NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

'Nog geen ja of nee tegen Turkije'

De Griekse minister van Buitenlanse Zaken Papandreou stelt strenge voorwaarden aan de Turkse kandidatuur voor de EU.

Door onze correspondent BEN VAN DER VELDEN

BRUSSEL, 7 DEC. Het einde van deze week wordt beslissend voor de betrekkingen tussen de Europese Unie en Turkije. Dan besluiten de Europese regeringsleiders tijdens de top van Helsinki of zij Turkije wel of geen kandidaat-lidmaatschap van de EU zullen aanbieden. De cruciale vraag is of Griekenland zijn veto tegen Turkije laat vallen. De huidige Griekse minister van Buitenlandse Zaken, George Papandreou, heeft zich sinds afgelopen zomer ingezet voor verbetering van de Grieks-Turkse relatie. Toch is hij niet optimistisch over de Europese top in Helsinki.

"Het wordt fifty-fifty," zegt hij.

Niet meer?

"Fifty-fifty."

Afgelopen september was u tijdens een bijeenkomst van de EU-ministers van Buitenlandse Zaken in het Finse Saariselk veel optimistischer.

"Dat was bij begin van de discussies. We waren nog niet aan de details toegekomen. Wij willen graag dat Turkije kandidaat wordt voor het EU- lidmaatschap. Maar daarvoor is wel een speciaal raamwerk nodig. Turkije is niet anders dan andere kandidaten voor het EU-lidmaatschap. Maar er zijn andere problemen met Turkije en daarom moeten we kijken hoe de EU daarmee moet omgaan."

In september was daarvoor nog maanden de tijd, nu slechts enkele dagen.

"Nu is de discussie intensiever. Wij zijn nog steeds niet in staat om ja of nee tegen de kandidatuur van Turkije te zeggen. Het is nog een open zaak."

Griekenland blokkeerde de kandidatuur van Turkije in 1997 tijdens de top van Luxemburg. Sindsdien zijn de betrekkingen tussen de EU en Turkije lange tijd zeer verslechterd. De Duitse bondskanselier, Schröder, heeft afgelopen voorjaar het gesprek met de Turkse premier Ecevit weer geopend. Bestaat de kans dat Griekenland nog eens een veto tegen Turkije uitspreekt?

"Hoe paradoxaal dat ook mag lijken, wij zijn de EU-lidstaat die meer dan welk ander land wil dat Turkije eens lid van de EU wordt. Daarom zijn we in principe voorstander van een kandidaatschap van Turkije. Maar daarvoor moeten zowel Turkije als de EU bereid zijn om verplichtingen aan te gaan. Turkije heeft verklaard een tijdschema te willen aanvaarden voor het regelen van de bestaande problemen. Wij onderhandelen binnen de EU over het standpunt dat in Helsinki kan worden ingenomen. De essentiële vraag is of de EU bereid is om op een serieuze manier om te gaan met de zaken die met een kandidatuur van Turkije verband houden."

"Ik doel op kwesties als vergaande democratische hervormingen in Turkije, de behandeling van minderheden, Cyprus en het stimuleren van de Grieks-Turkse betrekkingen. Wij willen dat territoriale geschillen tussen Griekenland en Turkije op Europese wijze worden voorgelegd aan het Internationale Hof van Justitie in Den Haag. Daarom willen wij een werkelijk EU-kandidaatschap van Turkije. We willen niet dat Turkije in Helsinki een schijn-kandidaatschap krijgt aangeboden. Wij willen dat de EU hierover voorwaarden stelt aan een Turkse kandidatuur."

Hoe verlopen de gesprekken tot nu toe? Niet alle landen zijn het met Griekenland eens dat eventueel een gedeeld Cyprus tot de EU toegelaten zou moeten worden.

"Er is beweging op dit punt. Dat is positief. De verdeling van Cyprus, het bestaan van de laatste Berlijnse Muur in Europa, is een Europees probleem. Ik hoop dat ik de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, mijn vriend Van Aartsen, ook van de noodzaak hiervan kan overtuigen. Wij hebben lange discussies hierover gehad, maar die hebben nog niet tot overeenstemming geleid. "

De Turkse minister van Buitenlandse Zaken, Cem, heeft vorige week nog eens verklaard niet te zullen aanvaarden dat Grieks-Cyprus zonder het door Turkije bezette deel van het eiland lid van de EU wordt.

"Ik wil niet vooruit lopen op het resultaat van de lopende onderhandelingen tussen Turks en Grieks-Cyprus. Ik zeg ook niet dat Cem niet hard heeft gewerkt voor de Turkse kandidatuur voor het EU- lidmaatschap. Als alles goed loopt, is het voor een zeer groot deel aan hem te danken. Als het niet goed gaat, moet hij de schuld niet krijgen."

U heeft volgend jaar verkiezingen. Had u verwacht dat Turkije u bij uw binnenlandse positie had geholpen met een gebaar over Cyprus of over inschakeling van het Internationale Hof van Justitie bij het geschil over eilanden in de Egeïsche Zee?

"Wij willen een verbetering van de Grieks-Turkse bilaterale betrekkingen. Het klimaat is verbeterd. Maar wij hebben niet om symbolische gebaren gevraagd. Wij willen werkelijk bereiken dat we uitzicht krijgen op een oplossing van onze problemen op langere termijn."

Turkije waarschuwt Griekenland

Door onze correspondent
ISTANBUL, 7 DEC. De Turkse president, Süleyman Demirel, heeft gisteren gewaarschuwd dat als Turkije op de komende top van Helsinki geen kandidaat-lid van de Europese Unie wordt, er een einde komt aan de recente toenadering tussen Turkije en Griekenland. "Als Griekenland opnieuw Turkijes kandidatuur verhindert, verdwijnt de milde atmosfeer die al enige tijd (tussen beide landen) heerst", aldus Demirel.

In Turkije heerste tot voor kort optimisme over de betrekkingen met Griekenland. Het aftreden van de in Turkije alom gehate Pangalos als minister van Buitenlandse Zaken en diens opvolging door Papandreou, die in Istanbul verklaarde zich met hart en ziel in te willen zetten voor vriendschap tussen beide aartsvijanden, werden door veel Turken als positieve tekenen voor de toekomst gezien. Ook de alerte en warme Griekse reactie na de grote Turkse aardbeving van augustus gaf veel waarnemers hier hoop. Maar nu Zweden heeft laten weten zijn bezwaren tegen de Turkse EU-kandidatuur te laten vallen, is het toch weer Griekenland, zo consteren veel waarnemers hier, dat het Turkse feest op het laatste moment weer kan bederven. Als Athene zijn veto uitspreekt, "worden de Turks-Griekse betrekkingen gespannen", aldus Demirel gisteren. Het wordt dan nog moeilijker om de problemen tussen beide landen op te lossen, aldus de president.

( a d v e r t e n t i e s )