NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Het vijandige recordbod van de Britse telefoongigant Vodafone op de Duitse concurrent Mannesmann doorbreekt taboes. Europa één markt? Nationale gevoelens van twee- slachtigheid overheersen.

Door onze redacteur MENNO TAMMINGA

ROTTERDAM, 23 NOV. Wat is het nationaal belang nog waard in een tijdperk van grenzeloos kapitalisme? Duitse politici van alle gezindten roepen de traditionele consensus cultuur van "hun" bedrijfsleven aan om het vijandige recordbod te bezweren van de Britse mobiele telefoongigant Vodafone op Mannesmann, een conglomeraat met industriële en telecommunicatiebedrijven. Op zijn beurt herinnert Labour premier T. Blair de Duitsers (en andere Europeanen) eraan dat in Europa Europese bedrijven andere Europese bedrijven overnemen. De regeringsleider van de enige financieel-economische Europese grootmacht die buiten de EMU wilde blijven vindt in het verenigd Europa van het bedrijfsleven het argument om zijn landslui van Vodafone te steunen in de strijd om de suprematie op de Europese mobiele telefoonmarkt.

Vodafone gaat over de hoofden van de Mannesmann-directie heen, dat is de essentie van een vijandig bod. Zij biedt de aandeelhouders van het Duitse conglomeraat meer dan 240 miljard gulden in de vorm van eigen aandelen Vodafone. Het Angelsaksische confrontatiekapitalisme waarin het belang van aandeelhouders officieel prioriteit heeft, botst op de Rijnlandse consensus in het ondernemingsbestuur, waarin werknemers en werkgevers gezamenlijk verantwoordelijk zijn.

Duitse bedrijven hebben zich de afgelopen jaren ontpopt als grote opkopers in het internationale bedrijfsleven, maar politici en werknemers schrikken als een van hun in de overnameslag niet de koper maar de koopwaar is. Opmerkelijk is dat Mannesmann-chef K. Esser juist alle moeite doet om nationale sentimenten buiten de discussie te houden. Hij besteedt zijn tijd in de beste Angelsaksische tradities aan een roadshow langs de internationale financiële centra waar zijn aandeelhouders zitten: naar schatting 60 procent van het Mannesmann-kapitaal is in handen van buitenlandse beleggers.

Duitsland is niet de enige die in Europa worstelt met een nationaal gevoel van tweeslachtigheid. De raid op Mannesmann onderstreept dat het hedendaags kapitalisme, dat zich kenmerkt door nerveuze dynamiek, onstuimige fusies en een ster status voor aandeelhouders, niet alleen nationale winnaars kent. De Italiaanse regering hield zich eerder dit jaar tamelijk neutraal bij het vijandige bod van Olivetti op het voormalige staatsbedrijf Telecom Italia, maar toen Deutsche Telekom op het toneel kwam, kwamen ook de politieke tegenwerpingen.

Hetzelfde gebeurde deze zomer in Frankrijk tijdens het vijandige overnamebod van bank Société Générale op twee concurrenten, Paribas en BNP, die zelf al een vriendschappelijke fusies waren overeengekomen. Buitenlandse banken werd informeel te verstaan gegeven dat zij zich niet moesten bemoeien met de afloop van de bankenslag. Buitenlandse financiële partijen hebben ook geen meerderheidsbelangen gekregen bij privatiseringen van Franse banken en verzekeraars. Lokale ondernemers, zoals V. Bolloré, die als een tijger aandelenpaketten in bedrijven opkoopt om directies onder druk te zetten meer aandeelhouderswaarde te creëren, kan in Frankrijk zijn gang gaan. Maar zou een vergelijkbare buitenlandse "overname artiest" vergelijkbare speelruimte krijgen van het Franse establishment?

En dan is er nog de controverse over de openingen op de markten van nationale nutsbedrijven. Duitsland ijvert bijvoorbeeld hard om de Fransen te bewegen hun elektriciteitsmarkt te openen voor buitenlandse overnames nu het Franse staatsbedrijf Electricité de France wel een aandelenbelang in een Duitse producent mag verwerven.

In Nederland zijn de opvattingen wat pragmatischer. Sinds de teloorgang van Fokker staat de BV Nederland open voor de verkoop van industriële iconen (Daf, Hoogovens) en nutsbedrijven (elektriciteitsproducenten) aan buitenlandse concurrenten. Een vijandige overname van Philips in de Verenigde Staten wekt geen verbazing, maar een vijandig bod in Nederland is nog steeds controversieel en juridisch razend complex. Toen ondernemer R. de Waal van modeketen We vorig jaar het detailhandelsconcern KBB (Bijenkorf, Hema) met een ongevraagd bod wilde afsnoepen van Vendex was de reflex bij KBB simpel: zo werkt het in Nederland niet.

Zie ook:

Overnamestrijd Mannesmann inzet politieke (22 november 1999)
Hoger bod Vodafone op Mannesmann (19 november 1999)
Recordbod in overnameslag telecomsector (15 november 1999)

( a d v e r t e n t i e s )