NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze diplomatiek redacteur
NEW YORK/DEN HAAG, 16 NOV. Het Nederlandse lichtbewapende VN-bataljon van 150 man kon op 11 juli 1995 weinig doen tegen de Servische overmacht om de val van de Bosnische moslim-enclave Srebrenica te voorkomen. Dat staat in een 155 pagina's tellend onderzoekrapport van de Verenigde Naties dat gisteren in New York is gepubliceerd.

Volgens het rapport waren de tweeduizend Servische soldaten bewapend met tanks en artillerie. Bovendien werden herhaalde Nederlandse verzoeken om luchtsteun door VN-commando's genegeerd of kwamen de verzoeken zelfs niet door in het VN- commandocentrum. Dutchbat is echter wél tekortgeschoten in de communicatie met de VN over de wandaden die destijds in en rondom Srebrenica plaatsvonden. Volgens Kofi Annan, secretaris-generaal van de VN, heeft de volkerenorganisatie zelf een veel grotere verantwoordelijkheid voor de slachting die de Servische eenheden van generaal Mladic vervolgens aanrichtten onder de moslim-mannen die bescherming hadden gezocht in de "veilige haven" die Srebrenica volgens de VN moest zijn. 'Srebrenica' heeft met zijn duizenden slachtoffers (7.300 vermisten, 2.200 doden geborgen) gruwelen te zien gegeven die Europa sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog niet meer had beleefd, vindt Kofi Annan. Volgens het rapport hebben de VN en de Veiligheidsraad nagelaten hard genoeg op te treden tegen de Serviërs. Verzoeken van de vorige VN-secretaris-generaal, Boutros- Ghali, om 34.000 in plaats van 7.400 man beschikbaar te stellen voor de beveiliging van veilig verklaarde moslim-enclaves werden ten onrechte in de wind geslagen. Ook hadden de VN te vaak verklaard dat zij luchtaanvallen tegen de Serviërs slechts als acties voor het uiterste geval zagen. Toenmalige Veiligheidsraad-resoluties lieten geen andere keus dan steeds meer vredeshandhavers te sturen, die daarmee gevaar liepen. "De Serviërs wisten dat en planden hun aanval op Srebrenica goed. (..) Door fouten, een verkeerde inschatting en een onvermogen de aard van het kwaad te herkennen dat tegenover ons stond, faalden wij om ons aandeel te leveren om de mensen in Srebrenica te redden van de Servische campagne van massamoord", aldus het VN-rapport. Minister De Grave (Defensie) noemt het VN-onderzoek "zeer genuanceerd", maar wil er niet nader op reageren. Hij wil de resultaten afwachten van het brede onderzoek dat het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie eind volgend jaar zal publiceren. De grote Tweede- Kamerfracties zijn er verheugd over dat het VN-onderzoek Dutchbat grotendeels vrijpleit van schuld aan het Srebrenica-drama.

Letterlijke citaten uit het VN-rapport over Srebrenica:Het is waar dat het Nederlandse bataljon (in Srebrenica) niet genoeg deed om diegenen te beschermen die hun toevlucht zochten op hun compound. Tegelijkertijd moet worden erkend dat de 150 militairen van het Nederlandse bataljon licht bewapend waren, in onverdedigbare posities zaten en tegenover 2.000 Serviërs stonden, die dichterbij kwamen met steun van pantserwagens en artillerie.

Met wijsheid achteraf kan men zien dat veel van de fouten die de Verenigde Naties maakten voortvloeiden uit één, ongetwijfeld goedbedoelde, opzet: we probeerden de vrede te handhaven en de regels van vredeshandhaving toe te passen toen de vrede niet was te handhaven.

Er is een rol voor vredeshandhaving - een belangrijke rol in een door conflicten verscheurde wereld - en er is zelfs een rol voor beschermde gebieden en veilige havens in bepaalde situaties. Maar het handhaven van de vrede en het voeren van oorlog zijn verschillende activiteiten die niet gemengd behoren te worden.

De voornaamste les van Srebrenica is dat een weloverwogen en systematische poging om een heel volk te terroriseren, te verdrijven en te vermoorden moet worden bestreden met alle mogelijke middelen en met de politieke wil het beleid door te voeren tot in zijn uiterste consequentie.

Door fouten, verkeerde beoordelingen en een onvermogen de omvang te onderkennen van het kwaad waarmee we werden geconfronteerd, leverden we niet onze bijdrage aan de redding van het volk van Srebrenica van de Servische massamoord.

Achteraf gezien was het een verkeerde beslissing van ons om herhaaldelijk in het openbaar te verklaren dat we geen luchtaanvallen tegen de Serviërs wilden uitvoeren, behalve als laatste redmiddel.

Rapport: www.nrc.nl

( a d v e r t e n t i e s )