NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Alle druppels samen maken een zee

Muhammet Uysal riep namens de Turkse gemeenschap in Nederland op tot een inzamelingsactie op de televisie. Vanavond is het zover. Tijdens de voorbereiding kwam er erg veel op hem af.

Door onze redacteur YASHA LANGE

UTRECHT/ZAANDAM, 26 AUG. Muhammet Uysal steekt een Malboro 100 op, opent zijn dikke filofax en draait nog maar eens een telefoonnummer. Dit keer het ministerie van Binnenlandse Zaken. "Hallo, met Muhammet. Wij willen de Nederlandse vlag halfstok hangen tijdens de eredienst vanuit de moskee. Want ja, de Turkse vlag gaat ook halfstok en anders staat het zo raar. Wie bepaalt of wij dat mogen doen?" De gemeente, zo blijkt. "De Nederlandse vlag is een nationaal symbool, die kunnen we natuurlijk niet zomaar halfstok hangen", vindt Uysal. Hij belt Baytihar Cecen, voorzitter van de Sultan Ahmet moskee, van waaruit de eredienst vanavond rechtstreeks zal worden uitgezonden. "Jullie moeten bellen met de gemeente."

Uysal (32) is voorzitter van de Turks Islamitische Culturele Federatie (TICF), waarbij honderdvijftig Turkse moskeeën in Nederland zijn aangesloten. Na de aardbeving vorige week dinsdag, na de schrik en de mislukte telefoontjes naar Turkije, vond hij dat er geld moest worden ingezameld. "Je kan wel huilen, voor zover hiervoor tranen zijn, maar daar schiet je niks mee op." Hij riep moskeebestuurders en de voorzitter van het Inspraakorgaan Turken (IOT) bijeen om de handen ineen te slaan. En hij riep op tot een nationale televisieactie. Sindsdien is hij weinig thuis geweest. Zijn zoon en dochter ziet hij slapend, zijn verzekeringskantoor ligt vrijwel stil. "Daar kunnen mijn klanten wel begrip voor opbrengen." Hij heeft constant overleg gevoerd. Met de samenwerkende hulporganisaties, met de omroepen, met de producenten van het tv-programma, met de Turkse moskeeën, met de Turkse ambassadeur.

Hij ging op audiëntie bij de minister-president en de vice- premiers. Ze uitten hun medeleven. Uysal vroeg op zijn beurt om geld. "Kan het bedrag van de inzamelingsactie verdubbeld worden? Dat is bij vorige acties ook gebeurd." Nee, dat vonden de bewindslieden te kostbaar. De overheid doneerde wel 7,5 miljoen gulden. Uysal: "Daar ben ik heel dankbaar voor. Alle druppels maken samen een zee."

Hij is ontzettend blij met alle steun, vanuit alle hoeken in de Nederlandse samenleving. Uysal vindt het "typisch Nederlands, de saamhorigheid in moeilijke tijden." Het zou mooi zijn als dat altijd zo was, zegt hij. Maar het blijft hartverwarmend. "De secretaris van de moskee in Zaandam ging langs bij de loco-burgemeester. Die omhelsde hem en begon te huilen. Dat is heel toch bijzonder."

De meeste tijd is gaan zitten in de details, heeft hij ontdekt. "Er komt zo veel op je af, al die kleine dingetjes. Dat had ik niet verwacht." Uysals mobiel gaat ongeveer om de vijf minuten. "Met Muhammet." Het is de Turkse attaché voor religieuze zaken: "Merhaba, wie komen er, behalve premier Kok, naar de eredienst?" Uysal moet de namen spellen, de attaché kent ze niet: "J-o-r-r-i-t-s-m-a, B-o-r-s-t, V-a-n B- o-x-t-e-l en prinses Margriet, M-a-r-g-r-i-e-t, ja."

"Met Muhammet." Het ministerie van Binnenlandse Zaken, afdeling protocol, wil het programma tijdens de eredienst weten. Uysal, nadat hij heeft opgehangen: "Nooit geweten dat er een afdeling protocol bestond." "Met Muhammet." Een directeur van een Turks bedrijf wil 40.000 telefoonkaarten verkopen, via de bij de TICF aangesloten moskeeën. De helft van de opbrengst zal naar de inzamelingsactie gaan. Uysal vindt het een goed idee ("40.000 maal 25 gulden, dat is een half miljoen"), maar heeft geen tijd om het te regelen.

Al dat soort initiatieven van Turken in Nederland - die krijg je niet op één lijn. De TICF is de grootste moskee-organisatie en bij het IOT zijn veel organisaties aangesloten. "Onze samenwerking dekt wel het leeuwendeel van de gemeenschap", zegt Uysal. Maar dan is er nog de Milli Görüs (zestig moskeeën), de Suleymanli (ruim tien moskeeën) en allerlei Turkse verenigingen. "Zij gebruiken hun eigen kanalen, hebben hun eigen doelen." Er moet nog van alles geregeld worden voor de eredienst. Uysal belt andere moskeeën. Met hoeveel mensen mensen komen jullie? Belangrijk om te weten, want de moskee moet wel vol. Er moet een stoelenplan worden gemaakt, de looproutes van de prominenten moeten vastliggen. De politie van Zaandam blijkt niet ingelicht, hoort Uysal van een vrijwilliger in de moskee. Dat moet wel, zeker omdat ook de Turkse ambassadeur komt. Niet veel later stappen twee agenten het kantoor in de moskee binnen. Ze willen weten wie het aanspreekpunt is en hoeveel mensen er in de moskee kunnen. "Want we gaan het wel veilig doen." Een paar agenten in burger in het publiek, zo wordt ook afgesproken. De agenten nemen afscheid: "Hartstikke mooi mijnheer, dan gaan wij dat allemaal dik in orde maken."

"Met Muhammet." Het is de assistente van Ruud Vreeman: de burgemeester van Zaanstad zou ook graag een praatje houden tijdens de eredienst. De stad zal een fors bedrag doneren. Uysal kijkt moeilijk als hij ophangt. Hij voelt zich een beetje schuldig, want het kan niet. De dienst is 'vol'. Bovendien: " Tijdens een eredienst spreek je niet over geld. Dus heb ik gesuggereerd dat Vreeman in de studio de gift bekend maakt." Moeilijk, moeilijk.

O ja, zijn eigen toespraak. Niet vergeten. Moet precies drie minuten zijn. Gisteravond heeft hij geoefend, voor zijn vrouw. Waar leg ik de intonatie? Hij zal zich richten tot de Nederlanders, aangeven hoezeer hij de eensgezindheid en hulp waardeert. Hij draagt voor: "Uw troost en medeleven zijn van onzegbare waarde voor ons. Dank u wel, Nederland."

De opbrengsten van nationale inzamelingsacties op de televisie lopen nogal uiteen. In de jaren '90 zijn er bovendien, in vergelijking met voorgaande decennia, veel meer inzamelingsacties gehouden.