NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Geld of geen geld, Thuiszorg Noord-Limburg gaat patiënten op de wachtlijst voorzien van de hulp die ze nodig hebben. Nu hij een rechter achter zich heeft, durft directeur Rambags de strijd aan.

Door onze redacteuren
QUIRIEN VAN KOOLWIJK en JOKE MAT

ROTTERDAM, 2 NOV. Ruim zeshonderd patiënten staan er op zijn wachtlijst. De meesten wachten op huishoudelijke hulp, sommigen al meer dan een jaar. Directeur J. Rambags van Thuiszorg Noord-Limburg is dat al heel lang zat. Daarom verbindt hij als eerste gevolgen aan een uitspraak van de Utrechtse rechter, die afgelopen vrijdag bepaalde dat verzekeraar Anova binnen een week thuiszorg moest regelen voor vier bejaarde vrouwen op de wachtlijst. Rambags heeft besloten nu zijn wachtlijst weg te werken en de rekening te presenteren aan zijn zorgverzekeraar, VGZ in Venlo. Woordvoerder J. Mol van VGZ: "Rambags heeft meteen enthousiast en ambitieus de uitspraak omgezet in daden. Maar wij hebben hem erop gewezen dat hij dit soort acties wel primair vanuit zijn eigen verantwoordelijkheid doet. En dat wij in elk geval met hem om de tafel willen gaan zitten voor hij zijn woorden omzet in concrete acties. Wij zitten met een financieel kader. In eerste instantie moeten wij ons wel daarbinnen bewegen." Rambags is vooralsnog de enige thuiszorgdirecteur die deze stap zet. Zijn collega's vinden het financiële risico te groot en willen eerst met de verzekeraar overleggen. "Dat doe ik ook", zegt Rambags, "Maar ik leg meteen een eis neer. Als ze niet willen betalen, ga ik mijn cliënten adviseren om naar de rechter te gaan."

Anova kreeg te weinig overheidsgeld om patiënten op de wachtlijst te helpen, zo betoogde de verzekeraar in de Utrechtse rechtszaak. De rechter veegde dat argument van tafel. Dan had de verzekeraar maar wat harder bij de overheid moeten zeuren. Ook Rambags hoort al jaren dat VGZ te weinig geld heeft. "Maar dat is mijn probleem niet. Ik heb al jaren een wachtlijst en er wordt ook nooit gevraagd wat dat voor irritaties en problemen geeft. Het probleem ligt nu waar het hoort." Dat de uitspraak van de Utrechtse rechter strikt genomen alleen geldt voor de vier vrouwen in kwestie schrikt hem ook niet af. "Ik heb ook een aantal cliënten die bereid zijn zó naar de rechter te stappen. En als het om mijn moeder ging, was ik al lang bij de rechter geweest."

Tot nu toe plachten overheid, verzekeraars en zorginstellingen naar elkaar te wijzen als het erom ging wie verantwoordelijk is voor het wegwerken van de wachtlijsten in bijvoorbeeld de thuiszorg. Omdat deze vorm van zorg valt onder de Algemene wet bijzondere ziektekosten (AWBZ) betaalt elke werknemer hiervoor AWBZ-premie - vanaf 1 januari 10,25 procent. Een onafhankelijke 'indicatiecommissie' bepaalt wie aanspraak kan maken op AWBZ-hulp. De huidige praktijk is echter dat men dan nog maar moet afwachten of en wanneer men deze hulp krijgt. Thuiszorginstellingen geven prioriteit aan de 'zwaardere gevallen'. Van de 23.000 Nederlanders op de wachtlijsten voor thuiszorg wachten er 20.000 op hulp in de huishouding, de rest op verpleging en verzorging.

De veronachtzaming van mensen die huishoudelijke hulp nodig hebben is Rambags al lang een doorn in het oog. "Het is een gewoonte geworden om te zeggen dat die mensen wel even kunnen wachten. Je hoort Borst dat ook zeggen. Een wachtlijst hoort erbij. Maar voor iemand die hoogbejaard en gebrekkig is, kan huishoudelijke hulp zo nodig zijn als verpleging voor iemand die net uit het ziekenhuis komt."

Volgens de Utrechtse rechter was in het geval van de vier Utrechtse vrouwen de 'redelijke termijn' voor het wachten op huishoudelijke hulp in elk geval ruimschoots overschreden. Maar hij deed geen uitspraak over de vraag wat een redelijke termijn is. De gezamenlijke zorgverzekeraars praten daar al enkele maanden over met hulpverleners (huisartsen, ziekenhuizen, verzorgingshuizen en thuiszorg) en patiënten. Doel is afspraken te maken over wat voor welke patiënten aanvaardbare wachttijden zijn, zodat ook duidelijk wordt wanneer patiënten te lang moeten wachten. Woordvoerder Mol van VGZ voorziet problemen. "In hoeverre staat 'een redelijke termijn' op gespannen voet met een medische indicatie?" Mag iemand die zelf de ramen niet kan wassen voorrang krijgen boven iemand wiens verband dagelijks moet worden verwisseld? "En het gaat niet alleen om het geld", zegt Mol. "Als Rambags wil overgaan tot extra hulp heeft hij personeel nodig. En er is krapte op de arbeidsmarkt." Thuiszorg Noord- Limburg heeft jaarlijks 5.500 cliënten. Er werken negenhonderd mensen en de organisatie kan daarnaast een beroep doen op zeshonderd 'alfahulpen'. Rambags erkent dat hij met dat personeel niet iedereen op de wachtlijst direct kan helpen. "Als ik mijn hele wachtlijst weg wil werken, heb ik zeker honderd man extra nodig. Om die te vinden zal ik heel veel moeite moeten doen. Ik denk dat ik ga werven met de slogan: Wilt u meehelpen met het opruimen van de wachtlijsten, of iets dergelijks."

Zorgverzekeraars Nederland overweegt tegen het Utrechtse vonnis in hoger beroep te gaan. Rambags: "Als ze dat doen, kan het zijn dat ik even wacht op de uitspraak. Als daaruit blijkt dat het ministerie verantwoordelijk is, heb je een garantie dat het geld er komt." Eigenlijk vindt Rambags dat dat zo is. "Ik moet optimaal mijn middelen besteden. Het zorgkantoor moet de middelen verdelen. Het ministerie moet ervoor zorgen dat er genoeg middelen zijn."

Zie ook:

Verzekeraar moet thuiszorg regelen (29 oktober 1999)
Wachtlijstbrigadier (2 september 1999)
Uit het ziekenhuis, maar waarheen? (31 mei 1999)

( a d v e r t e n t i e s )