NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

In Brazilië is ruzie ontstaan tussen de minister van Onderwijs en de televisiester Xuxa: haar alleenstaand moederschap zou jongeren op het slechte pad brengen.

Door onze correspondent MARJON VAN ROYEN

RIO DE JANEIRO, 19 AUG. "Beijinho, kusje, kusje, doet televisiester Xuxa ook vandaag aan het eind van haar kinderprogramma. Haar rode lippen tuiten de camera in. Ze is een vreemde mix tussen een stout kind onder de kinderen en een erotische vrouw. Niet neerbuigend of opvoedend. Maar wel - en vooral - uitermate sexy. Dagelijks houdt het amusementsprogramma van de Braziliaanse Xuxa miljoenen kinderen aan de buis gekluisterd. De jongetjes zijn verliefd op de blonde fee. Ze tekenen hartjes en schrijven haar stapels brieven. De meisjes apen haar korte naveltruitjes na en proberen voor de spiegel haar kontwiegel uit. Zelfs toen Xuxa's buik van de zwangerschap zo bol als een meloen stond, nam haar erotische aantrekkingskracht niet af: als altijd deden de vaders niets liever dan samen met hun kroost naar de kinderster kijken. Zwanger is prachtig, was de boodschap.

"Zoiets kan echt alleen in Brazilië, mopperde een Engelse moeder in Rio, toen ze haar vierjarige dochtertje voorovergebogen in haar nieuwe hot-pants verscheen. "Mama, ik heb toch een mooie bumbum?" De Engelse vond de invloed van Xuxa funest. Erotiek en kinderen, dat kan toch niet samen! "Als ze sensualiteit hebben, is het omdat ze zo geboren zijn", was het antwoord van Xuxa toen een Amerikaans blad vroeg naar de 'vreemde gevoelens' die ze bij haar jonge publiek losmaakt.

Al meer dan tien jaar is Xuxa één van de grootste sterren van de Braziliaanse televisie. Ze heeft een eigen kledinglijn, kinderspeelgoed, een productie- en een filmbedrijf. En zodra ze haar naam verleent aan een pop, een soort yoghurt of een lippenstift, stuift het product de warenhuizen uit. Al in 1991 figureerde Xuxa in het Amerikaanse blad Forbes als één van de zeven rijkste artiesten ter wereld. Vlak achter Sylvester Stallone, vóór Mel Gibson. Met haar shows veroverde ze ook het Spaans sprekende deel van Latijns-Amerika. Toen ze vijf jaar geleden ook de Verenigde Staten uitprobeerde, flopte ze ongenadig. Haar Engels was niet om aan te horen. Maar het was toch vooral haar erotische lading die Amerika deed schrikken.

Toch is het niet de sensualiteit van de Pools-Duitse immigrantendochter die haar vorige week in aanvaring bracht met de Braziliaanse minister van Onderwijs, José Serra. Het probleem is dat ze een kind ter wereld heeft gebracht zonder officiëel getrouwd te zijn.

De minister noemt dit "onafhankelijke productie van kinderen". "Stelt u eens voor", zei de minister op een symposium over tienermoeders, "wat er zich afspeelt in de hoofden van al die de miljoenen jongeren die in Xuxa een voorbeeld zien en ook overgaan op onafhankelijk productie van kinderen." De minister moet er niet aan denken. Hij is niet te beroerd een wet te maken om openbare persoonlijkheden die "aanzetten tot de onafhankelijke productie van kinderen" te bestraffen. Toegegeven, daarvoor moet eerst de grondwet gewijzigd worden. Maar wat Xuxa doet is "aanzetten tot destructief en sociaal laakbaar gedrag". Hoe 'laakbaar is het eigenlijk wat Xuxa doet? En hoe buitensporig? Net als de zangeres Madonna en het Amerikaanse soap-personage Murphy Brown, besluit Xuxa - al een eind in de dertig - dat ze een kind wil. Ze heeft een affaire achter de rug met de Braziliaanse voetballegende Pelé en eentje met de Braziliaanse autocoureur Ayrton Senna, die zich doodreed. Er is op dat moment geen grote liefde in haar leven. En toch wil ze een kind.

