NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

MICHEL KRIELAARS
Een groots moment uit de televisiegeschiedenis, noemde Der Spiegel vorige week de verfilming van Viktor Klemperers dagboeken uit de jaren 1933-'45. De joodse hoogleraar romanistiek - die dankzij zijn huwelijk met een niet- joodse vrouw gevrijwaard bleef van deportatie en concentratiekamp - zou zich in zijn graf omdraaien als hij het had gelezen. Want hoe mooi de twaalf afleveringen van Klemperer - ein Leben in Deutschland ook zijn gefilmd, hoe meesterlijk er ook wordt gespeeld en hoe treffend het dagelijks leven in het Derde Rijk ook is weergegeven, voor wie de dagboeken van Klemperer kent (waarop de serie is gebaseerd) is deze verfilming een grote teleurstelling. Vooral omdat je Klemperer maar heel in de verte herkent in zijn vertolker Matthias Habich, die behalve in zijn gedrag ook uiterlijk hemelsbreed van de 'echte' professor verschilt.

Misschien komt het wel door het feit dat de serie voor een groot publiek is bestemd - de afleveringen worden twee keer per week op prime time uitgezonden. Of misschien hebben de makers gedacht dat de dagelijkse beslommeringen van de gediscrimineerde kamergeleerde te saai zijn om als basis te dienen voor een televisiedrama. Mocht dat zo zijn dan hebben ze zich vergist, want juist uit de onbenulligste belevenissen - boodschappen doen, het lezen van Voltaire, bioscoopbezoek - kun je opmaken hoe de strop geleidelijk strakker om Klemperers nek wordt aangetrokken.

De dagboeken van Klemperer behoren tot de meest aangrijpende egodocumenten die ooit zijn geschreven. Ze gaan over het dagelijks leven in een totalitaire staat, over verraad en lafheid, maar vooral over een unieke liefde tussen twee mensen. In de verbeelding van dat laatste zijn de makers van 'Klemperer' geslaagd. Wat rest is het clichébeeld van een geassimileerde jood, die zich op en top Duitser voelt en van de ene dag op de andere door de heersende barbaren tot paria wordt verklaard. Het wachten is op de SA'er die een steen door de ruiten van het joodse kruidenierswinkeltje gooit. En hoe banaal het ook mag klinken, dat beeld hebben we nou al vaak genoeg gezien in de speelfilms die over de jodenvervolging zijn gemaakt. Mooie boeken laten zich blijkbaar moeilijk verfilmen.

Klemperer - Ein Leben in Deutschland, dinsdag en donderdag, ARD, 20.15-21.05u.