NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door redacteur JAAP BLOEMBERGEN
ROTTERDAM, 11 NOV. Op de tekentafel van Ballast Nedam ligt een ontwerp voor een nieuw stadion voor FC Groningen waarbij de grasmat desgewenst dertig meter omhoog kan worden getild. De ingenieurs van het Nederlandse bouw- en baggerbedrijf hebben een economische variant op het stadion van Vitesse bedacht. In het Gelredome wordt de grasmat na de wedstrijd naar buiten geschoven, waardoor een parkeerplaats ter grootte van een voetbalveld verloren gaat. Groningen krijgt misschien een 'hefveld', dat tijdens popconcerten en andere evenementen als dak kan functioneren.

Het revolutionaire plan moet nog worden goedgekeurd, maar het is zeker dat FC Groningen over vier jaar niet meer in het centraal gelegen Oosterpark speelt maar in het afgelegen Europapark. De ambitieuze eerstedivisieclub kan niet achterblijven, nu de meeste eredivisieclubs met een vergelijkbare begroting over een modern stadion beschikken. Zonder skyboxen en VIP-tribunes moet FC Groningen zijn ambities bijstellen. Met een multifunctioneel stadion kan de club meer sponsors werven en een duurdere selectie op de been brengen.

Ballast Nedam is gespecialiseerd in voetbalstadions. In de afgelopen twintig jaar heeft het bedrijf 33 stadions gebouwd of verbouwd. Dortmund en Newcastle zijn de bekendste namen in het buitenland. Utrecht was in 1981 proefkonijn in Nederland. Met de bouw van Nieuw-Galgenwaard maakte de karakteristieke wielerbaan plaats voor een verdiepte wandelgang, die later gemeengoed zou worden in voetbalstadions. Deze 'grachten' voorkomen dat supporters zomaar het veld kunnen betreden.

FC Utrecht heeft last van de wet van de remmende voorsprong. Bij de bouw van Nieuw-Galgenwaard werd geen rekening gehouden met de toenemende belangstelling van sponsors en founders. Volgens stadionbouwer P. Joustra van Ballast Nedam heeft een stadion een bestaansrecht van ongeveer twintig jaar. "De geschiedenis herhaalt zich. De Galgenwaard wordt straks weer het modernste stadion van Nederland", verwijst hij naar de nieuwbouwplannen in Utrecht.

Na de brand met dodelijke afloop 1983 in het stadion van Bradford zijn houten tribunes verboden door de wereldvoetbalbond FIFA. De aannemers kiezen voortaan voor een betonnen constructie. Staal is het enige alternatief, maar dit materiaal gaat bij hoge druk trillen. Met uitzondering van de Rotterdamse Kuip is staal nooit een serieuze optie geweest voor stadionbouwers. Joustra ontkent dat beton een grijs imago heeft. "Met het aanbrengen van kleuren hoeft een stadion van beton zeker niet saai te zijn."

Toch vormen de nieuwe stadions van Heerenveen, FC Twente en Fortuna Sittard op het eerste gezicht een eenheidsworst in het Nederlandse polderlandschap. AZ en Roda JC hebben soortgelijke nieuwbouwplannen op braakliggend terrein. Bij RKC, NEC, Sparta, FC Den Bosch en De Graafschap kozen de beleidsbepalers voor een renovatie op de bestaande locatie. Bij deze clubs kunnen de supporters uit de eigen stad nog te voet naar het stadion. NEC houdt met De Goffert vast aan de oude benaming. De andere clubs vernoemen hun stadion naar de meest biedende geldschieter.

In Sittard zijn de voetbalbestuurders nog steeds op zoek naar een sponsor die zijn naam in grote letters wil verkopen op het dak van de hoofdtribune. De Baandert gaat binnenkort tegen de vlakte. "Voor emoties is geen plaats", meent directeur C. Nijpels van Fortuna. "Renovatie van De Baandert had ons tien miljoen gekost. Een nieuw stadion is niet veel duurder. Nu nemen we alleen de lichtmasten mee."

Volgens Joustra van Ballast Nedam is er geen sprake van eenheidsworst in de polder. Hij verwijst naar de stijlvolle tribunes bij NAC en de frivole dakconstructie bij Willem II. "De buitenschil ziet er architectonisch heel verschillend uit", zegt Joustra. De betreffende stadions in Tilburg en Breda komen uit de koker van Ballast Nedam. Volgens Joustra is het onvermijdelijk dat ze veel overeenkomsten vertonen. Ze moeten voldoen aan de verscherpte veiligheidseisen van de FIFA. Na de drie grote rampen in de jaren tachtig zijn (houten) staantribunes verboden en dranghekken sterk afgeraden. "Hekken zijn moordwapens", refereert Joustra aan de dodelijke ongelukken van Heizel (1985) en Hillsborough (1989). Tientallen supporters werden toen platgedrukt tegen de afrastering. Joustra is nog altijd verbaasd dat de KNVB en de politie in hun strijd tegen vandalisme langdurig hebben gepleit voor hekken. Pas toen de drama's met Engelse supporters hadden plaatsgevonden, gingen de Nederlandse bestuurders overstag. "De politie wilde hekken onder stroom en de KNVB wilde grotere hekken", zegt Joustra. "Doodzonde dat we zo lang zijn tegengewerkt. De stadions leken op een gevangenkamp. Alle elementen voor een ramp waren aanwezig."

De KNVB introduceerde in 1996 een project stimuleringsfonds, ter bevordering van de nieuwbouw van de stadions. Clubs die een onderbouwd plan kunnen voorleggen, krijgen enkele tonnen van de voetbalbond ter beschikking. Na de introductie van Sport7 begonnen ook de minder kapitaalkrachtige clubs aan de modernisering van hun stadion te denken. Toen de televisiezender in 1996 weer werd opgeheven, zaten clubs als Eindhoven en Dordrecht '90 een jaar later met een financiële strop. Door de selecties in te krimpen en de spelers minder salaris te bieden kon de geplande renovatie doorgang vinden.

Joustra reist voor zijn bedrijf al meer dan twintig jaar de halve wereld over, op zoek naar het veiligste en meest comfortabele stadion. Hij zag goede voorbeelden in de Verenigde Staten, waar sportwedstrijden zelden worden ontsierd door gewelddadigheden. De stadionbezoekers verlangen daar naar overdekte zitplaatsen en genieten met de hele familie van een dagje uit.

In Nederland vertoont het doorsnee voetbalpubliek steeds meer Amerikaanse trekjes. Bij PSV zijn speciale supportersvakken voor kinderen gecreëerd. Bij Willem II zitten de Tilburgse bejaarden gezellig bij elkaar. De hang naar comfort heeft het vandalisme uit de stadions verdreven, bevestigt Joustra. "Maar tegen de spreekkoren heeft geen enkele architect het juiste medicijn."

Als bouwer van stadions is Ballast Nedam niet verantwoordelijk voor de kwaliteit van de grasmat. Toch heeft Joustra genoeg ervaring opgedaan met zoden en plaggen. De knollentuin in de Arena staat hem helder voor de geest. "Gras groeit niet in de wintermaanden, maar dan wordt er wél gevoetbald. Als ze een kunstgrasveld bedenken waarop slidings mogelijk zijn, hebben we ook geen grasprobleem meer."

( a d v e r t e n t i e s )