NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

MARKUS MEULMEESTER
"Calvinisten die we zijn, we vertalen en transponeren de kreet 'Eens een dief, altijd een dief' ook naar alcoholisten, en daarvan zeg ik dat klopt niet, want dat is zo moraliserend. Misschien dat ik ongelijk heb en op liederlijke wijze aan mijn eind zal komen. Dat is dan mijn perspectief, maar het is ook wel mijn leven." Dat zegt de 66-jarige oud-directeur van de Jellinekkliniek en ex-alcoholist Dees Postma vanavond in het KRO-radioprogramma Damokles.

Afgelopen maand mei bekende Postma in het programma dat hij na dertig jaar onthouding weer regelmatig een glas drinkt. Hij was er in september 1998 op een poëzieavond met Chilenen mee begonnen. Er werd een glas 'overigens van slechte kwaliteit' vriendschapswijn geschonken en Postma dacht: 'waarom zou ik dat weigeren'. De oud- directeur is niet meer bang verslaafd te raken. Hij kent door zijn 30- jarige ervaring in de verslavingszorg de valkuilen en heeft geen neiging meer om met drinken door te gaan. Op zijn bekentenis in de uitzending kwam een lawine reacties van ex-alcoholverslaafden los. "Daarom", zegt de nieuwe eindredacteur van het radioprogramma Bart Geeraedts "hebben wij voor vanavond onder de titel Halfvolle, halflege glazen een remake van de uitzending gemaakt met reacties en kritiek van AA- leden, therapeuten en vrienden."

Behoefte om de formule van het inmiddels elf jaar oude programma te veranderen heeft hij niet. De circa tien vaste medewerkers maken de uitzending als een soort fotoreportage op de radio. En daarin figureren onder anderen politie-informanten, verslaafde moeders, oude componisten, mensen die op latere leeftijd blind zijn geworden, zwervers, daklozen, uitvinders, hobbyisten en potentiële zelfmoordenaars.

Geeraedts: "Zonder voice-over wordt de microfoon als een fototoestel rondom het onderwerp bewogen. En daar gaan we nog een tijdje mee door. Het werkt fantastisch en het spreekt mij als dramaturg bijzonder aan. Het is een met toneel te vergelijken vorm. We besteden ook veel aandacht aan vorm en geluid waardoor het als het ware radiofonische portretten worden. Op die wijze proberen we op een spannende manier naar een hoogtepunt toe te werken. Wij willen de luisteraar bij de kladden grijpen en in het verhaal trekken, zodat hij er direct in zit en het verhaal uit wil horen. Daarom beginnen we snel en moeten we ervoor zorgen dat hij wakker blijft."

Op de maandagavond luisteren zo'n 80.000 tot 100.000 dertigers, veertigers en vijftigers naar het programma. "Het zijn mensen die naar bed willen, in de auto op weg naar huis zitten en geen popmuziek willen horen." De eindredacteur is zeer in zijn sas met het late uitzenduur. "Wij mogen een uitzending van een uur maken, terwijl de trend op de radio is dat het steeds maar korter moet. Bovendien zit voor ons het programma Met het Oog op Morgen en van die uitzending nemen we ook nog luisteraars mee."

Dat het programma snel en spannend is zoals Geeraedts beweert, blijkt niet helemaal het geval. Het begint al met de redelijk vage en verhullende tekst van een man die ons op gedragen toon de bedoeling van de uitzending uitlegt: "Tussen de grijstinten van waan en werkelijkheid in het verdwijnend contrast van de late schemering zoekt de waarheid naar haar zelfportret, gevangen in beeld en geluid."

Daarbij komt ook nog dat veel mensen anoniem of alleen maar met voornaam hun verhaal vertellen. Dat is sterk en zwak tegelijk. Sterk omdat je dan zaken kan horen die mensen met naam en toenaam niet durven vertellen en zwak omdat het verder niet te controleren is. Verder kan het verwarrend en irriterend zijn zoals in het programma met Postma waar je als luisteraar soms denkt dat de ex-alcoholist aan het woord is terwijl het een therapeut of vriend is. Maar misschien zijn dat wel juist de elementen die het programma lichtvoetig en speels maken.

Damokles, Radio 1 & 2, 0.02-1.00u.