NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Drie medewerkers van een een psychogeriatrisch zorgcentrum in Leeuwarden schopten en sloegen oudere bewoners. Vanavond wordt de familie ingelicht.

Door RINSKJE KOELEWIJN

LEEUWARDEN, 11 NOV. "Zo oma, hebben ze je nog geslagen vandaag", vraagt de twintigjarige kleinzoon van Maria Siccama (83). Zijn oma is zwaar dementerend, en woont in psychogeriatrisch zorgcentrum Nieuw Mellens in Leeuwarden. Ze schudt haar hoofd: "Dat doen ze hier niet" en blijft dat antwoord keer op keer herhalen. Maria Siccama zit in de huiskamer van de afdeling het Alkoofke, een van de tien afdelingen in Nieuw Mellens. De muren van het Alkoofke zijn paars geverfd, dan kunnen de twaalf bewoners altijd de weg terug vinden. Verpleger Bert Bakker, een van de tien medewerkers van het Alkoofke, schenkt koffie en thee. "Je gaat twijfelen", zegt Truus Siccama, de dochter van Maria. "Waarom is de arm van mijn moeder zo blauw, waarom ligt ze 'sochtend om elf uur nog in bed, waarom doet haar hand zo zeer?" Begin deze week werd bekend dat drie medewerkers van De Krite, de rode afdeling, bewoners mishandelden. Een mannelijke verpleger van in de veertig en twee verzorgsters van rond de dertig scholden en schopten, knepen de neus van hun bewoners dicht om het kunstgebit in te doen, ze sloegen en spuugden de bewoners terug. Valpartijen bleven ongerapporteerd. Vijf bewoners werden het slachtoffer, de zeven anderen werden met rust gelaten.

Uit een brief van directeur Martin Kirchner aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg blijkt dat de mishandelingen zeker een jaar hebben geduurd. Pas na een onderzoek van de Arbodienst eind vorig jaar, en na een rapport vorige maand van de zeven andere 'teamleden', werd duidelijk dat de mishandelingen niet af en toe, maar systematisch waren. De drie werknemers zijn geschorst. Een verzorgster heeft zelf ontslag genomen, zij heeft een nieuwe baan in een ander verzorgingstehuis.

Het waren zulke aardige mensen, zegt Douwina Dijkstra (52). De ontslagen verpleger was de persoonlijk begeleider van haar 85-jarige moeder. Begin dit jaar brak haar moeder haar rechterarm. "Ik kreeg toen wel twee of drie versies van hoe het was gebeurd. Ik had geen vermoedens, dacht dat mijn moeder goed werd verzorgd. Als ik er was, deed hij aardig en was goed voor haar." De collega's zagen, zodra zij de deur uit was, iets anders. Zij zagen dat de verpleger haar ruw aan haar gipsarm oppakte.

"Mijn moeder zei wel dat ze werd geslagen. Maar ik dacht: ze is oud en ziek, ze is in de war. Ze was agressief, sloeg zelf ook. Ik dacht dat dat bij haar ziekte hoorde. Achteraf denk ik dat het voor haar de enige manier was om haar angst, woede en pijn te uiten."

"Er waren al langer vermoedens", zegt Pieter Treffers, voorzitter van de Directie Ouderenzorg van Zorggroep Noorderbreedte, waar Nieuw Mellens onder valt. Volgens hem waren de drie medewerkers ervaren hulpverleners. "Ze hadden binnen de groep van tien vrouwelijke collega's gezag en aanzien. Het gaat om impliciete terreur, tegen de bewoners, maar ook tegen de collega's. Die durven niet te geloven wat ze zagen. En durfden er zeker niets van te zeggen. Vragen over hardhandig optreden werden weggewimpeld."

Agressie tegen kwetsbaren zit diep verborgen in de persoonlijkheid van de dader, zegt Treffers. Sommigen verdwalen in de machtsverhouding die er is tussen verzorger en verzorgde. Eigen onmacht en frustratie komen boven, en leiden tot machtsmisbruik, puur sadisme en sadomasochisme. "De grens tussen goed en kwaad is voor sommigen onduidelijk."

Die grens was voor mijn cliënte heel duidelijk, zegt regiobestuurder William Moorlag van de AbvaKabo, hij vertegenwoordigt een van de verzorgsters. Zij ontkent de mishandelingen. Moorlag: "Als iemand door de benen zakt, en je grijpt hem bij de arm, dan heeft de patiënt pijn en blauwe plekken. Als iemand je uitscheldt en gericht in je gezicht spuugt, reageer je negen van de tien keer adequaat. De tiende keer geef je, impulsief, een tik. Er ligt een geweldig taboe op mishandeling en ruwe bejegening. Maar iedereen weet dat het gebeurt." De linkerhelft van het gezicht van mevrouw Sjoerdsma (94) is bont en blauw, haar oog zit dicht. Ze is uit haar bed gevallen, zegt haar dochter (62). Twee keer. Elke middag zit ze samen met haar moeder in het restaurant. Haar moeder laadt alles in haar buurt, van krant tot bloempot, in haar handtas. Ze heeft twee vragen: 'Wil je koffie? en 'Wanneer gaan we weg?' "Je wordt er wel eens kriegel van", zegt haar dochter. "Ik zie haar een paar uur, de verzorgers de hele dag. Ik begrijp dat dat loodzwaar is." Als ze even niet oplet, loopt moeder met haar rollator naar de deur. "Wanneer gaan we weg?" Met zachte dwang zet ze haar weer op de stoel. "Wil je koffie? "

( a d v e r t e n t i e s )