NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Het compromis over gasboringen in de Waddenzee is typerend voor de manier waarop Paars worstelt met de tegenstelling tussen economie en milieu.

Door onze redacteur FLORIS VAN STRAATEN

DEN HAAG, 6 NOV. Al maanden zat het kabinet met het Waddengas in zijn maag, voorop premier Kok. Steeds weer prijkte het onderwerp op de agenda van de ministerraad, maar even zovele keren bleven doorbraken uit over de vraag of er nu wel of niet mocht worden geboord naar gas onder het unieke natuurgebied.

Gisteren was het dan zo ver, maar het besluit dat eruit rolde was niet meer dan een flets compromis, zoals dat onder Paars wel vaker gebeurt bij vraagstukken waar de belangen van milieu en economie elkaar hinderlijk raken. Het akkoord van gisteren gunt alle partijen tijd om op adem te komen alvorens ze hun oude posities hernemen. Een definitief besluit moet nog genomen worden. "Niemand kan zeggen dat hij of zij gewonnen of verloren heeft", constateerde minister Pronk (VROM) dan ook in een televisie-interview.

Wat behelst het akkoord? Het kabinet houdt de mogelijkheid van de winning van gas op beperkte schaal open. Als de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) erin slaagt het kabinet ervan te overtuigen dat ze gas uit de Waddenzee kan halen zonder "onherstelbare schade" aan het natuurgebied, mag er gas gewonnen worden vanaf drie plaatsen op het vasteland: Lauwersoog, Moddergat en Paesens. Vanaf die plaatsen zijn al eerder proefboringen gedaan en kan het gas met moderne technieken onder de zee vandaan worden gehaald.

Als dit alles inderdaad gaat zoals het kabinet hoopt, zouden er te zijner tijd tevens proefboringen mogen worden verricht bij Ballum op Ameland en op de Ballonplaat ten noordoosten van Schiermonnikoog. Tegelijkertijd zette het kabinet gisteren een streep door zes nieuwe proefboringen in het kerngebied van de Waddenzee, waarop diezelfde NAM had gerekend.

Dat kwam het kabinet meteen op een nijdige reactie van NAM-woordvoerder F. Duut te staan, die constateerde dat Paars II op deze manier wel heel veel afstand nam van toezeggingen die onder Paars I waren gedaan. Volgens hem heeft de NAM al lang aangetoond dat er met speciaal ontwikkelde nieuwe technieken helemaal geen schade hoeft te worden aangericht. Duut dreigde nog niet met eisen tot schadevergoeding, maar premier Kok erkende op zijn wekelijkse persconferentie dat die gedachte al wel eens bij het kabinet was opgekomen. De vraag is nu of de winning inderdaad zonder onherstelbare schade kan, en meer nog wat dat laatste begrip inhoudt. Sommige politici verstaan daar een bodemdaling onder, maar volgens A. Woudstra van de Waddenvereniging is dat op zichzelf niet eens het voornaamste probleem. Haar voornaamste zorg geldt het vaststellen van de gevolgen van zo'n daling. "Het lastige is dat je in zo'n dynamisch gebied als de Waddenzee, waar alles van nature toch al steeds verandert, heel moeilijk kunt aanwijzen wat die gevolgen nu precies zijn." Ook het kabinet kon de interne verdeeldheid hierover gisteren na bekendmaking van het besluit niet verbloemen. Minister Jorritsma (Economische Zaken), een krachtig voorstander van proefboringen én winning van gas onder de Waddenzee, verklaarde ferm ervan uit te gaan dat de NAM het kabinet wel zou weten te overtuigen. Haar collega Pronk daarentegen, een vurig tegenstander van elke vorm van boringen, zei opgewekt daar niets van te geloven.

Hoe flets ook, met dit compromis slaagde het kabinet er toch nog in vrijwel alle betrokken politieke partijen en maatschappelijke groeperingen tegen zich in het harnas te jagen. De enige die het akkoord ronduit verwelkomde was VVD-leider Dijkstal.

Opmerkelijk was de betrekkelijk milde reactie van PvdA- fractievoorzitter Melkert, die het compromis als een der weinigen niet direct naar de prullenmand verwees. Zijn reactie was des te opvallender omdat de partij tot dusverre juist een overtuigd tegenstander van elke vorm van boren of winnen van gas was geweest. In het verkiezingsprogramma van zijn partij stond zelfs uitdrukkelijk: "De PvdA is tegen winning van aardgas en aardolie onder het Waddengebied en wijst ook proefboringen af."

Met graagte zal Pronk zijn partijgenoten Kok en vooral Melkert de komende weken aan die belofte herinneren. Te meer omdat de houding van de PvdA-fractie de komende maanden cruciaal lijkt te worden in een Kamer die de afgelopen maanden na een plotselinge koerswijziging van het CDA juist zo'n stevig front leek te vormen tegen elke vorm van boringen. Slechts VVD en SGP waren te vinden voor nieuwe boringen. Kok en Melkert zouden het nodige uit te leggen hebben als de NAM binnenkort toch gas zou mogen weghalen van onder de Waddenzee.

Zie ook:
Compromis Kok over boren naar gas Waddenzee (5 november 1999)

( a d v e r t e n t i e s )