Samen met een collega, de Braziliaanse acteur Luciano Szafir, besluit ze dat kind te maken. Vorig jaar augustus werd het geboren, met alles wat Brazilië aan camera's heeft erop gericht. De gelukkige glimlach van de moeder, het vlekkerige gezicht van dochter Sasha. Sindsdien is er is geen eerste tandje, kruippartij of val van het wurm die niet uitgebreid aan het publiek wordt voorgeschoteld. Met als voorlopig hoogtepunt begin vorige week de eerste verjaardig van Sasha. Achthonderd VIPS mochten getuigen hoe Sasha het kaarsje op haar acht verdiepingen hoge verjaardagstaart uitblies. Van voetballer Ronaldo - 'Sasha, mag ik ook naar binnen? - tot de in zwart leer gestoken soft- pornoster Tiazinha waren er. Xuxa had haar villa herschapen in een toverkasteel waar geluidsboxen over een oppervlakte van 120.000 vierkante meter bosgeluiden maakten. Er waren bedienden met tijgervellen om hun lendenen en hutten met wilde suikerbeesten. "Dit is nog lang niet genoeg voor Sasha", zei Xuxa vol tranen. "Als ik kon zou ik haar de hele wereld geven."Het klinkt wat verwend. Maar 'sociaal laakbaar'? In het preutse Amerika stond de conservatief Dan Quayle alleen toen hij dames als Murphy Brown om hun 'onafhankelijke productie' aanviel. Waar maakt een socialistische minister in een land als Brazilië zich dan druk om? Uit een recent rapport van het Braziliaanse Bureau voor Statistiek blijkt dat in de veertig procent van de vrouwen in Brazilië gezinshoofd is en zonder (vaste) man leeft. In de hogere klassen ligt dat percentage een stuk lager, maar ongewoon is het alleenstaand moederschap ook daar zeker niet. Brazilië is, via de slaven, sterk beinvloed is door de Afrikaanse cultuur. Vrouwen hebben er weinig moeite mee te leven met kinderen van verschillende mannen. In dit verband is de reactie van Xuxa op de aanval van de minister dan ook opmerkelijk. Ze heeft het niet over moralisme, achterhaald conservatisme of de vrijheid van vrouwen. Nee. Haar verdeging bestaat uit een aanval op het overige beleid van de minister. Ziekenhuizen zonder dokters, zonder bedden en met mensen die sterven op de gang. "Dát is aanstootgevend. Dát is een slecht voorbeeld", zou Xuxa op de zaktelefoon van de minister hebben ingesproken. En dan de doodsklap voor de andere vrouwen: "Ik ben misschien een alleenstaande moeder, maar ik kan voor de opvoeding betalen."

Ziedaar de stand van de moraal in Brazilië. Ondanks het erotisch exibitionisme is praten over seks taboe. Dat ervoer ook Xuxa toen ze in haar show een onderwijzeres seksuele opvoeding parodieerde. Op het moment dat één van de kinderen vroeg hoe "de babietjes dan ín de buik komen", werd haar show onderbroken door reclame.

Uiteindelijk is het met de Braziliaanse moraal als met de beroemde 'dental-floss-bikinis op de stranden van Rio. Een dun draadje tussen de billen moet de naaktheid op Copocabana en Ipanema maskeren. Xuxa's 'onafhankelijke productie van kinderen' is een uiting van neerbuigend moralisme van de elite ten opzichte van de armen. Maar mogelijk is er zelfs in Brazilië sprake van enig aantrekken van de seksuele moraal. Xuxa's vriendin, het fenomeen Tiazinha ('Tantetje') die een sado-masochistische quiz op televisie heeft, ligt momenteel ook onder vuur. Foto's met haar kenmerkende Zorro-maskertje en korset moeten uit de handel worden genomen, eist een groep tegenstanders. En zeker van de schriften en stickers die zo populair zijn onder de schooljeugd.