zegt Marta. "Dankzij Chávez geloven we weer in een toekomst."

De positivos. Zo noemt Chávez de mensen die vandaag voor zijn nieuwe grondwet stemmen - meer dan zeventig procent volgens de laatste peilingen. Zij vormden de 'troepen' die op 'alle flanken' moeten aanvallen in hun 'offensief' voor het nieuwe vaderland. "Wie met lood schiet, krijgt lood terug", loeit de stem van Chávez uit de kleine radiootjes die nu overal op het plein zijn aangezet voor de wekelijkse toespraak van de commandante. Vandaag gaat zijn programma - zoals verwacht - over de negativos. De 'nee'-stemmers bij het referendum. "Het zijn de corrupte, nee, het is de duivel zelf die oproept om nee te stemmen", bulkt het uit de radiootjes. "Leve Jezus Christus", gaat Chávez verder. "Christus van Nazareth was de grootste revolutionair aller tijden. Als hij nog leefde zou hij vandaag bij ons zijn. En hij zou zeggen: ja, ja, jaaa!". "Ja, ja", lacht Marta tussen de stalletjes en tafels van de onafzienbare openluchtmarkt waarin Caracas zich sinds de komst van Chávez heeft omgevormd. Zij deelt nog een stapeltje grondwetten uit. Overal op het plein zitten inmiddels mensen met een voorzichtig vingertje de onbegrijpelijke juridische teksten te spellen. "De mooiste grondwet ter wereld", verzucht een vrouw die achter haar stal met flikkerende kerstverlichting zit te studeren. Hoe zij dat weet? "Heeft er ooit een president de moed gehad een grondwet aan het hele volk voor te leggen?", antwoordt ze.

De dag verstrijkt. Schuilen voor de regen en praten, praten en nog eens praten over het bizarre fenomeen dat Chávez heet. Over zijn 'revolutie' zonder bloedvergieten, zonder politieke gevangenen, zonder censuur. Toch is de koers nog even onduidelijk als op de dag van zijn verkiezing in december vorig jaar. Op bezoek bij zijn 'vriend' Clinton in Amerika, prijst Chávez de beurs en het vrije ondernemerschap. Bij zijn andere 'vriend' Castro is het communistische Cuba plots "een zee van geluk". Hoe zit dat nu? "Je moet begrijpen", zegt Marta, "wij zijn hier bezig met een experiment." Een poging tot kapitalisme met een humaan gezicht. Een bestuur dat van de armen uitgaat, en niet van de elite. Dat, zegt Marta, is uniek in Latijns-Amerika. En niet voor niets roept het de weerstand op van de klasse die vreest zijn privileges te verliezen. "Onzin", zegt Marta op de kritiek van de negatieven dat de nieuwe grondwet de poort openzet tot een militaristische en dictatoriale staat. "Ooit een dictator gezien die verkiezingen uitschrijft?" Welnu, dat is pecies wat Chávez na het aannemen van de grondwet zal doen. En wat betreft de rol van het leger. "De Venezolaanse soldaat is niet meer de man met de borst van staal uit de jaren zeventig hoor", zegt Marta. "Hij is een softe sociaal werker geworden." Proestend trekt ze me de sloppenwijk in. Daar, wijst ze. Wat denk je daarvan? Een tiental soldaten staat met blote bovenlijven cement te roeren voor de bouw van een appartementencomplex. Nee, niet voor de mensen uit de wijk, verklaart Marta. De appartementen zijn door de president toegewezen aan 'mensen die het meest behoefte hebben'. Pure cliëntelisme dus? "Nee", zegt Marta geërgerd. "Een symbool dat deze president de kant van de armen kiest."

( a d v e r t e n t i e s )