NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze redacteur JAAP BLOEMBERGEN
ROTTERDAM, 12 NOV. Voetbal en ijshockey zijn van oudsher de populairste sporten in Tsjechië en Slowakije. Felle, wendbare en technische spelers zijn voortgekomen uit de jeugdopleidingen van Praag en Bratislava. Onder de helmen van de ijshockeyers waren de lange haren zichtbaar, als toonbeeld van hun vrijgevochten karakter. Minstens even eigenwijs was de voetballer Panenka die Tsjechoslowakije in 1976 aan de Europese titel hielp met zijn strafschop. Hij passeerde de Duitse doelman Maier met een boogbal die in miljoenen huiskamers tot de verbeelding sprak. De protestbewegingen tijdens de Praagse Lente van 1968 en de Fluwelen Revolutie van 1989 waren kenmerkend voor de vreedzame maar eigenwijze volksaard van de Tsjechen en de Slowaken. Zij protesteerden tegen de Russische onderdrukking, die ook op de sportvelden tot uiting kwam. De ijshockeywedstrijden tussen de Sovjet-Unie en Tsjechoslowakije in de jaren zestig en zeventig waren vergelijkbaar met de voetbalwedstrijden tussen Duitsland en Nederland in de jaren zeventig en tachtig. Emotionele ontmoetingen tussen de grote broer en de kleine broer, waarbij het sportieve aspect werd overschaduwd door het politieke heden of verleden.

Net als Nederland telde Tsjechoslowakije ongeveer vijftien miljoen inwoners, toen deze staat zes jaar geleden in twee ongelijke delen uiteen viel. Tien miljoen Tsjechen wanen zich superieur aan vijf miljoen Slowaken, vooral in sportief opzicht. Terwijl Slovan Bratislava een kwijnend bestaan lijdt in de nationale competitie, schaarde Sparta Praag zich deze maand bij de beste zestien clubs van Europa. Het succes in de Champions League kwam tot stand nadat de UEFA in 1993 een veel bekritiseerde maatregel had genomen. Na de splitsing van Tsjechië en Slowakije waren beide landen veroordeeld tot het spelen van voorrondes, alsof zij onderontwikkelde voetbalnaties waren. De internationale ijshockeyfederatie nam een ander besluit en liet Tsjechië na de splitsing deelnemen aan het wereldkampioenschap voor A-landen.

De Tsjechische ijshockeyers wonnen in 1998 een gouden medaille bij de Olympische Spelen van Nagano. Het centrum van Praag werd omgetoverd in een kolkende mensenmassa, toen de spelers en begeleiders werden gehuldigd. Feesten kunnen de Tsjechen als geen ander. Nadat de voetbalploeg zich in 1996 had geplaatst voor de halve finales van het Europees kampioenschap, mochten de spelers zich de hele nacht bezatten. Een paar dagen later wonnen ze ook van Frankrijk. Weer een paar dagen later verloren ze in de verlenging van Duitsland. Als verliezend finalist kreeg de Tsjechische voetbalploeg een heldenontvangst bij president Havel.

De huidige ploeg kwalificeerde zich zonder puntenverlies voor Euro 2000. Het was eenvoudig voetballen tegen Bosnië, Faeroer, Estland en Litouwen. Alleen de dubbele zege op Schotland kreeg waardering. Bondscoach Chovanec, die tussen 1989 en 1992 voor PSV speelde, roemt de kwaliteit van zijn elftal. "Met deze generatie kunnen wij Europees kampioen worden", sprak hij deze week in een vraaggesprek met Voetbal International.

"De Tsjech is weer trots op zijn voetballers."

Bijna vanzelfsprekend hebben de Tsjechische zakenlieden munt geslagen uit de sportieve successen. Malafide voorzitters hebben de communistische leiders op passende wijze vervangen. Het Tsjechische voetbal wordt geplaagd door zwartgeldaffaires. "Wij zijn Europees kampioen in het ontslaan van trainers", sprak de voormalige bondscoach Jezek enkele maanden voor zijn dood. Jezek was in de jaren zeventig trainer van ADO Den Haag en Feyenoord. Als bondscoach en bestuurder ergerde hij zich aan het competitieschema in Tsjechië. "De meeste wedstrijden worden vrijdagavond gespeeld, hoewel bijna iedereen vrijdagmiddag naar zijn buitenhuis gaat", zei Jezek verbaasd. De huidige bondscoach Chovanec heeft zich verzoend met de lage toeschouwersaantallen. Hij verwijst liever naar de hoge kijkcijfers op de televisie. Hij bezoekt bijna elk weekeinde een wedstrijd in het buitenland, waar de meeste internationals actief zijn. De bondscoach heeft geen problemen met deze ontwikkeling, temeer daar de Tsjechische spelers bijna overal op een basisplaats kunnen rekenen. "Jonge jongens krijgen zo de kans om zich in de eigen competitie te ontwikkelen. We hebben mede daarom veel talentvolle spelers", zei Chovanec.

Net als de ijshockeyers spelen de Tsjechische voetballers meestal vanuit een gesloten defensie. De elftallen van 1976 en 1996 stonden bekend om hun snelle countervoetbal. Onder leiding van Chovanec, die bij Sparta Praag furore maakte als stijlvolle verdediger en bij PSV mislukte als trage middenvelder, kreeg het Tsjechische elftal aanvallende impulsen. De bondscoach heeft dan ook de beschikking over Koller (Anderlecht), Berger (Liverpool), Kuka (Stuttgart) en Poborsky (Benfica). Op het middenveld zijn Nedved (Lazio) en Bejbl (Atlético Madrid) de belangrijkste spelers. Galásek (Willem II) hoeft niet op een basisplaats te rekenen. De verdediging is de achilleshiel van het Tsjechische elftal.

Chovanec verheugt zich op de oefeninterland in Eindhoven. Hij keert morgen terug in de stad waar zijn dochter is geboren. De vallende herfstbladeren zijn voor de Tsjechen geen probleem, hoewel Chovanec in het voorjaar van 1995 een aardige uitspraak deed. "Tsjechen voetballen altijd goed in de lente", sprak hij aan de vooravond van de EK- kwalificatiewedstrijd tegen Nederland. In de Praagse lente verloor Oranje destijds met 3-1. Dezelfde uitslag kwam tot stand in de zomer van 1976, toen de sterrenploeg van Cruijff en Neeskens werd uitgeschakeld bij het EK. De laatste overwinning van Nederland op Tsjechoslowakije dateert alweer van 1972.

( a d v e r t e n t i e s )