NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Moldavië zwabbert een regeringscrisis tegemoet. En als het parlement wordt ontbonden, zei president Lucinschi vorige week, "wordt alles verwoest dat we nog hebben".

Door onze redacteur PETER MICHIELSEN

ROTTERDAM, 8 DEC. Het Moldavische parlement wees gisteren opnieuw een kandidaat-premier af: Vladimir Voronin, leider van de communistische partij (de sterkste in het parlement) en ooit minister van Binnenlandse Zaken van de toenmalige Sovjet-republiek, kreeg maar 48 van de 101 stemmen, vier te weinig om premier te worden. Na die afwijzing moet Petru Lucinschi volgens de grondwet eigenlijk het parlement ontbinden, maar hij liet gisteren de mogelijkheid open het nog met een derde kandidaat te proberen. De crisis in Europa's meest verpauperde land begon al in februari toen premier Ion Ciubuc aftrad wegens de verdeeldheid in zijn eigen kabinet over de economische hervormingen. Hij werd opgevolgd door een andere hervormer, Ion Sturza, maar de crisis was daarmee niet van de baan. Nieuwe leningen van het IMF liepen als gevolg van onderlinge ruzies (de ziekte van Moldavië's politieke elite) vertraging op. Bovendien leidden voorstellen van Lucinschi over grondwetswijzigingen tot onrust. Lucinschi wil van Moldavië een presidentiële republiek maken. Als de president méér macht krijgt, ten koste van de regering en een kleiner parlement, vindt hij, wordt het land stabieler en worden hervormingen met minder commotie doorgevoerd. Het resultaat van die voorstellen was een maandenlange ruzie, een impasse in de politiek èn de hervormingen en een referendum dat het niet haalde omdat te weinig Moldaviërs kwamen opdagen om zich over Lucinschi's troetelkind uit te spreken. Vorige maand stuurde het door communisten en nationalisten gedomineerde parlement de hervormer Ion Sturza naar huis, omdat hij het (op instigatie van het IMF) in zijn hoofd had gehaald de privatisering van de tabaks- en wijnsector - de kurkjes waarop Moldavië drijft - aan te kaarten. Dat ging de parlementariërs te ver, zelfs al betekende de val van Sturza uitstel van een nieuwe IMF-lening van 35 miljoen dollar.

Sindsdien is het verder bergwafwaarts gegaan. Begin deze maand wees het parlement Lucinschi's kandidaat voor de opvolging van Sturza, Valeriu Bobutac (ex-ambassadeur in Moskou) af. Het nationalistische Volksfront was niet tevreden over de portefeuilles die het zou krijgen; bovendien was Bobutac in de jaren zeventig medewerker van de KGB geweest en was door hem een dissident tot vijftien jaar Goelag veroordeeld. In een wanhoopsdaad keerde Lucinschi zich tot communistenleider Voronin, die 40 van de 101 parlementszetels controleert. Weliswaar kan niemand van hem diepgaande hervormingen verwachten, maar de president wilde tot elke prijs vervroegde verkiezingen voorkomen. Voronin beloofde zich te gedragen - hij zou niet werken aan het herstel van het communisme, de democratische spelregels respecteren, hervormingen doorvoeren en samenwerken met de instanties die Moldavië tot nu toe op de been hebben gehouden, de Wereldbank en het IMF. Het hielp niet: hij kwam gisteren in het parlement in Chisinau vier stemmen te kort. "Geen programma, alleen slogans", zo oordeelde een van de tegenstemmers.

Daarmee is Moldavië terug bij af, en dat belooft niets goed voor de bevolking. De facto is Moldavië al maanden failliet. Het tussen Roemenië en de Oekraïne ingeperste landbouwlandje is het armenhuis van Europa: het BNP ligt lager dan dat in Albanië en de gemiddelde Moldaviër moet zien rond te komen van zeventien dollar per maand. Het land kan al maanden zijn buitenlandse schuld niet meer afbetalen. Begin november halveerde de belangrijkste energieleverancier, het Russische Gazprom, de gasleveranties, wegens wanbetaling. Moldavië is Gazprom 489 miljoen dollar schuldig, plus 277 miljoen dollar aan boetes wegens wanbetaling. "De facto heeft Moldavië 2,5 jaar gratis gas gekregen. In Moldavië lijken sommigen ervan uit te gaan dat gas het land binnenstroomt als het water van de Dnjestr", zei een kwade woordvoerder van Gazprom. Als de schuld niet snel wordt betaald, worden de leveranties gestaakt. En er bestaat geen enkele twijfel dat het land de schuld niet kn betalen. Hetgeen betekent dat de Moldaviërs aan het begin van de winter volledig in de kou kunnen komen te zitten. Nu al wordt de stroom elke dag urenlang afgesneden.

De buitenlandse handel is al lang ingestort: in de eerste helft van dit jaar daalde de buitenlandse handel met 52,1 procent in vergelijking met dezelfde periode van vorig jaar, een daling die vooral moest worden geweten aan de Russische financiële crisis. In mei verloor Moldavië zijn stemrecht in de VN, omdat het zijn contributie niet meer kan betalen.

( a d v e r t e n t i e s )