NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

EEN MINDER VEILIGE wereld en een ernstige nederlaag voor president Clinton. Dat moet de conclusie zijn na de verwerping door de Amerikaanse Senaat van het uitgebreide kernstopverdrag. Niet dat onmiddellijk de kernproeven overal ter wereld zullen worden hervat. Maar met de desastreuze uitslag van de door de Republikeinse meerderheid geforceerde stemming is een einde gekomen aan een fase in het atoomtijdperk waarin de risico's van 'de bom' met behulp van een netwerk van verdragen zoveel mogelijk werden beperkt.

Die fase begon in 1963 toen president Kennedy en partijleider Chroesjtsjov een verdrag sloten waarbij aan bovengrondse kernproeven die de atmosfeer vergiftigden een einde werd gemaakt. Met het CTBT (Comprehensive Test Ban Treaty) zouden alle experimenten, ook de ondergrondse, zijn uitgebannen. Het CTBT is inmiddels getekend door alle vijf erkende kernmogendheden en nog een aantal landen. Maar nu ratificatie door de VS niet langer aan de orde is, mag worden verwacht dat Russen en Chinezen eveneens de goedkeuringsprocedure stoppen. Het kernstopverdrag was mede bedoeld als aanmoediging aan zogenoemde drempellanden, waaronder nieuwe atoommogendheden als India en Pakistan, hun pogingen te staken om een eigen nucleaire strijdmacht op te bouwen. Die prikkel is nu vervallen. Mocht een van de Vijf het sinds enkele jaren aangehouden moratorium op experimenten verbreken, dan mag worden verwacht dat andere landen het voorbeeld van India en Pakistan zullen volgen en zich bij de atoomclub zullen willen aansluiten. Het verdrag tegen spreiding van kernwapens, dat een paar jaar geleden voor onbepaalde tijd is verlengd, zal dan zijn betekenis hebben verloren.

AAN EEN POLITIEK die acht opeenvolgende presidenten hebben gevoerd en die tientallen jaren lang door beide partijen in het Congres werd gesteund, heeft de Senaat de nekslag toegebracht. Niet alleen het non- proliferatieverdrag, maar ook de verdragen met Rusland ter vermindering van de aantallen strategische wapens hebben aan status verloren. In de Doema waren deze verdragen toch al niet populair. De goedkeuring daar van START-II was al op de lange baan geschoven, het perspectief van een START-III lijkt nu goeddeels verdwenen. Juist ook deze verdragen moesten drempellanden overtuigen dat de erkende kernmogendheden ernst maken met de atoomontwapening.

Clintons nederlaag moet zeker ook worden toegeschreven aan de kater onder Republikeinen over hun begin dit jaar mislukte poging deze president af te zetten. Maar er is meer. Dit Congres is in handen van volksvertegenwoordigers die een andere opvatting hebben van Amerika's plaats in de wereld dan voorgaande generaties politici. Zij vertrouwen meer op Amerika's zelfstandige vermogen zich tegen alle gevaren te verdedigen dan op de sinds de Tweede Wereldoorlog gesponnen netwerken van bondgenoten en op verdragen met voormalige vijanden.

President Chirac, premier Blair en kanselier Schröder hadden de senatoren opgeroepen het CTBT niet te verwerpen. Zij wezen er in een verklaring op dat dit onder meer gevolgen zou hebben voor de NAVO. Senator Helms, de leider van het Republikeinse kabaal, wuifde tijdens zijn stemverklaring dit Europese initiatief achteloos weg. Met de uitspraak van de Senaat is ook de waterscheiding gepasseerd in de Europees- Amerikaanse betrekkingen.

Zie ook:

Kernstopverdrag raakt visie op rol VS in de wereld (12 oktober 1999)
Europa roept VS op kernstop te steunen (8 oktober 1999)

( a d v e r t e n t i e s )