NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Particuliere recherchebureaus nemen de politie werk uit handen en zouden daarvoor 'beloond' moeten worden met informatie. "Wij bestrijden geen criminaliteit. Wij leveren diensten."

Door onze redacteur MARGRIET OOSTVEEN

ROTTERDAM, 9 SEPT. Ze hebben hun gedragsregels. Ze observeren bij voorkeur geen verdachten en tappen ook geen telefoongesprekken af. "Echt, het is veel minder spannend dan iedereen denkt."

Arjo de Jong, ex-politiecommandant, ex-veiligheidsofficier van de koningin en ex-veiligheidsmanager bij Heineken, relativeert graag. Inmiddels is hij directeur van Interseco, een van de grootste particuliere recherchebureaus in Nederland, dat deel uitmaakt van Ernst & Young. Zijn veertig medewerkers worden op verzoek ingezet bij dreigende ontvoeringen, afpersing, diefstal en bedrijfsfraude. Zijn opdrachtgevers zijn vaak grote ondernemingen, maar ook de overheid behoort tot de clientèle. De Jong spreekt namens de de circa dertig recherchebureaus die zijn aangesloten bij de Vereniging van Particuliere Beveiligingsorganisaties (VPB), waarvan hij bestuurslid is. In totaal heeft het ministerie van Justitie de verplichte vergunning afgegeven aan ruim 300 particuliere beveiligingsbureaus. "Een van de voorwaarden is dat alle feitelijke opsporingshandelingen bij de politie worden gemeld", zegt een woordvoerder van het ministerie. Maar hoe strikt wordt dat gecontroleerd? De raad van hoofdcommissarissen én de VPB zelf zullen binnenkort bij minister Peper (Binnenlandse Zaken) pleiten voor meer wettelijke regels voor de particuliere beveiligingsbranche. Volgens korpschef Piet Tieleman van het korps Zuid-Holland-Zuid, binnen de raad belast met de particuliere beveiliging, is in de praktijk niet na te gaan of ieder bureau de regels even nauw neemt: "Het is een niet-expliciete wereld waar de overheid steeds minder zicht op heeft." Steeds meer bedrijven maken daar volgens hem graag gebruik van. Dat gebeurt bovendien vaak op aanraden van de met een gebrek aan mankracht kampende politie. Ook daarom is meer zicht op de beveiligingsbranche gewenst.

Het Nederlandse politie- en justitieapparaat telt circa 40.000 politiefunctionarissen en 25.000 opsporingsambtenaren met bijzondere bevoegdheden, zoals die van de FIOD. De particuliere branche is met in totaal ruim 20.000 werknemers een forse medespeler geworden. Met name fraude wordt steeds vaker binnen de boezem van een onderneming opgespoord. De beste fraudespecialisten zitten bij particuliere bureaus, niet bij de politie. Justitie en politie schakelen in toenemende mate juist bureaus voor forensic accountance in om nog greep op complexe zaken te houden. Bij Interseco verdubbelde het aantal fraudezaken de laatste twee jaar.

Maar de branche kan meer: "Nu bestaan voor praktisch alle politieactiviteiten commerciële vormen van dienstverlening", schrijft de VPB in een eigen uitgave over publiek-private samenwerking. Arjo de Jong: "De 'terugtredende overheid' heeft dat over zichzelf afgeroepen. 'Neem je eigen verantwoordelijkheid', is het adagium. Welnu, dat doen onze opdrachtgevers." De overheid handelt in het algemeen belang; die wil criminaliteit bestrijden. , ,Maar", benadrukt De Jong, "de eerste prioriteit van een particulier recherchebureau is de continuïteit van het eigen bureau en het belang van zijn opdrachtgever. Wij bestrijden geen criminaliteit. Wij leveren diensten. Ook aan de politie."

