NIEUWSSELECTIE
KORT NIEUWS
RADIO & TELEVISIE
MEDIA
S e l e c t i e
Televisie
Radio
|
F I L M V O O R A F :
Zero Kelvin
MARISKA GRAVELAND
IJs. Het woord alleen al is
mooi. De harde 's', de langgerekte IJ op hoge poten. En dan hebben we
het nog geeneens over het gevoel wat het teweegbrengt om erover te lopen
of te schaatsen. Gelukkig voor schrijvers en filmmakers kun je er ook
nog flink wat symboliek op loslaten: de bevroren toestand van iets wat
ooit beweeglijk was, de maagdelijkheid, de kilheid, de leegte. De Noorse
filmmaker Hans Petter Moland zag in de ijskap van Groenland, na
Antarctica de grootste ter wereld, nog iets anders: de contouren van de
hel.
In het begin van zijn film Zero Kelvin zien we de hellepoort:
bergen waarvan je door de kadrering niet weet of het heuvels zijn of
reusachtige bergkammen, en ijsscheuren met een peilloze diepte. In de
jaren twintig besloot de avontuurlijk jonge dichter Henrik hier een jaar
van zijn leven door te brengen. Hij sluit zich aan bij een zwijgende
wetenschapper en een misantropische pelsjager (goed smerig gespeeld door
Stellan Skarsgard, bekend uit Breaking the Waves), die
gekozen hebben voor de eenzaamheid en hun dagen in een Groenlandse hut
slijten. Hun enige verzetje is het drinken van de alcohol waar de
wetenschappelijke preparaten in worden bewaard. "Wat komt die zielige
schapekut hier doen?" schreeuwt de pelsjager. "Een boek schrijven over
de jagende mens", stamelt de bibberende dichter. Zijn romantische
inborst wordt vervolgens zwaar op de proef gesteld, want de sfeer daalt
richting het absolute nulpunt. De hel blijkt helemaal niet te bestaan
uit de gierende wind, de luizen en het voedselgebrek, maar uit de ander,
zoals Sartre dat al signaleerde in Huis Clos. De jager en de
poëet beginnen een psychologisch en later fysiek gevecht op leven
en dood. "Ik ben geen mens, ik ben je noodlot", zegt de jager, en aan je
noodlot ontsnap je doorgaans niet.
Die onvermijdelijkheid - reken niet op een verzoening - geeft de film
zijn claustrofobische sfeer, die ook voor de kijker zeer onaangenaam is.
De dichter verandert langzamerhand in de wrede 'ander', en daarbij mag
de kijker, vond regisseur Moland terecht, niet lekker onderuit zakken.
Alhoewel je stiekem toch altijd even kan ontsnappen door langs de
worstelende mens te kijken, naar een glinsterende gletsjer in de verte.
Zero Kelvin (Hans Petter Moland, 1996, Noorwegen), Ned.3, 23.10-
1.03u.
|
NRC Webpagina's
10 SEPTEMBER 1999
|