NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Z.C.A. LUYENDIJK
Wanneer in Nederland een jonge man op straat zomaar iemand tegen de grond slaat, krijgt hij 140 uur dienstverlening. Voor zwaardere misdrijven en recidivisten bestaat tegenwoordig een soort opvoedingskamp in Lunteren, waar jonge criminelen onder deskundige begeleiding badmintonnen en volières bouwen om zichzelf beter te leren kennen. Gevangenissen zijn er kennelijk alleen voor volwassenen, gevaarlijke of onhandelbare deliquenten, waar niemand wat mee aan kan.

In hoeverre in Nederland (gevangenis)straf aanzien geeft is voor zover bekend nog niet onderzocht, maar in de Verenigde Staten is het voor grote delen van de bevolking een statussymbool, een kroon op het alom verbreide geloof dat het breken van de wet geoorloofd is om aan geld te komen.

Ergens in de staat New York leefde twintig jaar geleden een rechter die een ander geloof was toegedaan. Hij meende alles in het werk te moeten stellen jonge delinquenten uit de gevangenis te houden en veroordeelde ze tot een bezoek aan de beruchte Rahway prison en een onderhoud met gedetineerden aldaar die onder de naam The Lifers Group (samen goed voor duizend jaar cel) bereid waren de jongeren angst voor de gevangenis aan te jagen.

De documentairemaker Arnold Shapiro filmde in 1978 het bezoek aan de Rahway gevangenis van zeventien jongeren. Vooraf staan zij flink op te scheppen over wat ze misdaan hebben en wat ze nog zullen uithalen. Maar aan het eind van de film is duidelijk dat aan alle misdaad een onaangenaam prijskaartje hangt en zijn de jongeren aanmerkelijk minder gemotiveerd hun misdadige pad te vervolgen.

Shapiro kreeg voor de film verschillende prijzen, waaronder een Oscar. Maar wat natuurlijk niemand kon weten was of de jongeren het rechte pad zouden aanhouden. Shapiro zocht daarom vorig jaar de hoofdpersonen op en plakte een reportage van deze zoektocht aan de oorspronkelijke film vast.

Het is onthutsend en ontluisterend te zien hoe de jongeren zijn uitgegroeid tot burgerlijke middle of the road Amerikanen, met kleine armzalige levens en geringe toekomstverwachtingen, die met het maken van de film boete hebben gedaan voor hun misdrijven en daarvoor - zoals een ook opmerkt - nog altijd in het strafbankje zitten. Dat kan nooit de bedoeling zijn geweest. Opvallend is dat de meesten niet het bezoek zelf, maar vooral het maken van de film noemen als doorslaggevend, alsof het feit dat hun vernedering voor de groep gedetineerden - want dat is de hoofdmoot van de therapie van de Lifers - was vastgelegd meer indruk heeft gemaakt dan het bezoek zelf. Shapiro duikt ook nog enkele Lifers op, die nu een keurig leven leiden en vooral veel spijt hebben van wat ze hebben gedaan. Het is allemaal net iets te braaf, te moralistisch en te mooi.

Misschien is badmintonnen in Lunteren toch niet zo'n slecht idee.

Negentig minuten: Scared Straight (Arnold Shapiro, VS, 1978/98), Net5, 20.35-22.30u.