NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

In Israel is een emotioneel debat losgebarsten over het verbod, gisteren, door het Hooggerechtshof van martelen door de binnenlandse veiligheidsdienst.

Door onze correspondent SALOMON BOUMAN

TEL AVIV, 7 SEPT. Premier Ehud Barak heeft gisteren onderkoeld gereageerd op het besluit van het Hooggerechtshof martelen - officieel: het gebruik van gematigde fysieke druk - door de Shin-Bet, de Israelische binnenlandse veiligheidsdienst, te verbieden. "Ik respecteer het besluit van het Hooggerechtshof. Het werk van de Shin-Bet wordt er ernstig door bemoeilijkt", zei hij. Volgens Barak moet er een weg worden gevonden om onder bepaalde omstandigheden, als het gaat om een 'tikkende bom' en het redden van mensenlevens, de Shin-Bet in staat te stellen (volgens de verboden methodes) te ondervragen. Met deze stellingname heeft Barak zich in het losgebarsten emotionele Israelische debat over de juistheid van het besluit van de negen opperrechters om martelen onwettig te verklaren aan de kant geschaard van de critici van het Hooggerechtshof. In zijn functie van minister van Defensie kwam Barak op voor de hoofden van de verschillende afdelingen van de Shin-Bet die door de uitspraak van het Hooggerechtshof als door de bliksem lijken te zijn getroffen. Via haar mysterieuze kanalen met de Israelische media heeft de Shin-Bet de boodschap laten uitgaan dat zij met het Hooggerechtshof op haar nek niet meer kan instaan voor de veiligheid van Israels burgers. 'Verbijstering in de Shin-Bet: Het Hooggerechtshof heeft onze handen gebonden', is de vette kop tegen een rode achtergrond (die bloed suggereert) op de voorpagina van het blad Ma'ariv vandaag. Ook Eliyakim Rubinstein, de juridische adviseur van de regering, helt duidelijk naar het veiligheidsstandpunt. Vanmorgen sprak hij de hoop uit dat het langs wettelijke weg mogelijk zal zijn in uitzonderingsgevallen de Shin-Bet voor de veiligheid van Israels burgers te ontslaan van de uitspraak van het Hooggerechtshof. Jossi Beilin, de liberale minister van Justitie, wordt verscheurd door zijn uitgesproken trots over het besluit van het Hooggerechtshof en zijn gevoel dat de Shin-Bet in haar werk wordt belemmerd. In de uit de Britse mandaattijd over Palestina stammende en nog steeds van kracht zijnde noodverordeningen zit volgens hem wel ruimte voor de Shin-Bet om eveneens in heel bijzondere gevallen onder de uitspraak van het Hof te duiken.

De Shin-Bet heeft eveneens via de Israelische pers vandaag demonstratief laten weten de beslissing van het Hooggerechtshof volgens de letter uit te voeren. "Geen enkele ondervrager zal in de toekomst de gevangenis ingaan omdat hij van zijn superieuren tegenstrijdige instructies heeft gekregen over martelen". Dezelfde Shin-Bet bronnen voegen daaraan toe dat het werk van de organisatie ernstig door de stellingname van het Israels hoogste juridische instantie wordt belemmerd. Deze waarschuwing is actueel omdat de Shin-Bet diep in een onderzoek zit naar de twee autobomaanslagen van zondag, in Tiberias en Haifa. Inmiddels zijn vijf burgers - Israelische Arabieren - gearresteerd. Maar de Shin-Bet heeft volgens de onder censuur staande Israelische media nog niet kunnen vaststellen welke organisatie achter deze aanslagen staat. Likud en andere rechtse oppositiepartijen overwegen bij de Knesset een wetsontwerp in te dienen dat de uitspraak van het Hooggerechtshof omzeilt en de Shin-Bet in bijzondere gevallen het recht geeft te martelen om noodzakelijk geachte veiligheidsinformatie in te winnen. Israelische juristen wijzen er echter op dat zo'n wet eveneens op het Hooggerechtshof zal vastlopen. Het Hooggerechtshof zal een dergelijke wet onwettig verklaren omdat zij niet valt te rijmen met de basiswet 'vrijheid van de mens en zijn werkzaamheden'. De afgelopen jaren heeft de Knesset bij afwezigheid van een grondwet een aantal basiswetten aangenomen die de pijlers zullen zijn waarop een grondwet zal rusten. In dit proces speelt het Hooggerechtshof in toenemende mate de rol van een constitutioneel hof, volgens het patroon van Westerse democratieën. De scheiding van de verschillende staatsfuncties - uitvoerende, wettelijke en juridische macht - begint daardoor in Israel duidelijker vorm aan te nemen. Dit proces is begonnen na het vredesproces met Egypte. Het Hooggerechtshof heeft gisteren ingegrepen in een 'veiligheidskwestie' en met begrip voor de veiligheidssituatie toch hoge criteria aangelegd voor de Shin-Bet bij het ondervragen van vijanden van de staat. Tussen de territoriale concessies in het kader van het vredes proces en deze uitspraak is een verband: Israels veiligheidsconcepties zijn aan het veranderen.

Zie ook:
Hof Israel verbiedt Shin-Bet te martelen(6 september 1999)

( a d v e r t e n t i e s )