NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Maarten Huygen
Een scherpe onderzoeksjournalist is soms slechts het jongetje dat de naaktheid van de keizer opmerkt, of liever gezegd van de prins. In dit geval Prins Bernhard en zijn steekpenningen van de vliegtuigfabriek Lockheed. Het speurprogramma Reporter had in Washington de voormalige corruptie-onderzoekers van de Church-commissie opgezocht.

Bronnen die voor het eerst in beeld kwamen. Verder was de Britse schrijver van The Lockheed Papers D. Boulton geïnterviewd en de weduwe van Fred Meuser, de Zwitserse tussenpersoon die het geld voor de prins had geïncasseerd. Allemaal bevestigden ze dat de prins eerst 1 miljoen en later 100.000 dollar in steekpenningen had aangenomen in tegenstelling tot de conclusies van de commissie Donner indertijd. De zegslieden waren verbaasd over de al te brave conclusies van de commissie Donner. Bouton noemde prins Bernhard een leugenaar en vond het Donner-rapport "een briljant geschreven stuk. Het bleef net één millimeter van de conclusie dat prins Bernhard corrupt was en steekpenningen aannam." Het gekke is dat iedereen het eigenlijk wel wist of vermoedde. Maar het waren feiten die de monarchie niet goed uitkwamen. Dus fabriceerde de commissie Donner een eigen versie van de waarheid onder druk van tegenwerpingen van prins Bernhard. In Reporter zei oud-minister Boersma dat de regering de monarchie wilde redden. Binnen de Nederlandse grenzen moest de aarde nog plat blijven.

De Rijksvoorlichtingsdienst probeert deze pre-Gallileïsche versie van de feiten nog steeds af te dwingen. Reporter bracht rectificaties van deze krant in herinnering. Steekpenningen waren "niet in overeenstemming met de feiten zoals die door de commissie Donner zijn vastgesteld". Iedereen wist wel beter maar een smoking gun was nog niet voorhanden. Gisteren heeft deze krant de versie van de RVD (motto: 'de leugen regeert') aangevuld door het nieuws uit Reporter integraal en zonder voorbehoud te publiceren.

Het valt niet mee om de ingewikkelde transacties goed in beeld te brengen. Ik miste citaten en de afbeeldingen van de stukken van de Amerikaanse financiële toezichthouder SEC en van de Library of Congress die Reporter zei bestudeerd te hebben. Ik had de smoking gun ook willen zien. Dat was het verslag van de advocaat van Lockheed van zijn gesprek met prins Bernhard op Soestdijk. Dat was geheel in strijd met de uitleg van prins Bernhard tegenover de commissie Donner dat hij van niets wist. Sterk vond ik de verklaringen van de corruptie-onderzoekers. Zo voor de camera gedaan, kan niemand eromheen. Dan is televisie weer superieur.

Zou de RVD in Amerika een procedure aanspannen tegen deze onderzoekers of via het Washingtonse pr-bureau Hill and Knowlton een lunch met de heren organiseren? Het lukt ze nog steeds de feiten naar hun hand te zetten. Toen ex-bewindslieden een paar maanden geleden over Lockheed werden geïnterviewd werden ze herinnerd aan hun geheimhoudingsplicht. De vrolijkheid op de televisie over de uitreiking van een prijs door Prins Claus was niet terecht. De aanwezigen die ik heb gesproken waren helemaal niet zo vrolijk over deze "stunt". Ze zaten verlamd van ergernis. In een boeiende discussie over openbaarheid van de monarchie in Buitenhof, afgelopen zondag, hield CDA-Kamerlid Hans Hillen een pleidooi voor het recht van keuze van de kabinetsformateur door de koningin. De PvdA overweegt de Kamer meer macht te geven. Hillens angst voor politieke verlamming deed archaïsch aan. Die angst stamt uit de jaren van de onverzoenlijke zuilen die moesten schikken en plooien en zonder onafhankelijke scheidsrechter niet verder konden. Een dergelijke patstelling heerst nog in het door taalstrijd verdeelde België, eveneens een monarchie. Maar in Nederland zijn de zuilen opgeheven en daarmee de noodzaak om voor de lieve vrede genoegen te nemen met feiten die niet kloppen.