NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Schreeuwen en huilen om Utrecht

De Utrechtse gemeenteraad vergaderde gisteren over het megaproject UCP, een radicale verbouwing van het centrum. De vergadering liep een beetje uit de hand.

Door onze redacteur JOKE MAT

UTRECHT, 1 OKT. Voor middernacht was het schreeuwen, na middernacht werd het huilen. Tegen half een pakte raadslid M. van den Bergh van de lokale partij Leefbaar Utrecht haar tas in. Wegens informatie- achterstand had ze ten tweede male gevraagd om uitstel van het debat over het Utrecht Centrum Project (UCP), dat inmiddels halverwege was. "De lokale democratie in Utrecht is nog verder onder het nulpunt gedaald dan ik al dacht", luidden haar laatste woorden, eindigend in een snik. Even later besloot burgemeester Brouwer-Korf alsnog tot voortzetting van het debat op een later tijdstip, waarschijnlijk over een week.

De uitslag van het debat stond en staat vast. Een meerderheid van de raad wil het college toestemming geven te beginnen met de uitvoering van het UCP, een radicale verbouwing van het gebied rond het station, alom erkend als een van de lelijkste stadsharten van Nederland. Wie het station uitstapt stuit als eerste op een vlakte over elkaar heen vallende fietsen, aanstormende stads- en streekbussen, de buitenmuren van het winkelcentrum Hoog Catharijne en een legertje verslaafden. Als het goed is, maken die tussen 2001 en 2010 plaats voor onder meer een geheel vernieuwd station, twee stationspleinen, een stadsboulevard, fietsenstallingen en - aan de achterkant - een nieuw uitgaanscentrum. Qua bouwvolume (500.000 vierkante meter) een even groot project als de Kop van Zuid in Rotterdam. Kosten: circa vier miljard gulden. Al ruim tien jaar wordt over deze facelift overlegd. Niet zozeer in de gemeenteraad, als wel tussen de gemeente en drie private partijen die een groot deel van het betreffende gebied bezitten en het grootste deel van de financiering voor hun rekening moeten nemen: De Nederlandse Spoorwegen, de Jaarbeurs en Winkelbeleggingen Nederland, de eigenaar van Hoog Catharijne. De verbetering van de openbare ruimte (mooiere pleinen en parken, het opnieuw vullen met water van de ten behoeve van Hoog Catharijne gedempte Catharijnesingel) moet worden betaald uit de winst die zij maken door de bouw van nieuwe kantoren en winkels op hun eigen gebied. De gemeente heeft hierover met hen inmiddels geheime afspraken gemaakt. Het wachten is nu op de goedkeuring van de raad.

In die raad zijn de verhoudingen echter grondig verziekt. Bij de verkiezingen van vorig jaar werd Leefbaar Utrecht uit het niets de grootste partij (negen zetels). PvdA, VVD, GroenLinks, D66 en CDA vormden een brede coalitie, waardoor Leefbaar Utrecht samen met de Socialistische Partij (drie zetels) zo'n beetje als enige oppositie voert. Voorman Henk Westbroek (tevens dj, zanger en caféhouder) en zijn fractie hebben zich daarbij gespecialiseerd in spervuren van luide, vaak meer persoonlijke dan inhoudelijke interrupties. " Slapen doen we 's nachts voorzitter", klonk het gisteren bijvoorbeeld. "Nou voorzitter, dan ga ik maar even een sigaretje roken." En, circa dertig keer: , ,Mevrouw de voorzitter, mag ik éven een verduidelijkende vraag stellen." De 'Jerry Springer-show' van de partij werd na enkele uren zelfs de SP te gortig. Fractievoorzitter Ruers verzocht hen het een beetje rustig aan te doen. Leefbaar Utrecht ziet in de geheimde UCP- afspraken een "financieel wurgcontract" voor de gemeente. De partij vreest dat weinig terecht zal komen van de verfraaiing van de pleinen, parken enzovoort, en dat het UCP beperkt zal blijven tot de bouw van de kantoren en winkels die het geld opleveren. Ook al omdat de rijksbijdrage lager is uitgevallen dan gevraagd: In plaats van met 240 miljoen kwam minister Netelenbos (Verkeer) met slechts 170 tot 190 miljoen over de brug. Leefbaar Utrecht en de SP willen weten wat de afspraken zijn om de financiële risico's voor de gemeente te kunnen inschatten. Zonder succes probeerde Leefbaar Utrecht gisteren voor de bestuursrechter openbaarmaking af te dwingen.

UCP-wethouder J. van Zanen (VVD) stond de partijen wel toe kennis te nemen van een deel van de afspraken via het zogeheten 'vak voor de geheime stukken'. Prompt lekten die eerder deze week uit naar het Utrechts Nieuwsblad. Zo is nu algemeen bekend dat de NS, Jaarbeurs en WBN hebben bedongen dat ze bij bepaalde tegenslagen uit het UCP kunnen stappen, bijvoorbeeld als de inspraakprocedure leidt tot grote aanpassingen. Verder stellen zij als harde voorwaarde voor hun financiële steun de aanleg van een nieuwe invalsweg in de stad vanaf de rijksweg A2 vóór eind 2002. De raad voelt weinig voor deze nieuwe autoweg (eufemistisch 'spoorlaan' genoemd omdat hij langs de spoorlijn loopt) en heeft aangedrongen op een ondergrondse variant.

Maar dat is niet alles. Tijdens de raadsvergadering bleken er gisteren nog geheimere financiële afspraken te zijn die het zelfs niet hadden gebracht tot het geheime vak. Op basis van die afspraken betoogde het PvdA-raadslid Çolakoglu dat hij gerust was over de financiële risico's voor de stad. Volgens Çolakoglu bestaat er een schema waarin staat dat "ongeacht welke ontwikkelingen de partners doen in hun eigen gebied, zij toch op een bepaalde datum geld moeten storten waarmee wij de leuke dingen kunnen doen". "U heeft met iemand gebeld!", ontploft Ruers. "U heeft die informatie en wij kunnen ernaar fluiten!"

De wethouder bezweert dat hij alle fracties heeft laten weten dat deze informatie, zelfs te gevoelig voor het vak voor de geheime stukken, bij hem persoonlijk of bij de betreffende ambtenaar kon worden ingezien.

"Godsamme!" (Leefbaar Utrecht).

Alle partijen, behalve Leefbaar Utrecht en de SP, blijken de geheimere afspraken te hebben bestudeerd. "Wij zijn geen collegepartij!", fulmineert Ruers. "Wij kennen de weggetjes niet!" Uiteindelijk wordt besloten het debat een week te verdagen zodat de oppositie kan bijlezen. "Mij is het ook wat waard als men het gevoel blijft houden dat het een democratisch proces is", aldus het D66-raadslid De Wit.

Een pyrrhusoverwinning voor Leefbaar Utrecht. Want volgende week wordt het definitieve ontwerp hoogstwaarschijnlijk alsnog aangenomen, zodat de bouw van het UCP in 2001 zal beginnen.

( a d v e r t e n t i e s )