De Stichting Maatschappij, Veiligheid en Politie, 'denktank' voor vraagstukken van openbare orde en veiligheid, brengt deze maand een rapport uit over publiek-private fraudebestrijding. Daarin komt het particuliere recherchebureau als doofpot aan de orde. Wie houdt zo zicht op de totale omvang van de criminaliteit? En op de fraudegevoeligheid van overheden? Ook daar is het inschakelen van commerciële fraude- experts gewoon geworden. De Vereniging van Particuliere Beveiligingsorganisaties erkent dat private justice toeneemt, omdat het bedrijfsleven het vaak "doelmatiger" vindt ongewenst gedrag op civielrechtelijke wijze af te handelen dan om aangifte te doen en het tot een strafzaak te laten komen. En wie spreekt intussen recht? Het is voorgekomen dat een bedrijf met een voor 6 ton frauderende manager een regeling trof, terwijl de koffiejuffrouw die wat pakken koffie stal door datzelfde bedrijf werd ontslagen.

Ook de VPB wil dat de politie de regie behoudt. De Jong: "Het komt met regelmaat voor dat we opdrachten weigeren. Omdat die worden gegeven om te verhullen dat de opdrachtgever zich zelf met criminele zaken bezighoudt, bijvoorbeeld." Maar De Jong noemt het begrijpelijk dat opdrachtgevers die te goeder trouw zijn evenmin nog snel naar de politie stappen. "Bedrijven die aangifte willen doen staan regelmatig voor een dichte deur. Zij worden door de politie naar ons gestuurd."

Hij geeft een voorbeeld. Een grote computerfirma benaderde Interseco toen er een groot aantal diefstallen was gepleegd. "De politie had ze dat geadviseerd. " Interseco begon een onderzoek. Maandenlang werkten eigen rechercheurs verspreid door heel Nederland aan de zaak. Het bleek om miljoenen te gaan. Opnieuw wilde de computerfirma aangifte doen. De Jong: "We zijn met ordners vol naar de politie gestapt. Een officier van justitie belegde een samenkomst met recherchechefs van de politie uit verschillende regio's om te bespreken hoe de zaak het beste kon worden overgedragen. Wij boden het op een presenteerblaadje aan. Inlezen, aanhouden en verhoren, dat was wat de politie ongeveer restte. Maar opnieuw was het antwoord: Geen capaciteit." Korpschef Tieleman beaamt: "Particuliere recherchebureaus maken een zaak 'panklaar'. In het beste geval neemt de politie het daarna over om er het stempel van de overheid op te zetten."

De Jong noemt een ander voorbeeld, dat met enige regelmaat voorkomt. De politie heeft informatie over een plan voor een ontvoering, benadert de persoon in kwestie en raadt hem aan zich te laten beveiligen door een particulier bureau. De Jong: "De regels verbieden de politie ons informatie te verstrekken over wíe de ontvoering gaat uitvoeren. Dat moeten wij zelf maar uitzoeken. Maar voor een behoorlijke dreigingsanalyse hebben wij meer informatie nodig." Er is een ontvoeringszaak geweest waarbij Interseco de noodzakelijke informatie daarom al wél van de politie kreeg.

Is dit de verborgen agenda van de beveiligingsbranche? "Het zou goed management zijn als wij de beschikking krijgen over meer informatie van de criminele inlichtingendienst (CID) van de politie", beaamt De Jong. Korpschef Tieleman: "CID-informatie gaat me te snel, een informant zal beschermd moeten worden. Maar het kan ook niet zo zijn dat particuliere recherchebureaus de politie werk uit handen nemen en daarvoor niets terugkrijgen. Ik kan me voorstellen dat er mogelijkheden zijn. Voor goed gekwalificeerde bureaus die aan strenge gedragscodes voldoen, en per geval na goedkeuring van een magistraat." De VPB en de raad van hoofdcommissarissen willen tot zaken komen. De Raad stuurt binnenkort een advies naar minister Peper (Binnenlandse Zaken) over publiek- private samenwerking. Om justitie het zicht op de criminaliteit niet te ontnemen, wil de VPB best overwegen alle zaken die ze behandelt te registreren, met een kleine beschrijving van de inhoud, zegt de Jong. En met namen? "Daar zullen onze opdrachtgevers moeite mee hebben. Bij ons blijft discretie vooropstaan."

( a d v e r t e n t i e s )