NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

DE MOEDER VAN alle rechtszaken. Dat is wel de term voor het geding dat de federale minister van Justitie Janet Reno namens de Verenigde Staten heeft aangespannen tegen de tabaksindustrie. Zij heeft het lieve bedrag van twintig miljoen dollar uitgetrokken voor proceskosten. De inzet van het geding is een vergoeding voor de twintig miljard dollar per jaar die de federale overheid kwijt is aan gezondheidszorg voor patiënten met aan roken gerelateerde ziektes. Zelfs in het rustige Nederland dient zich nu een uitloper van de megazaak aan. Een zwaar verslaafde, doodzieke roker heeft aangekondigd Nederlandse sigarettenfabrikanten voor de rechter te zullen dagen. Het begin van Amerikaanse toestanden in Nederland? De juridische wereld toont zich voorshands voorzichtig-sceptisch. Een eerdere zaak in Engeland liep, zij het vooral op procedurele gronden, vast.

De tabaksindustrie is een geduchte tegenstander. Decennialang hebben sigarettenfabrikanten de poort van de juridische aansprakelijkheid gesloten weten te houden. De verdedigingsring begint in de VS echter barsten te vertonen. In 1997 kwamen de strijdende partijen van nu op een haartje na een schikking overeen met een beloop van 360 miljard dollar over vijfentwintig jaar. Deze schikking strandde op het laatste moment op onenigheid over een aantal bijkomende voorwaarden. De Amerikaanse tabaksindustrie heeft voor 206 miljard dollar vorig jaar wel mogelijke processen afgekocht van bijna alle Amerikaanse deelstaten. Formeel bevat een schikking geen erkenning van schuld, maar de bereidheid van de sigarettenfabrikanten fors over de brug te komen maakt hun positie natuurlijk niet sterker.

DE AMERIKAANSE tabaksindustrie wordt danig op de proef gesteld door een groot aantal rechtszaken dat is aangespannen door rokers zelf, of hun nabestaanden. De fabrikanten hebben zich de klagers lang van het lijf kunnen houden met het sterke argument dat ieder mens kan weten waaraan hij begint. Bovendien is stoppen met roken wellicht lastig, doch niet onmogelijk. Maar nu hebben enkele Amerikaanse jury's toch forse schadevergoedingen met een strafkarakter toegekend. Of deze doorbraak standhoudt in hoger beroep is nog niet te zeggen, maar het is wel duidelijk waar de juridische pijn zit: in het leugenachtige gedrag van de sigarettenfabrikanten. Jarenlang hielden zij publiekelijk vol dat de schade van het roken meeviel. Uitgelekte documenten zeggen echter dat hun eigen onderzoekers intern juist waarschuwden dat het tegendeel het geval was. Erger nog, de fabrikanten zouden zelfs manieren hebben uitgedokterd om de verslavende eigenschappen van hun producten heimelijk op te voeren. Als minister Reno dat hard kan maken, zou de moeder van alle processen ook in onze contreien haar naam wel eens eer aan kunnen doen.

( a d v e r t e n t i e s )